به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ «نحل» به معنى زنبور عسل است و نیز نام شانزدهمین سوره قرآن. نام این سوره از آیه ۶۸ آن گرفته شده است.

موضوعاتى که در این سوره به آن‌ها پرداخته شده عبارتند از:

مظاهر طبیعى و آیات الهى چون باران و نور آفتاب، انواع گیاهان و میوه‌ها و مواد غذایى، حیواناتى که در خدمت انسان‌ها هستند، زنبور عسل، دلایل توحید و معاد، تهدید مشرکان دستور به عدل و احسان، هجرت و جهاد، نهى از فحشا و ظلم و ستم، نهى از پیمان شکنى و اشاره کوتاه به داستان حضرت ابراهیم (ع). این سوره داراى ۱۲۸ آیه است و در مکّه معظّمه نازل شده است.

در فضیلت سوره از نبی مکرم اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده: هر که سوره نحل را قرائت نماید، خدای بلند مرتبه هر نعمتی را که به او داده است، حساب نکند و اجر او به اندازه کسی است که بمیرد و وصیتی از خود به یادگار گذارد و اگر در آن روز بمیرد او را چندان ثواب است؛ مانند کسی که در هنگامه مرگ به بهترین‌ها وصیت کند.

تلاوت مجلسی آیات 64-90 سوره مبارکه نحل توسط محمد عبدالحلیم سلامه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَیکَ الْکِتَابَ إِلَّا لِتُبَینَ لَهُمُ الَّذِی اخْتَلَفُوا فِیهِ وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ ﴿۶۴﴾

و ما [این]کتاب را بر تو نازل نکردیم مگر براى اینکه آنچه را در آن اختلاف کرده‏ اند براى آنان توضیح دهى و [آن]براى مردمى که ایمان مى ‏آورند رهنمود و رحمتى است (۶۴)

وَاللَّهُ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیةً لِقَوْمٍ یسْمَعُونَ ﴿۶۵﴾

و خدا از آسمان آبى فرود آورد و با آن زمین را پس از پژمردنش زنده گردانید قطعا در این [امر]براى مردمى که شنوایى دارند نشانه‏ اى است (۶۵)

وَإِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً نُسْقِیکُمْ مِمَّا فِی بُطُونِهِ مِنْ بَینِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِینَ ﴿۶۶﴾

و در دام‌ها قطعا براى شما عبرتى است از آنچه در [لابلاى]شکم آنهاست از میان سرگین و خون شیرى ناب به شما مى ‏نوشانیم که براى نوشندگان گواراست (۶۶)

وَمِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِیلِ وَالْأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَکَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیةً لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ ﴿۶۷﴾

و از میوه درختان خرما و انگور باده مستى‏ بخش و خوراکى نیکو براى خود مى گیرید قطعا در این [ها]براى مردمى که تعقل مى کنند نشانه‏ اى است (۶۷)

وَأَوْحَى رَبُّکَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یعْرِشُونَ ﴿۶۸﴾

و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [=الهام غریزى]کرد که از پاره‏ اى کوه‌ها و از برخى درختان و از آنچه داربست [و چفته ‏سازى]مى کنند خانه ‏هایى براى خود درست کن (۶۸)

ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا یخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیةً لِقَوْمٍ یتَفَکَّرُونَ ﴿۶۹﴾

سپس از همه میوه ‏ها بخور و راههاى پروردگارت را فرمانبردارانه بپوى [آنگاه]از درون [شکم]آن شهدى که به رنگهاى گوناگون است بیرون مى ‏آید در آن براى مردم درمانى است راستى در این [زندگى زنبوران]براى مردمى که تفکر مى کنند نشانه [قدرت الهى] است (۶۹)

وَاللَّهُ خَلَقَکُمْ ثُمَّ یتَوَفَّاکُمْ وَمِنْکُمْ مَنْ یرَدُّ إِلَى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَی لَا یعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَیئًا إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ قَدِیرٌ ﴿۷۰﴾

و خدا شما را آفرید سپس [جان]شما را مى‏ گیرد و بعضى از شما تا خوارترین [دوره]سالهاى زندگى [فرتوتى]بازگردانده مى ‏شود به طورى که بعد از [آن همه]دانستن [دیگر]چیزى نمى‏ دانند قطعا خدا داناى تواناست (۷۰)

وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ فِی الرِّزْقِ فَمَا الَّذِینَ فُضِّلُوا بِرَادِّی رِزْقِهِمْ عَلَى مَا مَلَکَتْ أَیمَانُهُمْ فَهُمْ فِیهِ سَوَاءٌ أَفَبِنِعْمَةِ اللَّهِ یجْحَدُونَ﴿۷۱﴾

و خدا بعضى از شما را در روزى بر بعضى دیگر برترى داده است و [لى]کسانى که فزونى یافته‏ اند روزى خود را به بندگان خود نمى‏ دهند تا در آن با هم مساوى باشند آیا باز نعمت‏ خدا را انکار مى کنند (۷۱)

وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَزْوَاجِکُمْ بَنِینَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیبَاتِ أَفَبِالْبَاطِلِ یؤْمِنُونَ وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ یکْفُرُونَ ﴿۷۲﴾

و خدا براى شما از خودتان همسرانى قرار داد و از همسرانتان براى شما پسران و نوادگانى نهاد و از چیزهاى پاکیزه به شما روزى بخشید آیا [باز هم]به باطل ایمان مى ‏آورند و به نعمت خدا کفر مى ‏ورزند (۷۲)

وَیعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یمْلِکُ لَهُمْ رِزْقًا مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ شَیئًا وَلَا یسْتَطِیعُونَ ﴿۷۳﴾

و به جاى خدا چیزهایى را مى ‏پرستند که در آسمان‌ها و زمین به هیچ وجه اختیار روزى آنان را ندارند و [به کارى]توانایى ندارند (۷۳)

فَلَا تَضْرِبُوا لِلَّهِ الْأَمْثَالَ إِنَّ اللَّهَ یعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ ﴿۷۴﴾

پس براى خدا مثل نزنید که خدا مى‏ داند و شما نمیدانید (۷۴)

ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا عَبْدًا مَمْلُوکًا لَا یقْدِرُ عَلَى شَیءٍ وَمَنْ رَزَقْنَاهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ ینْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَجَهْرًا هَلْ یسْتَوُونَ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یعْلَمُونَ ﴿۷۵﴾

خدا مثلى مى‏ زند بنده‏ اى است زرخرید که هیچ کارى از او برنمى ‏آید آیا [او]با کسى که به وى از جانب خود روزى نیکو داده‏ ایم و او از آن در نهان و آشکار انفاق مى ‏کند یکسانست ‏سپاس خداى راست [نه]بلکه بیشترشان نمى‏ دانند (۷۵)

وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلَینِ أَحَدُهُمَا أَبْکَمُ لَا یقْدِرُ عَلَى شَیءٍ وَهُوَ کَلٌّ عَلَى مَوْلَاهُ أَینَمَا یوَجِّهْهُ لَا یأْتِ بِخَیرٍ هَلْ یسْتَوِی هُوَ وَمَنْ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿۷۶﴾

و خدا مثلى [دیگر]مى‏ زند دو مردند که یکى از آن‌ها لال است و هیچ کارى از او برنمى ‏آید و او سربار خداوندگارش مى‏ باشد هر جا که او را مى‏ فرستد خیرى به همراه نمى ‏آورد آیا او با کسى که به عدالت فرمان مى‏ دهد و خود بر راه راست است ‏یکسان است (۷۶)

وَلِلَّهِ غَیبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا أَمْرُ السَّاعَةِ إِلَّا کَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى کُلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ ﴿۷۷﴾

و نهان آسمان‌ها و زمین از آن خداست و کار قیامت جز مانند یک چشم بر هم زدن یا نزدیکتر [از آن]نیست، زیرا خدا بر هر چیزى تواناست (۷۷)

وَاللَّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَیئًا وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ﴿۷۸﴾

و خدا شما را از شکم مادرانتان در حالى که چیزى نمى‏ دانستید بیرون آورد و براى شما گوش و چشم‌ها و دل‌ها قرار داد باشد که سپاسگزارى کنید (۷۸)

أَلَمْ یرَوْا إِلَى الطَّیرِ مُسَخَّرَاتٍ فِی جَوِّ السَّمَاءِ مَا یمْسِکُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ ﴿۷۹﴾

آیا به سوى پرندگانى که در فضاى آسمان رام شده‏ اند ننگریسته‏ اند جز خدا کسى آن‌ها را نگاه نمى دارد راستى در این [قدرت‏ نمایى]براى مردمى که ایمان مى ‏آورند نشانه‏ هایى است (۷۹)

وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ بُیوتِکُمْ سَکَنًا وَجَعَلَ لَکُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُیوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا یوْمَ ظَعْنِکُمْ وَیوْمَ إِقَامَتِکُمْ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَى حِینٍ ﴿۸۰﴾

و خدا براى شما خانه ‏هایتان را مایه آرامش قرار داد و از پوست دام‌ها براى شما خانه ‏هایى نهاد که آن [ها]را در روز جابجا شدنتان و هنگام ماندنتان سبک مى‏ یابید و از پشم‌ها و کرک‌ها و موهاى آن‌ها وسایل زندگى که تا چندى مورد استفاده است [قرار داد](۸۰)

وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلَالًا وَجَعَلَ لَکُمْ مِنَ الْجِبَالِ أَکْنَانًا وَجَعَلَ لَکُمْ سَرَابِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ وَسَرَابِیلَ تَقِیکُمْ بَأْسَکُمْ کَذَلِکَ یتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْلِمُونَ ﴿۸۱﴾

و خدا از آنچه آفریده به سود شما سایه ‏هایى فراهم آورده و از کوه‌ها براى شما پناهگاه ‏هایى قرار داده و براى شما تن‏پوشهایى مقرر کرده که شما را از گرما [و سرما]حفظ مى ‏کند و تن‏پوش‌ها [=زره ‏ها]یى که شما را در جنگتان حمایت مى ‏نماید این گونه وى نعمتش را بر شما تمام مى‏ گرداند امید که شما [به فرمانش]گردن نهید (۸۱)

فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَیکَ الْبَلَاغُ الْمُبِینُ ﴿۸۲﴾

پس اگر رویگردان شوند بر تو فقط ابلاغ آشکار است (۸۲)

یعْرِفُونَ نِعْمَتَ اللَّهِ ثُمَّ ینْکِرُونَهَا وَأَکْثَرُهُمُ الْکَافِرُونَ ﴿۸۳﴾

نعمت‏ خدا را مى ‏شناسند، اما باز هم منکر آن مى ‏شوند و بیشترشان کافرند (۸۳)

وَیوْمَ نَبْعَثُ مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ شَهِیدًا ثُمَّ لَا یؤْذَنُ لِلَّذِینَ کَفَرُوا وَلَا هُمْ یسْتَعْتَبُونَ ﴿۸۴﴾

و [یاد کن]روزى را که از هر امتى گواهى برمى‏ انگیزیم سپس به کسانى که کافر شده‏ اند رخصت داده نمى ‏شود و آنان مورد بخشش قرار نخواهند گرفت (۸۴)

وَإِذَا رَأَى الَّذِینَ ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلَا یخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ ینْظَرُونَ﴿۸۵﴾

و چون کسانى که ستم کرده‏ اند عذاب را ببینند [شکنجه]آنان کاسته نمى‏ گردد و مهلت نمى‏ یابند (۸۵)

وَإِذَا رَأَى الَّذِینَ أَشْرَکُوا شُرَکَاءَهُمْ قَالُوا رَبَّنَا هَؤُلَاءِ شُرَکَاؤُنَا الَّذِینَ کُنَّا نَدْعُو مِنْ دُونِکَ فَأَلْقَوْا إِلَیهِمُ الْقَوْلَ إِنَّکُمْ لَکَاذِبُونَ ﴿۸۶﴾

و چون کسانى که شرک ورزیدند شریکان خود را ببینند مى‏ گویند پروردگارا این‌ها بودند آن شریکانى که ما به جاى تو مى‏ خواندیم و [لى شریکان]قول آنان را رد مى کنند که شما جدا دروغگویانید (۸۶)

وَأَلْقَوْا إِلَى اللَّهِ یوْمَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا کَانُوا یفْتَرُونَ ﴿۸۷﴾

و آن روز در برابر خدا از در تسلیم درآیند و آنچه را که برمى‏ بافتند بر باد مى ‏رود (۸۷)

الَّذِینَ کَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ زِدْنَاهُمْ عَذَابًا فَوْقَ الْعَذَابِ بِمَا کَانُوا یفْسِدُونَ ﴿۸۸﴾

کسانى که کفر ورزیدند و از راه خدا باز داشتند به [سزاى]آنکه فساد میکردند عذابى بر عذابشان مى‏ افزاییم (۸۸)

وَیوْمَ نَبْعَثُ فِی کُلِّ أُمَّةٍ شَهِیدًا عَلَیهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِکَ شَهِیدًا عَلَى هَؤُلَاءِ وَنَزَّلْنَا عَلَیکَ الْکِتَابَ تِبْیانًا لِکُلِّ شَیءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِینَ ﴿۸۹﴾

و [به یاد آور] روزى را که در هر امتى گواهى از خودشان برایشان برانگیزیم و تو را [هم]بر این [امت]گواه آوریم و این کتاب را که روشنگر هر چیزى است و براى مسلمانان رهنمود و رحمت و بشارتگرى است بر تو نازل کردیم (۸۹)

إِنَّ اللَّهَ یأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَى وَینْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ وَالْبَغْی یعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ ﴿۹۰﴾

در حقیقت ‏خدا به دادگرى و نیکوکارى و بخشش به خویشاوندان فرمان مى‏ دهد و از کار زشت و ناپسند و ستم باز مى دارد به شما اندرز مى‏ دهد باشد که پند گیرید (۹۰)

انتهای پیام/