به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،  پیشنهاد بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا برای چندمین بار از سوی طرف اروپایی مطرح شد ،این بار کمیسیون امنیت و سیاست خارجی مجلس میزبان این چراغ سبز دیپلماتیک بود. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس کمیسیون امنیت‌ملی و سیاست‌خارجی مجلس شورای اسلامی این موضوع را به نقل از سفیر اتریش مطرح کرد .البته در خواست بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا پیش از این نیز مطرح شده که با واکنش های مختلفی همراه بود.برخی از کارشناسان و تحلیلگران در همان برهه بارها مطرح کرده بودند که دفتر نمایندگی اتحادیه  بیش از اینکه سود اقتصادی داشته باشد ضرر سیاسی در پی  خواهد داشت به دلیل آنکه تمام کشورهای اروپایی امروز در تهران سفارتخانه دارند و می توانند از  این طریق مبادلات اقتصادی خود را تسهیل کنند،برخی دیگر از کارشناسان که امروز منتظر اقدام عملی از سوی کشورهای اروپایی هستند بر این باورند که بازگشایی این دفتر به نوعی ریل گذاری برای تسهیل روابط اقتصادی در زمان تحریم ها خواهد بود و مدعی هستند بازگشایی این دفتر بهتر می تواند اروپایی ها را در انجام وظایف مالی  همراهی کند.

پیشنهاد بازگشایی دفتر نمایندگی ازبرجام با آمریکا تا بدون آمریکا 

می توان  پیشنهاد بازگشایی دفتر نمایندگی  اتحادیه اروپا در تهران  را به دو دوره برجام با آمریکا و بدون آن تقسیم کرد که در هر دو دوره گرایش  برای این تعامل دیپلماتیک  وجود داشته است، به طوری که   پس از خروج یکجانبه ترامپ  از برجام، کشورهای اروپایی برای طراحی دستورالعملی مشخص با هدف حفظ  توافق هسته‌ای بدون واشنگنتن، راهکارهایی را مطرح کرده اند که یکی از آنها بازگشایی دفتر نمایندگی بود تا تضمین‌های  لازم برای حضور و اعتماد شرکت‌ها فراهم شود، چنانچه   «آناگومز» نماینده پارلمان اروپا و اهل کشور پرتغال  اعلام کرد که  اروپا با قوانین  ترامپ نیرومند نمی‌شود، زیرا این قوانین واضح و شفاف نیستند، همچنین گومز مدعی شد،یک ایده خوب این است که دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در ایران تاسیس شود.همچنین «کورنلیا ارنست»دیگر نماینده پارلمان اروپا و اهل آلمان هم در زمینه حفظ برجام  تاکید کرد که تاسیس دفتر رسمی اتحادیه اروپا در تهران پیشنهاد  خوبی است.

 پیش از خروج آمریکا هم زمزمه هایی برای بازگشایی این دفتر در تهران وجود داشت به طوری که «فیل هوگان» کمیسیونر کشاورزی و توسعه روستایی اتحادیه اروپا  در سفر  آبان ماه سال گذشته  به تهران و در دیدار با  «اسحاق جهانگیری» افتتاح دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا را مساله‌ای سیاسی دانست که  از سوی «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی  این اتحادیه  پیگیری می شود. وی همچنین  تاکید کرده بود که  اتحادیه اروپا مایل است دفتری در تهران داشته باشد تا بتواند مفاد توافقنامه‌ها میان ایران و اتحادیه اروپا را بهتر و با سرعت بیش تری پیگیری کند.علاوه براین در اوایل خردادماه سال 96  و یک هفته پس از پیروزی «حسن روحانی» در انتخابات ریاست جمهوری، «دونالد تاسک» رییس شورای اروپا و «ژان کلود یونکر» رییس کمیسیون اروپا در نامه‌ای خطاب به روحانی ضمن تبریک موفقیت وی در انتخابات، از بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در تهران سخن به میان آوردند. سران اتحادیه در بخشی از پیام خود آورده بودند که «ما با تاکید بر تعهد بی چون و چرای اتحادیه اروپا به برجام- که دستاورد بزرگی در عرصه دیپلماسی چندجانبه محسوب می‌شود- آماده‌ایم که در مسیر اجرای کامل توافق هسته‌ای، به همکاری مؤثر خود ادامه دهیم. امیدواریم که در سال‌های پیش رو، شاهد پیشرفت بیشتری در روابط دوجانبه از جمله بازگشایی هرچه زودتر دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در تهران باشیم.»

دیدگاههای مختلف در مورد بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا

همانطور که گفته شد در رابطه با بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در تهران، برخی از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی بر این باورند که با وجود سفارتخانه های کشورهای اروپایی عملا نیازی برای بازگشایی یک دفتر از سوی اتحادیه اروپا وجود ندارد و اتحادیه اروپا می تواند فعالیت های اقتصادی خود با ایران را از طریق سفارتخانه های موجود پیگیری کند در همین زمینه  محمدجواد لاریجانی، رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضاییه  دفتر اتحادیه اروپا را همچون سفارت آمریکا در ایران «لانه فساد» دانسته و می گوید: این دفتر اگر برای پیگیری موضوعات تجاری باشد مشکلی نیست ولی آن‌ها عنوان کردند که به دنبال تأسیس این دفتر می‌خواهند با مدافعان حقوق بشر و NGO های داخل کشورمان ارتباط نزدیک بگیرند تا از روند اجرای حقوق بشر در کشورمان اطمینان حاصل کنند؛ بنابراین  باید بدانند که دستگاه قضا قطعاً اجازه نمی‌دهد تا چنین لانه فسادی در ایران تأسیس شود." اما در مقابل این نظرات برخی کارشناسان هدف از بازگشایی دفتر، تسهیل و تسریع روابط دوجانبه ایران و اروپا در زمینه های مختلف به ویژه در حوزه اقتصادی می دانند.

به نام تسهیل اقتصادی به کام بازی سیاسی

پیشنهاد بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در حالی مطرح  می شود که در چند ماه گذشته نشست های مکرری برای دور زدن تحریم های آمریکا و ایجاد مراودات مالی مستقل با ایران بین طرف های اروپایی و ایرانی برگزار شده است. کانال های مالی  مستقل و نهاد واسطه ای ویژه از جمله راه حل هایی است که از سوی اروپا برای دوران برجام بدون آمریکا و آمادگی برای ماه نوامبر در نظر گرفته شده است؛ در نتیجه با توجه به این موضع استدلال هایی وجود دارد مبنی بر اینکه بازگشایی این دفتر می تواند برای تسهیل  مراودات مالی در زمان تحریم‌ها مفید باشد؛ برخی منتقدان این سئوال را مطرح می کنند که  چرا  وقتی سفارتخانه ها هم می توانند این وظایف را انجام بدهند چه لزومی برای بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا وجود دارد؟  چراکه در پیش‌نویس قطعنامه «راهبرد اتحادیه اروپا درباره ایران»  در فرودین 93 از هیأت‌های پارلمانی اروپا خواسته شده تا در سفر به ایران با منتقدان حکومت، فعالان جامعه مدنی و زندانیان سیاسی ایران ملاقات داشته باشند.

علاوه بر این در متن پیش نویس قطعنامه موسوم به «نقشه راه عادی‌سازی روابط اتحادیه اروپا با ایران پس از برجام» آمده است: «میراث انقلابی ایران و قانون اساسی آن به عنوان یک دولت اسلامی نباید به عنوان مانعی بر سر راه یافتن زمینه‌های مشترک درخصوص دموکراسی و حقوق بشر قلمداد شود». این عبارت، حاوی این پیام است که قانون اساسی ایران  مغایر حقوق بشر و دموکراسی است.در سند مذکور از اعمال مجازات اعدام در کشورمان ابراز نگرانی شده و از ایران خواسته شده تا به تعهدات خود بر پایه میثاق‌های جهانی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهروندان احترام بگذاریم! این موارد نشان می دهد که اختلافات در موضوعات حقوق بشر و سایر مواردی مدنی با اروپایی ها کاملا ماهوی است. به نظر می رسد اگر چه وجود این  دفتر نمایندگی می تواند تا حدودی در حوزه اقتصادی مفید باشد، اما بعد سیاسی آن پررنگ تر است چراکه مسائل  مربوط به فعالیت های منطقه ای ایران،موشک،حقوق بشر و برخی کنش‌های  مدنی  غیر قانونی نقطه وصل غربی ها به یکدیگر در رابطه با ایران است.

وجود نگرانی های امنیتی برای بازگشایی دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا

حمید رضا آصفی سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه و از دیپلمات های کهنه کار کشورمان در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به نگرانی ها ی موجود در خصوص بازگشایی دفتر نمایندگی  اتحادیه اروپا این طور اظهار نظر کرد که به عقیده بنده  تعداد کشورهای اروپایی که در ایران سفارت دارند بسیار زیاد است و تک تک می‌توانند جاسوسی کنند،لذا  این نگرانی ها قابل حل است و  اگر ضوابط و مقرراتی را به صورت دقیق تدوین و تشریح کنیم، جای نگرانی باقی نخواهد ماند. همچنین حشمت الله فلاحت پیشه نیز در ادامه مصاحبه با یکی از خبرگزاری ها  در رابطه با پیشنهاد بازگشایی دفتر نمایندگی  اتحادیه اروپا تاکید کرد نگرانی های امنیتی وجود دارد که باید در قالب پروتکلی مشخص و معین به آنها پرداخته شود تا نگرانی برطرف شود. 

در کنار تعاملات اقتصادی با جهان باید بپذیریم که کشورهای اروپایی در حوزه سیاسی به دنبال منافع خودشان هستند و طبق ادعاهای خودشان بخشی از هدف تاسیس این دفتر برای پیشبرد اهداف سیاسی آنها هست و این دقیقا همان بخشی از نگرانی کارشناسان و تحلیلگران سیاسی است. حال اگر مسئولان دولتی و دستگاه دیپلماسی کشورمان به این جمع بندی رسیدند که در صورت بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا مشکلات مراودات مالی بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا برطرف می شود و سفارتخانه های کشورهای اروپایی در تهران جوابگوی برطرف کردن این مشکلات نیست، بهتر است تا  عملیاتی شدن وعده های کشورهای اروپا در قبال برجام و توافقاتشان با ایران صبر کنیم و بعد از تحقق وعده های آنها(کشورهای اروپایی) در مذاکراتشان با ایران تن به بازگشایی این دفتر دهیم.

در پایان باید به این نکته توجه ویژه ای کنیم که اگرچه ایستادگی در برابر ترامپ و پافشاری برای حفظ برجام برای اروپایی‌ها  دارای مزیت اقتصادی و سیاسی است اما، نباید  از کنار  این مسئله با سهل انگاری عبور کرد به دلیل آنکه مقامات اروپایی بارها با تاکید بر حفظ برجام سعی کردند در زمین آمریکا بازی کنند و  نسبت به برنامه موشکی ایران مواضع همسو با آمریکا اتخاذ کنند. در نتیجه در تقابل با چنین موضوعی باید تمام جوانب را مد نظر قرار دهیم و موضوع بازگشایی دفتر نمایندگی  اتحادیه اروپا  در تهران باید با دقت بیشتری بررسی شود. 

انتهای پیام/