به گزارش خبرنگارحوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛توبه به معنى بازگشتن از گناه و کار بد، و نام نهمین سوره قرآن مجید است. نام این سوره از آیه ۱۰۵ آن گرفته شده است. در این سوره داستان متخلّفین از جنگ تبوک آمده است. سوره توبه تنها سوره اى از قرآن است که بدون "بسم اللّه الرّحمن الرّحیم" آغاز مى شود. زیرا اعلان جنگ به مشرکان و برائت از آنان است. پاره اى از موضوعات این سوره عبارتند از: قطع رابطه با مشرکان، جهاد در راه خدا، ستایش مجاهدان راه خدا، لزوم تحصیل علم، و پرهیز از تراکم ثروت، داستان هجرت پیامبر (ص)، موضوع ماه هاى حرام، گرفتن جزیه از اقلّیت هاى مذهبى، سرنوشت منافقان و موضوع زکات. این سوره در مدینه نازل شده و ۱۲۹ آیه دارد.

برای این سوره ده نام ذکر کرده اند، ولی نام «توبه» به دلیل آیات فراوانی که در این باره سخن گفته است و نام برائت به خاطر آمدن در ابتدای سوره، مشهورتر است.
سوره توبه تنها سوره‌ای است که با «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز نشده است. درباره دلیل این امر از قول امام علی علیه السلام آمده است: «بسم الله الرحمن الرحیم برای امان دادن و رحمت است و سوره برائت برای دفع امان و جنگ نازل شده است» ۲ از این رو در ابتدای این سوره "بسم الله" نیامده است.
از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده: «هر کس سوره انفال و توبه را قرائت نماید، من شفاعت کننده و گواهی دهنده به سود او در روز قیامت هستم که او از نفاق مبرّا است و به تعداد همه مردان و زنان منافق در دنیا، ده حسنه به او عطا می‌شود و ده گناه از او پاک شده و ده درجه بر درجات او افزوده می‌شود و عرش و حاملان آن در ایام حضورش در دنیا، بر او درود می‌فرستند.»
امام صادق علیه السلام: «کسی که سوره انفال و توبه را در هر ماه قرائت کند، هرگز نفاق وارد قلب او نمی‌شود و از شیعیان امیرالمومنین علی علیه السلام خواهد بود.»
در تفسیر عیاشی پس از نقل این روایت اضافه کرده است: و روز قیامت بر سفره‌های بهشتی همراه شیعیان امام علی علیه السلام روزی می‌خورد تا اینکه مردم از حساب فارغ شوند.

وَیَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنْکُمْ وَمَا هُمْ مِنْکُمْ وَلَکِنَّهُمْ قَوْمٌ یَفْرَقُونَ﴿۵۶﴾
و به خدا سوگند یاد مى کنند که آنان قطعا از شمایند در حالى که از شما نیستند لیکن آنان گروهى هستند که مى‏ ترسند (۵۶)
لَوْ یَجِدُونَ مَلْجَأً أَوْ مَغَارَاتٍ أَوْ مُدَّخَلًا لَوَلَّوْا إِلَیْهِ وَهُمْ یَجْمَحُونَ﴿۵۷﴾
اگر پناهگاه یا غار‌ها یا سوراخى [براى فرار]مى‏ یافتند شتابزده به سوى آن روى مى ‏آوردند (۵۷)
تفسیر
در آیات فوق یکى دیگر از اعمال و حالات منافقان به روشنى ترسیم شده است مى گوید: آن‌ها به خدا سوگند یاد مى کنند که از شما هستند (و یحلفون بالله انهم لمنکم).
(در حالى که نه از شما هستند و نه در چیزى با شما موافقند بلکه گروهى هستند که فوق العاده مى ترسند) و از شدت ترس کفر را پنهان کرده اظهار ایمان مى کنند مبادا گرفتار شوند (و ما هم منکم و لکنهم قوم یفرقون).
(یفرقون) از ماده (فرق) (بر وزن (شفق)) به معنى شدت خوف و ترس است، (راغب) در کتاب (مفردات) مى گوید این ماده در اصل به معنى تفرق و جدایى و پراکندگى است گویى آنچنان مى ترسند که مى خواهد قلبشان از هم متفرق و متلاشى گردد.
در واقع، چون تکیه گاهى در باطن ندارند همواره گرفتار ترس و وحشتى عظیم هستند و به خاطر همین ترس و وحشت هیچگاه آنچه در باطن دارند اظهار نمى کنند، و، چون از خدا نمى ترسند از همه چیز مى ترسند و دائما در حال وحشت به سر مى برند، در حالى که مؤ منان راستین در سایه ایمان آرامش و شهامت خاصى دارند.

در آیه بعد شدت بغض و عداوت و نفرت آن‌ها را از مؤ منان در عبارتى کوتاه، اما بسیار رسا و گویا منعکس مى کند مى گوید (آن‌ها چنان هستند که اگر پناهگاهى (همانند یک دژ محکم) بیابند، یا دسترسى به غارهائى در کوه‌ها داشته باشند، یا بتوانند راهى در زیر زمین پیدا کنند، با سرعت هر چه بیشتر به سوى آن مى شتابند) تا از شما دور شوند و بتوانند کینه و عداوت خود را آشکار سازند (لو یجدون ملجا او مغارات او مدخلا لولوا الیه و هم یجمحون).
(ملجاء) به معنى پناهگاه است همچون قلعه هاى محکم و یا مانند آن.
(مغارات) جمع (مغاره) به معنى غار است.
(مدخل) به معنى راههاى پنهانى است مانند نقبهائى که در زیر زمین مى زنند و از آن وارد محلى مى شوند.
(یجمحون) از ماده (جماح) به معنى حرکت شتابانه و شدیدى است که هیچ چیز نتواند از آن جلوگیرى کند، همانند حرکت اسبهاى سرکش و چموش که نتوان آن‌ها را متوقف ساخت و به همین جهت چنین اسبى را (جموح) مى گویند.
به هر حال این یکى از رساترین تعبیراتى است که قرآن درباره ترس و وحشت منافقان و یا بغض و نفرت آنان بیان کرده که آن‌ها اگر در کوه‌ها و روى زمین راه فرارى پیدا کنند از ترس یا عداوت از شما دور مى شوند ولى، چون قوم و قبیله اموال و ثروتى در محیط شما دارند مجبورند دندان بر جگر بگذارند و بمانند!.
انتهای پیام/