به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، دیروز طی نشستی در قندهار، ضمن این‌که فیلم جریان نشست قندهار و حادثه ۲۶ میزان، برای ده‌ها تن از حاضران و خبرنگاران به نمایش درآمد، «تادین‌خان» برادر عبدالرازق نیز به عنوان سرپرست فرماندهی پلیس قندهار تعیین شد. تادینِ جوان، نه تحصیلات آکادمیک نظامی دارد و نه کارنامه‌ای از تجربه جنگی او در دسترس است اما بنا به دلایلی که توضیح داده می‌شود، به این سمت حسّاس منصوب شد. خانواده عبدالرازق متعلق قوم «اچکزی» از تبار «دُرانی» است.

حوزه نفوذ اچکزی‌ها عمدتاً ولایت قندهار و به خصوص منطقه «اسپین بولدک» این ولایت است. در این منطقه، «نورزی‌»ها یکی دیگر از شاخه‌های قومیت درانی نیز ساکن هستند. سال‌ها است که بین این دو طایفه که از یک ایل و تبار هستند، بر سر تیول و زعامت محلی، رقابت پنهانی که منجر به منازعه هم شده است، وجود دارد.

وقتی طالبان در سال ۱۳۷۳ از مسیر اسپین بولدک وارد قندهار شدند، حاجی «بشر نورزی» از فرماندهان سابق جهادی و از افراد با نفوذ در قندهار، به استقبال طالبان رفت و بسیاری از نورزی‌ها را در اسپین بولدک برای پیوستن به طالبان تشویق کرد. در آن زمان حوزه نفوذ حاجی بشر، مناطق «سنځری=سنجری»، «پنجوایی» و «ژری» در غرب شهر قندهار بود که اکنون نیز در آنجا بدون طرفدار نیست.

نگارنده قبل از اعلام موجودیت طالبان، جبهه یا همان «اتاق» حاجی بشر را در شمال منطقه سنجری از نزدیک دیده بود. او یک‌بار نویسنده این سطور و همراهانش را که در یک روز بارانی و سرد، مسیر را گم کرده بودند، به منطقه «هدیره» در شمال ارغنداب راهنمایی کرد. این پیاده‌روی به خاطر جاری شدن سیل، نزدیک به هشت ساعت طول کشید و ۲ شبانه‌روز هم در منطقه هدیره ماندیم. حاجی بشر چند سال پیش به اتهام قاچاق مواد مخدر و ارتباط با تروریسم توسط امریکا دستگیر شد که احتمالاً تاکنون در آمریکا زندانی است.

به‌هرحال، وقتی حاجی بشر نورزی به حمایت طالبان کمر بست، فرمانده «منصور» اچکزی عموی عبدالرازق به مقابله طالبان برخاست که جنگ‌های شدیدی بین طالبان و او در منطقه «تخته پل» قندهار رخ داد. سرانجام منصور توسط طالبان کشته شد و عبدالرازق هفده‌ساله نیز آواره گردید. پس از سقوط حاکمیت طالبان و استقرار مجدد عبدالرازق در منطقه اسپین بولدک، گویا باردیگر آتش منازعه بین اچکزی‌ها و نورزی‌ها شعله‌ور شد. در همین زمان که عبدالرازق در اسپین بولدک فرمانروایی می‌کرد، در حوزه استحفاظی حاجی بشر نورزی یعنی مناطق ژری و پنجوایی قندهار، قیام طالبان علیه دولت و نیروهای خارجی آغاز شد.

سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ اوج درگیری‌ها در ژری و پنجوایی بود. سرانجام دولت کرزی و نظامیان آمریکایی از عبدالرازق کمک خواستند و او برای فرونشاندن جنگ، به پنجوایی و ژری اعزام شد. جنگ مناطق ژری و پنجوایی با طرح جاده کشی در مزارع و باغ‌های ملکی، خوابانده شد و از این لحظه، عبدالرازق نیز به شهرت رسید تا جایی که پس از کشته شدن «خان‌محمد مجاهد» فرمانده سابق پلیس قندهار، او به این سمت گماشته شد. اکنون که دیگر رازق نیست، وزارت داخله، برادر کم‌تجربه او را صرفاً به خاطر ملاحظات تباری، جانشین فرمانده سابق پلیس قندهار منصوب کرده است. تازه فراموش نکنیم که «ملا هبت‌الله» رهبر فعلی طالبان نیز از قوم نورزی بوده که این امر نیز بر شعله آتش منازعه بین طالبان و خانواده رازق افزوده است.

اصلیت ملاهبت‌الله از منطقه اسپین بولدک بوده اما بزرگ شده منطقه پنجوایی قندهار است. پنجوایی همان سرزمینی است که ملاعمر رهبر سابق طالبان نیز مدتی در آنجا بسر برده بود اما سرانجام رازق برآن چمبره زد. بنابراین، دولت که فشارهای متنفذین قوم اچکزی را برای گماشتن تادین خان به عنوان فرمانده پلیس بهانه کرده، نیاز داشت تا شخصی هرچند کم‌تجربه از تبار اچکزی را با خود داشته باشد تا سد اچکزی‌ها در برابر نورزی‌ها و به خصوص ملاهبت‌الله نشکند.

نویسنده: محمد مرادی