جزئیات نقشه ضد تحریمی سال ۹۸؛ به فکر پیمان‌های پولی با کشورهای همسایه باشیم
کارشناسان راه های عبور از تحریم ها پس از پایان مهلت ۶ ماهه آمریکا به خریداران نفتی را تشریح می کنند.
به گزارشگروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، دسترسی تعدادی از بانک‌های ایران به شبکه سوئیفت قطع شد؛ این خبری بود که روز گذشته رسانه‌ها آن را اعلام کردند. گمانه‌زنی‌ها بر سر قطع دسترسی تعدادی از بانک‌ها از شبکه سوئیفت البته چند روزی می‌شد که مطرح بود.
بیشتربخوانید :دلایل عدم ارتباط SPV با خروج ایران از لیست سیاه FATF
گوتفرید لیبرانت، مدیر اجرایی سوئیفت روز جمعه در حاشیه نشستی تجاری که میان آلمان و فرانسه در پاریس در حال برگزاری بود، اعلام کرد که انجمن بلژیکی ارائه‌دهنده خدمات پیام‌رسان مالی طی تعطیلات پایان هفته جاری، دسترسی چندین بانک ایرانی را به این خدمات قطع می‌کند. او البته این اقدام را مایه تاسف خواند، اما گفت ما اجازه نداریم بی‌طرف باشیم. هرچه هست حالا حذف تعدادی از بانک‌های ایرانی مثل بانک‌های ملی و ملت از سوئیفت عملی شده و این موضوع طبیعتا تبعاتی را برای کشور به دنبال خواهد شد.
حالا ابهامات و سوالات زیادی در این‌باره پدید آمده است. تاثیر این موضوع بر دریافت پول حاصل از نفت و صادرات غیرنفتی، چگونگی جایگزینی سایر بانک‌ها با بانک‌های تحریم‌شده، تاثیر این اتفاق با گام‌هایی که ایران در بررسی لوایح مرتبط با FATF خواهد داشت و... از جمله این ابهامات است. این البته تنها یک بخش ماجراست. تحریم‌های نفتی آمریکا آغاز شده و هشت کشور معاف از این تحریم‌ها هم حداکثر تا آوریل فرصت دارند خود را با تحریم‌ها همراه سازند. این یعنی سوئیفت وصل باشد یا نباشد، ظرف چند ماه آینده فروش نفت و به تبع آن دریافت پول آن با چالش‌هایی اساسی مواجه است. ضمن آنکه هنوز تصویر روشنی از 6 ماه آینده که پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده برای کشورهای معاف از تحریم است، وجود ندارد. در ادامه در گفت‌وگو با کارشناسان مجموعه احتمالات پیش رو را به بحث خواهیم گذاشت.
آخرین فرصت ایجاد تنوع در فروش نفت و بازگشت سرمایه
ساسان شاه‌ویسی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با مقایسه دوره تحریم نفتی جدید که از 13 آبان‌ماه شروع شده با تحریم سال‌های ابتدایی دهه 90 گفت: «با مشاهده منحنی قیمت نفت و همچنین منحنی از دست‌رفتگی قیمت‌ها در دوره قبلی تحریم‌ها از سال 2011 تا 2015 مشاهده می‌کنیم که قیمت نفت از حدود 114 دلار در هر بشکه نزدیک به 25 دلار کاهش یافت که علت این امر اقدامات آمریکا برای افزایش تولید برخی کشورها به‌منظور جایگزینی نفت ایران در بازارهای جهانی بود؛ شرایطی که باعث ایجاد مازاد عرضه در بازار شده و قیمت‌ها را به‌شدت پایین کشید. البته باید به این مساله توجه داشت که این امر نهایتا با حضور مجدد ایران و افزایش تولید و صادرات کشور تشدید شد و قیمت‌ها را باز هم شکاند.»
شاه‌ویسی ادامه داد: «در آن دوره از تحریم‌ها بسیاری از کشورهای تولید‌کننده نفت به علت قیمت پایین با کسری بودجه مواجه شدند و در این امر حتی عربستان هم مستثنی نبود و لذا به علت همین قیمت پایین و کسری بودجه تولیدکنندگان نفت مجبور بودند با افزایش مجدد تولید، نفت بیشتری بفروشند تا کسری بودجه خود را تامین کنند. این شرایط که تحت فشارهای آمریکا ایجاد شد، از طرفی کشورهای تولید‌کننده نفت را با مشکل مواجه کرد و از طرف دیگر فرصتی به کشورهای غربی داد تا اقتصاد تحت‌فشار خود (به علت قیمت بالای نفت در گذشته) را ترمیم کنند، لذا این شرایط ممکن است مجددا هم تکرار شود.»
وی با اشاره به اینکه ایالات متحده از تجربه چندی پیش خود درخصوص تحریم ایران که باعث افزایش قیمت نفت و حتی بنزین شد درس گرفته است، گفت: «دو تهدید اصلی در ارائه مهلت به کشورهای خریدار نفت ایران این است که در این فرصت هم جایگزین‌های نفت ایران مشخص شوند و هم مسیرهای پایین نگه‌داشتن قیمت نفت پیگیری شود و اجازه افزایش قیمت به بازار داده نشود. از این‌رو ایران باید در این فرصت باقی‌مانده حداقل دو اقدام مهم را در دستور کار خود قرار دهد؛ اولا جایگزینی تولیدات و مسیرهای فروش تولیدات خود و ثانیا یافتن مسیرهای بازگشت سرمایه و هزینه‌های نفتی.»
آمریکا نمی‌تواند فروش نفت ایران را صفر کند
نصرت‌الله تاجیک در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به تحریم‌ها خاطرنشان کرد: «این دوره از تحریم‌ها هوشمند است و به نظر اصطلاحا آمریکایی‌ها نقطه‌زنی را شروع کرده‌اند. همانند تک‌تیراندازهایی که نقطه‌زنی می‌کنند؛ یعنی در حقیقت این نوع تحریم‌ها شاهرگ حیاتی ما را به نوعی مورد حمله قرار می‌دهد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «این را قبول دارم که به علت تحریم‌ها، ممکن است شرایط سختی داشته باشیم، ولی به نظر آمریکایی‌ها نمی‌توانند فروش نفت ما را صفر کنند. باید توجه داشت که ایران هم خیلی بسته نیست. ما از پیروزی انقلاب اسلامی در ارتباط با آمریکا این مشکلات را داشتیم و دائم در تحریم بودیم، ولی همیشه سعی کردیم این تحریم‌ها را دور بزنیم و پشت سر بگذاریم. این اقتصاد سالمی نیست. این راه انتخاب ما نیست، بلکه اجباری است که آمریکایی‌ها برای ما فراهم کرده‌اند.»
وی در ادامه افزود: «متاسفانه تحریم نه‌تنها برای ایران که برای هر کشوری دارای سختی‌هایی است و ایجاد فساد می‌کند. این دور زدن‌ها هزینه‌های کشور را بالا می‌برد و روند فسادآمیز ایجاد می‌کند. در این شرایط افراد ناچار هستند رشوه بدهند و کارهای خلاف قانون مرتکب شوند. در حقیقت تحریم‌ها و اعمال آمریکا درست است که در ظاهر فشاری بر کشورهاست، ولی در واقع نوعی توسعه فساد در جهان است و آمریکایی‌ها از این جهت مسئول هستند.»
استاد سابق دانشگاه دورهام انگلیس تصریح کرد: «درخصوص تحریم‌ها آنچه به ما مربوط می‌شود این است که ایران دست‌بسته نیست و از طرق مختلف سعی می‌کند منافع مردم خود را تامین کند.»
تاجیک درخصوص امکان صفر شدن فروش نفت ایران توسط آمریکا نیز اشاره داشت: «آمریکایی‌ها قادر نخواهند بود فروش نفت ما را صفر کنند، چراکه سیستم پالایشگاه‌های نفت برخی از کشورها با نفت ایران تنظیم شده و جایگزینی برای آن نیست. بی‌تردید ما هم روش‌هایی برای تامین منافع و فروش نفت و تامین کالاهای موردنیاز مردم خواهیم داشت.»
به فکر پیمان‌های پولی با کشورهای همسایه باشیم
سیدناصر موسوی لارگانی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به قطع دسترسی برخی از بانک‌های ایران به سوئیفت، به «فرهیختگان» گفت: «ما هر چه حسن‌نیت خود را نسبت به اروپا و غرب نشان دادیم، آنها دشمنی‌ها و بدعهدی‌های خود را آشکار کردند. فارغ از ایرادات شورای نگهبان، ما به‌رغم میل باطنی خود در مجلس شورای اسلامی مساله CFT و FATF را تصویب کردیم، اما شاهد افزایش و تشدید تحریم‌های بانکی و تحریم سوئیفت هستیم.»
نماینده مردم فلاورجان افزود: «قطعا اضافه شدن تحریم‌ها و بحث بسته شدن سوئیفت برای چند بانک ما تاثیرگذار است، اما باید ملت، دولت، قوه مقننه و حتی قوه قضائیه دست به دست هم دهند و برای خنثی کردن این تحریم‌ها و فشارها به داشته‌های خود اکتفا کنیم. نمی‌گویم به ارتباط با بانک‌های خارجی نیازی نداریم، اما به جای پافشاری به برجام می‌توانیم با کشورهای همسایه همانند ترکیه، روسیه و عراق و... پیمان‌های پولی را اجرایی کنیم و مشکلات کمتری داشته باشیم.»
نایب‌رئیس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح کرد: «با توجه به شرایط کنونی باید روی لوایح مربوط به FATF نیز برنامه‌ریزی جدیدی داشته باشیم و نمایندگان مجلس هوشیارانه عمل کنند. نمی‌شود چشم‌بسته لوایحی را که آنها دارند تصویب کنیم. به نظرم باید ایرادات شورای محترم نگهبان بر این لوایح با دقت بیشتری بررسی شود و این ایرادات را طوری برطرف کنیم که هیچ دغدغه‌ای برای نظام نباشد. از طرف دیگر تصویب‌ها به‌گونه‌ای باشد که اگر در آینده بدعهدی کردند، بتوانیم بلافاصله از این کنوانسیون خارج شویم و اجازه ندهیم تمام مراودات و برنامه‌های مالی ما را رصد کنند و هیچ امتیازی به ما ندهند.»
وی درخصوص ارتباط تحریم‌های بانکی و کاهش فروش نفت نیز تاکید کرد: «با توجه به اینکه چند کشور از تحریم نفتی ایران در امان ماندند و از طرف دیگر در بازار بورس هم نفت را عرضه کردیم، بعید می‌دانم مشکلی ایجاد شود. ولی شاید برخی از همین کشورهای خریدار بخواهند از تحریم‌ها سوءاستفاده کنند و بگویند نمی‌توانید پول جابه‌جا کنید؛ از ما جنس ببرید یا پول اینجا بماند تا راهکاری برای اینکه بتوانید پول خود را منتقل کنید پیدا شود. احتمال دارد یک‌سری فشارها ایجاد شود، اما امیدواریم با برنامه‌ریزی‌ای که مسئولان به‌ویژه قوه مجریه دارند، بتوانیم این فشارها را کم‌اثرتر کنیم.»
موسوی لارگانی با اشاره به معافیت 6 ماهه چند کشور خریدار نفت ایران گفت: «آمریکا به دنبال این است که فروش نفت ما را به صفر برساند، اما قطعا این کار را نمی‌تواند به صورت عملی انجام دهد. خیلی از کشورها به دلایل فنی برای فرآوری به نفت ایران نیاز دارند. از این رو بعید می‌دانم بتوانند این کشورها را مجاب کنند از نفت ایران استفاده نکنند. با این حال همان‌گونه که آقای روحانی نیز تاکید داشتند، آمریکا و سایر کشورها باید مطمئن باشند که اگر در صادرات نفت خود با مشکل مواجه شویم، سایر کشورها هم نخواهند توانست نفت خود را بفروشند.»
اعضای اوپک افزایش قیمت نفت را به افزایش تولید خود ترجیح می‌دهند
حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به آغاز دور جدید تحریم‌های آمریکا و تاثیر آن بر میزان فروش نفت ایران اظهار داشت: «اگرچه تحریم‌هایی که اعمال شد، تحریم‌هایی جدی و فلج‌کننده است، اما با توجه به آنکه دولت و سایر نهادهای دست‌اندرکار آمادگی لازم برای عبور از این مرحله دشوار را دارند، به نظر نمی‌رسد این تحریم‌ها تاثیر عمیقی بر کشور داشته باشند، اگرچه به هر ترتیب آثاری در وضعیت زندگی مردم خواهند داشت.»
وی افزود: «باید پذیرفت که آمریکا در حوزه اقتصادی جنگ تمام‌عیاری را علیه ایران آغاز کرده و دونالد ترامپ هم که در جریان مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود از برجام خارج و تحریم‌هایی فلج‌کننده علیه ایران اعمال خواهد کرد، وعده خود را عملیاتی کرد.» این کارشناس مسائل منطقه یادآور شد: «میزان صدور نفت ایران هم‌اینک به یک میلیون و 600 هزار بشکه رسیده که پیش از تحریم‌ها این آمار قریب به سه میلیون بشکه در روز بود.»
هانی‌زاده با اشاره به مستثنی شدن هشت کشور از تحریم‌های نفتی اخیر یادآور شد: «آمریکا برای این کشورها ضرب‌الاجلی را تعیین کرده که برای نفت ایران به دنبال جایگزینی مناسب باشند تا به این ترتیب با تشدید فشارها ایران را وادار به تسلیم کند.»
وی در پیش‌بینی آینده محتمل بعد از اتمام ضرب‌الاجل تعیین‌شده گفت: «به نظر می‌رسد آمریکا در سال آینده میلادی تحریم‌های جدیدتری در حوزه نفت علیه ایران اعمال کند و به همین دلیل به نظر می‌رسد باید از هم‌اکنون اقتصاد مقاومتی را جدی‌تر از قبل دنبال و پیشاپیش سازوکارهایی را برای آن روز ایجاد کرد.»
وی احتمال تمدید معافیت‌های کنونی در پایان فرجه زمانی تعیین‌شده را پایین دانست و خاطرنشان کرد در راستای افزایش فشارها بر ایران بعید است آمریکا این هشت کشور را بار دیگر مستثنی کند. این کارشناس مسائل بین‌الملل اضافه کرد: «عربستان، روسیه و سایر کشورهای نفت‌خیز در تلاش هستند کمبود نفت ایران را در بازار جبران کنند و نشست اخیری که در امارات متحده میان وزرای نفت چند کشور عضو اوپک و غیراوپک برگزار شد، با هدف برنامه‌ریزی‌های مربوط به جبران کسری نفت ایران بود.»
هانی‌زاده درباره محدودیت‌های احتمالی پیش پای عربستان و آمریکا جهت جبران خلأ ناشی از نفت ایران در بازار گفت: «اگرچه پیش‌بینی می‌شود با افزایش قیمت نفت مواجه باشیم، اما شواهد حاکی است عربستان توانایی آن را دارد تا یک‌میلیون بشکه از نفت ایران را جبران کند و روسیه و سایر اعضای اوپک نیز این آمادگی را دارند تا در این‌باره گام‌هایی را بردارند.»
وی در ادامه خاطرنشان کرد: «به‌رغم این آمادگی همه این کشورها به جز عربستان که اهمیت چندانی به قیمت نمی‌دهد، در انتظار افزایش قیمت نفت هستند و چنین بنایی ندارند که تولید و صادرات نفت خود را افزایش دهند تا قیمت پایین بیاید.»
هانی‌زاده یادآور شد: «رویکرد این کشورها به نحوی است که علاقه‌مندند قیمت نفت افزایش یابد، چراکه این موضوع به افزایش درآمدهای آنها کمک شایان توجهی خواهد کرد. این در حالی است که عربستان به دلایل سیاسی و تقابل با ایران سعی می‌کند کسری نفت ایران در بازارهای جهانی را با افزایش تولید خود جبران کند.»
به گفته این کارشناس مسائل بین‌الملل، روس‌ها نیز کمابیش چنین تصمیمی دارند و همانند عربستان درصدد جبران کسری نفت ایران برآمده‌اند. وی در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی جمهوری اسلامی ایران چه راهکارهایی را پیش رو دارد، گفت: «ایران در این شرایط باید سازوکارهایی را تعریف کرده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن اتکای خود به نفت را کاهش دهد.»
فروش نفت در بازار بورس راهکار دیگری است که هانی‌زاده آن را در برابر تحریم نفتی گزینه‌ای مناسب می‌داند. به گفته این کارشناس مسائل بین‌الملل، سازوکارهایی چون فروش آزاد نفت و شناورکردن کشتی‌های نفتی و فروش نفت به صورت شناور در دریا در کنار افزایش صادرات غیرنفتی را از جمله دیگر راهکارهایی دانست که ایران باید در شرایط تحریم به آنها متوسل شود.
منبع: فرهیختگان
انتهای پیام/
در باشگاه خبرنگاران جوان پیگیری شد؛
معلمان نهضت سوادآموزی چگونه میتوانند استخدام آموزشوپرورش شوند؟
