یسنا به منش رئیس گروه تجویز و مصرف منطقی و اطلاع رسانی فرآورده های سلامت و دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با اشاره به اینکه  هفته جهانی آگاهی درباره آنتی بیوتیک ها قرار داریم، گفت: با توجه به اهمیت بالای موضوع مقاومت میکروبی، سازمان جهانی بهداشت (WHO) سالانه هفته ای را تحت عنوان هفته جهانی آگاهی در مورد آنتی بیوتیک در نظر گرفته است.

مقاومت میکروبی بزرگترین تهدید سلامت جهانی قرن ۲۱

وی ادامه داد: بر اساس مقالات منتشره سازمان جهانی بهداشت، مقاومت میکروبی به عنوان بزرگترین تهدید سلامت جهانی و امنیت غذایی قرن ۲۱ معرفی شده است و در کشور ما نیز هماهنگ با دیگر کشورها، تلاش های بی شماری در جهت تجویز و مصرف منطقی آنتی بیوتیک ها صورت گرفته است به نحوی که از طرق مختلف روند تجویز و مصرف آنتی بیوتیک ها و در نتیجه پیشگیری از بروز مقاومت میکروبی بهبود یابد.

دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو با اشاره به بحث مقاومت به آنتی بیوتیک ها اظهار کرد: مقاومت به آنتی بیوتیک ها به معنای استفاده نابه جا از آنتی بیوتیک هاست که باعث ظهور عوامل بیماری زای مقاوم به آنتی بیوتیک می شود و در نتیجه داروهای جدیدی باید کشف شود تا بیماری بهبود یابد و این موضوع باعث افزایش هزینه مراقبت های پزشکی و هزینه دارویی  و متاسفانه مرگ و میر بیماران خواهد شد.

میزان آنتی بیوتیک تجویزی در نسخه پزشکان ایرانی

به منش  با بیان اینکه شاخص اعلام شده از سوی سازمان جهانی بهداشت درباره میانگین آنتی بیوتیک تجویزی در نسخه های پزشکی در دنیا، 30 درصد است، گفت: بنابر گزارشات بدست آمده از کمیته های نظارت بر تجویز و مصرف منطقی دارو در ایران، در بازه زمانی سال های 1390 تا 1396 ، درصد نسخ حاوی آنتی بیوتیک کاهش چشمگیری داشته است به نحوی که از میانگین کشوری  آنتی بیوتیک تجویزی در نسخه های پزشکان ایرانی از 45 درصد در سال 1390 ، به میانگین 34.75 درصد در سال 1396 کاهش یافته است.

وی افزود: این کاهش نشان دهنده ثمر بخش بودن آموزش های داده شده آمده از جانب سازمان غذا و دارو و دانشگاه های علوم پزشکی کشور است و ضرورت تداوم آموزش ها برای رسیدن به شاخص جهانی 30 درصد را دو چندان می کند.

مقایسه میزان آنتی بیوتیک مصرفی ایران با کشورهای منطقه

رئیس گروه تجویز و مصرف منطقی و اطلاع رسانی فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو در ادامه به میزان آنتی بیوتیک مصرفی ایران در مقایسه با کشورهای منطقه پرداخت و گفت: در مقایسه با برخی از کشورهای منطقه، میانگین نسخ حاوی آنتی بیوتیک در کشور پاکستان و برخی کشورهای آفریقایی بالاتر از ایران و در کشورهای عربستان و هندوستان، پایین تر از ایران است.

وی با بیان اینکه آنتی بیوتیک ها یکی از دسته های دارویی پر مصرف در کشور ما هستند، گفت: گرچه در گزارش منتشره از بازار دارویی کشور در سال 1396، آنتی بیوتیک ها در رتبه های اول و دوم پر فروشترین داروهای جدول فروش قرار ندارند، ولی آموکسی سیلین و مترونیدازول در رتبه ششم و هفتم از ده قلم داروی پر فروش کشور در سال 1396 محسوب می شوند.

مصرف نیمی از آنتی بیوتیک های جهان در دام و طیور

دبیر ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو اظهار کرد: براساس گزارشات بدست آمده از سازمان دامپزشکی کشور، نیمی از آنتی بیوتیک های تولید شده در جهان در طیور و دام ها مورد استفاده قرار می گیرد و با مصرف فرآورده های دامی به دست انسان، آنتی بیوتیک ها وارد بدن فرد می شود.

وی ادامه داد: گسترش مقاومت میکروبی به آنتی‌بیوتیک‌ها نه تنها از تجویز و استفاده غیرضروری این ترکیبات در انسان بلکه از مصرف گسترده داروهای ضدمیکروبی در دامپزشکی بروز می کند و بدیهی است نبود نظارت دقیق در این بخش می تواند مخاطرات تهدید کننده سلامت ایجاد کند.

به منش اظهار کرد: با بروز مقاومت میکروبی و بی اثر شدن آنتی بیوتیک های موجود، مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی خصوصا در بیماران بستری افزایش خواهد یافت و برای بسیاری از بیماران مبتلا به عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی، آنتی بیوتیک تجویز می شود، در حالی که ویروس ها به اثرات آنتی بیوتیک ها حساس نیستند و پس از گذشت دوره بیماری، فرد بیمار خود به خود بهبود می بابد.

اقداماتی برای کاهش مصرف آنتی بیوتیک در کشور

رئیس گروه تجویز و مصرف منطقی و اطلاع رسانی فرآورده های سلامت سازمان غذا و دارو با بیان اینکه سازمان غذا و دارو و معاونت های غذا و داروی سراسر کشور در جهت کاهش مصرف غیرمنطقی آنتی بیوتیک ها اقداماتی انجام داده اند که می توان به این موارد اشاره کرد: در این راستا درباره نحوه صحیح تجویز آنتی بیوتیک ها در قالب اجرای بازآموزی و قرار دادن آموزش ها در برنامه درسی دوره تحصیل پزشکان عمومی آموزش تخصصی به گروه پزشکی داده می شود.

وی افزود: همچنین کمیته ای برای صیانت از تجویز منطقی آنتی بیوتیک ها در بیمارستان ها ((Antibiotic Stewardships با هدف ایجاد زمینه برای بهره گیری از ایده های نوآورانه آموزشی کلیه اعضا در راستای صیانت از تجویز و تاثیر منطقی آنتی بیوتیک ها تشکیل شده است.

به منش ادامه داد: آموزش عمومی به جامعه در خصوص نحوه صحیح مصرف داروهای آنتی بیوتیک و پیشگیری از مصرف بدون تجویز پزشک از طریق برگزاری جشنواره، چاپ و توزیع کتاب و دیگر انتشارات مرتبط با موضوع و نظارت بر نسخ تجویزی و ارسال بازخورد نسخ به پزشک به منظور ارتقاء استانداردهای تجویز آنتی بیوتیک ها از دیگر اقدامات انجام شده برای مصرف منطقی آنتی بیوتیک هاست.

انتهای پیام/