به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، جاذبه‌های کویر در زمره زیرساخت‌های بوم‌گردی یا اکوتوریسم قرار دارد که در ایران به‌واسطه اقلیم گرم و خشک به‌خصوص در سال‌های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.

در این‌ بین استان سمنان را می‌توان مهد گردشگری کویری دانست چراکه دارای چهار منطقه اصلی شامل خارتوران، طرود، ریگ جن و پارک ملی کویر در حاشیه شمالی دشت کویر کشور است.

تفاوت کویرگردی در استان سمنان با سایر استان‌ها این است که به ‌واسطه قرارگیری چهار شهرستان از هشت شهرستان استان در حاشیه نوار شمالی دشت کویر، فاصله اقامت مسافران در شهرها تا کویر آن‌قدر کوتاه است که می‌توان شب را در شهر گذراند و صبح صبحانه را در دل رمل‌های شن و ماسه‌ای صرف کرد، این ویژگی در برخی استان‌های نوار جنوبی دشت کویر و کویر لوت کمتر دیده می‌شود به این دلیل کویرگردی در استان سمنان مورد اقبال عمومی است.

برای اطلاع یافتن از شرایط کویر گردی در استان سمنان و دانستن نکات لازم در این خصوص، به سراغ یکی از کویرنورد های حرفه ای این استان رفتیم،

علیرضا کریم عضو تیم امداد و نجات هلال احمر استان سمنان و رئیس هئیت کوهنوردی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان در پاسخ به این سوال که چه جاذبه های گردشگری در دل کویر استان سمنان واقع شده است، گفت:کویر به سرزمین های بی آب و علفی گفته می شود که اکثرا شوره زار هستند. در اصطلاح عامیانه به جایی که بوته یا علف ندارد کویر گفته می شود. جایی که بوته و علف دارد بیابان نامیده می شود. مناطقی که برای انسان به راحتی قابل دسترسی نیست همواره جذابیت داشته و دارد. ما در خانه های خود درخت داریم ولی دیدن انبوه درختان در جنگل بکر بسیار دیدنی و جذاب است.

یکی از جاذبه های بیابان و کویر بکر بودن آن است. همچنین صاف و مسطح بودن کویر، داشتن دره ها، گنبد های نمکی، بوته های طاق و گز و ... چون به ندرت دیده می شوند جذابند. این جذابیت باعث شده است که افراد مختلفی برای دیدن این جاذبه ها به کویر سفر کنند. عده دیگری هم برای اکتشافات معدنی، عده ای برای آفرود و موارد مشابه این وارد کویر می شوند.

داخل دشت کویر، کویر های مختلفی وجود دارد. از جاذبه های کویری در استان سمنان می توان به دریاچه نمکی، رودخانه های نمکی، تپه های نمکی، پل های نمکی رمل یا ماسه بادی اشاره کرد که این رمل ها حرکت می کنند و بعد از رد شدن از آن در اثر یک باد دوباره به حالت اول باز می گردد. ارتفاع این رمل ها گاهی به 50-60 متر می رسد. دریاچه هایی که در اثر باران به وجود می آیند و گل آلود می شوند و باعث بوجود آمدن باتلاق می شوند که رد شدن از آنها سخت است. ولی بعد از رد شدن از کویر این احساس به انسان دست می دهد که بر همه مشکلات غلبه کرده است و توانمند شده است. مناظر طبیعی بی نظیری چون طلوع و غروب آفتاب، دیدن سراب و دیدن مناظر طبیعی که در کنار رمل ها و ماسه زار ها وجود دارد باعث می شود که جذابیت ها دوچندان شود.

 کویرگردی چه محدودیت هایی دارد و چه تفاوتی با گردشگری به سایر نقاط دارد؟

استان سمنان در شمال دشت کویر واقع شده است. داخل این دشت کویر، کویرهای مختلفی وجود دارد مانند: کویر مرنجاب، کویر ابوزید آباد، کویر کاشان، کویر دم ریگ جن، کویر جندق، کویر حاج علی قلی. برای رفتن به هر کدام محدودیت های خاص خود را دارد. یک کویر بزرگ هم به نام ریگ جن وجود دارد که از جنوب دامغان شروع و در جنوب شرقی گرمسار پایان می یابد. گردشگرانی که وارد این مناطق می شوند باید امکانات لازم و کافی را همرا با خود داشته باشند. اگر با ماشین قصد ورود به کویر را دارند باید ماشین با لاستیک پهن و شاسی بلند باشدکه به راحتی در شن و ماسه و خاک گیر نکند.

در مناطق جنگلی با درختان و گیاهان و آب و پوشش گیاهی که دارد می توان حداقل امکانات برای درست کردن یک سرپناه در صورت ضرورت فراهم کرد، ولی در کویر این موارد وجود ندارد. تقریبا هیچ آب آشامیدنی وجود ندارد. آب های گل آلود و پر نمک داخل کویر را نمی توان به راحتی تصفیه کرد. وسایل ارتباطی در کویر بسیار کم و فاصله بین شهرها و روستاها بسیار زیاد است. رفتن به کویر سختی های بسیاری دارد اما همین سختی ها هیجان رفتن به کویر را چند برابر می کند. مضاف براین ها در حاشیه کویر شهرهایی مانند: سمنان، دامغان، گرمسار و شاهرود وجود دارند با فاصله کمی می توانند از کویر استفاده کنند.

برای جذب گردشگر داخلی و خارجی چه امکانات و زیرساخت هایی نیاز است؟

روستاهای کویری جاذبه خاص خود را دارد و بهتر است روی بوم گردی در این مناطق کار شود. خانه های روستایی و بافت سنتی علاقه مندان زیادی دارد و راه اندازی این خانه ها برای جذب گردشگر خیلی موثر است. منتهی این مسئله نباید فراموش نشود که بافت سنتی و قدیمی روستاها،معماری، مصالح، ابزار ها و در مجموع محیط روستا ها نباید دستخوش تغییرات قرار بگیرد و حفظ بافت سنتی بسیار مهم است.

یعنی اگر قرار است ما مکانی را برای گردشگران بسازیم، نباید قالب و معماری آن ناحیه را تغییر دهیم. اگر خانه های بوم گردی در روستا مانند خانه های شهری باشد دیگر جذابیتی ندارد. بهتر است خانه هایی قابل حمل نیز برای این نوع گردشگری آماده شود که همراه گردشگران جا به جا شود.

در کنار این خانه ها، کارگاه های سفالگری، گلیم بافی، جاجیم بافی و ... نیز جذابیت های زیادی را  برای گردشگران دارند.

آیا امنیت کافی برای گردشگران در هنگام حضور در کویر وجود دارد و چه نکاتی باید برای این گردشگری در نظر گرفته شود؟

قسمت هایی از کویر برای صنایع نظامی و دفاعی است، اگر قرار است از آن مناطق عبور کنند باید با ارگان های مرتبط هماهنگ کنند. در صورت بارش باران، کویر تا چند روز غیر قابل رفتن می شود. پس بهتر است از وضعیت جوی مناطق مطلع شوند. به همراه داشتن جی پی اس، نقشه، موبایل ماهواره ای، بیسیم، مواد غذایی، وسایل کمپینگ، وسایل گرمایش و سرمایش و ... واجب است و حتی الامکان باید با امکانات کافی وارد کویر شد.

افرادی که وارد کویر می شوند ممکن است  دچار حوادث گوناگونی  شوند. برخی افراد دچار حمله حیوانات وحشی مثل کفتار و گرگ می شوند که باید در نظر داشت در فصل های خاصی به منطقه زندگی این حیوانات نزدیک نشویم. حیوانات موزی مثل پشه، مار، عقرب، رتیل، زنبور و سوسمار و .... را باید در نظر داشت. در فصل های گرم باید مراقب فساد مواد غذایی همراهمان باشیم. آب کافی را برای شرب و مصارف دیگر باید همراه برد تا دچار کم آبی نشویم.

به مناطق حفاظت شده در کویر به خصوص مناطقی که محل زندگی کل، بز، قوچ، میش، پلنگ و ... است حتی الامکان نزدیک نشویم خصوصا در فصل زاد و ولد آنها. زیرا که امنیت این حیوانات نیز نباید به خطر بیفتد.

دو موضوع گیر کردن و گم شدن در کویر بسیار اتفاق می افتد. برای حفظ امنیت کافی در کویر بهتر است افراد قبل از ورود به کویر اطلاعات ورود خود را به دوستان ما در اداره راه، هلال احمر، نیروی انتظامی و ... بدهند که یافتن و نجات آنها بعدا با سهولت بیشتری انجام شود.

با توجه به صحبت های این کویرنورد با سابقه و حرفه ای در می یابیم که سفر به کویر جذابیت ها و شگفتی های خاص خود را دارد، درصورتی که با اطلاعات و آگاهی لازم و همچنین با ابزار و امکانات کافی به این مناطق وارد شویم.

همین طور که گفته شد، کویر یک گنج پنهان و یک سرمایه خدادادی برای اهالی استان سمنان است. با معرفی این مناطق به مردم سایر شهرهای ایران و حتی کشورهای دیگر می توان گردشگران زیادی را به این مناطق جذب کرد. برای اینکه بدانیم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است به سراغ رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رفتیم.

 محمد جهانشاهی ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان در پاسخ به این سوال که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای جذب گردشگران خارجی و داخلی به مناطق کویری استان سمنان چه برنامه هایی دارد، گفت:

با توجه به این که بخشی از محصول گردشگری استان سمنان حوزه گردشگری اکوتوریسم و گردشگری بیابانی استان خواهد بود، قطعا ما نگاه ویژه ای به این سمت داریم، زیرا توسعه گردشگری کویری و بوم گردی به توسعه جوامع محلی و ارتقای سطح زندگی مردمان کویرنشین در استان منجر خواهد شد.

ما چند مسیر برای معرفی ظرفیت های گردشگری مان انتخاب کردیم، بخش مهمی از برنامه های ما معطوف به برنامه های برون استانی و در حوزه مارکتینگ و بازاریابی است. بخشی هم برگزاری رویدادها در استان خودمان در مقاصد هدف گردشگری ما است. استفاده از ظرفیت رسانه ای، تبلیغات محیطی، بازارسازی در کلانشهری مثل تهران که بازار هدف اصلی ما است یکی از این برنامه ها بوده است. همچنین بهره گیری از ظرفیت رسانه ملی، شبکه های مجازی، نمایشگاه ها و ... را نیز تا به حال برای معرفی این مناطق به افراد خارج از استان داشتیم.

ما به زودی در نمایشگاه بین المللی گردشگری پارس در شیراز در آذرماه سال جاری به شکل جدی شرکت خواهیم کرد. برنامه های مفصلی را در متروی تهران و فرودگاه مهرآباد داشتیم. یکی از موثرترین برنامه ها هم حضور در برنامه شب های گردشگری در برج میلاد بوده است که به مدت هشت شب برنامه داشتیم.

نشست هایی را با فعالان گردشگری در تهران داشتیم، تور لیدرها و تور اپراتورهای فعال به استان سفر کردند. حضور خبرنگاران داخلی و خارجی را در استان سمنان شاهد بودیم که با گزارشاتشان در رسانه های مکتوب، خبرگزاری ها، فضای مجازی جاذبه های گردشگری استان را به دیگران معرفی کردند.

ما قصد داریم در چند سال آینده استان سمنان را به عنوان مقصد گردشگری جدیدی به سایر مردم معرفی کنیم. رویدادهایی را در این رابطه مشاهده کردیم. همچنین توسعه مناطق و خانه های بوم گردی مدنظر است. در حال حاظر در شرق استان، در رضا آباد، بیارجمند، قلعه بالا، طرود و... اقامت گاه بوم گردی را داریم. استارت اکو کمپ های توریستی هم در استان زده شده و ما به زودی شاهد یکی از متفاوت ترین فضاهای گردشگری کشور در شهرستان آرادان را خواهیم بود.

برای تامین امنیت و امکانات کافی برای حضور گردشگران در کویر و مناطق بوم گردی چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟

خوشبختانه مناطق کویری استان سمنان یکی از امن ترین مناطق کشور است. در بیشتر مناطق کویری جوامع محلی میزبان گردشگران هستند و گردشگران هدفمند سفر می کنند برنامه ها و میزبانشان مشخص است و هماهنگی های لازم برای حضور آنها انجام می شود و از نظر وقوع حوادث طبیعی و غیرطبیعی در امنیت کامل هستند.

ضمن اینکه مناطق بوم گردی ما از استاندارد های لازم برخوردارند و آموزش های کافی را در این خصوص دیده اند و مجموع این عوامل باعث می شود که شاهد کیفیت بالای سفر برای گردشگران باشیم و کمتر با مسائلی که گردشگران را با چالش مواجه کنند داشته باشیم.

آیا آژانس های مسافرتی و تورهای گردشگری به راحتی می توانند برای حضور در مناطق کویری مجوزهای لازم را بگیرند یا خیر؟

کسانی که از کانال های قانونی و دفاتر آژانس ها  و تور ها سفر می کنند بدون هیچ منعی در مناطق از پیش تعریف شده می توانند حضور داشته باشند. اگرهم ملاحظاتی باشد در خصوص ورود به مناطق چهارگانه محیط زیست است که در فصل های خاصی برای حفظ امنیت گونه های جانوری مجوز ورود تورها به این مناطق صادر نمی شود. در شرایط عادی مجوز سفر به راحتی صادر می شود.

سخن پایانی

 باید در نظر داشت چشم امید کویرنشینان و اهالی کویر به توسعه روز افزون گردشگر در استان است. امید است که همت مسئولان استان خصوصا میراث فرهنگی و گردشگری برای جذب حداکثری گردشگر به استان بیش از پیش باشد.

انتهای پیام/ب