به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد،  با یه غوره سردیش می کنه و با یک مویز گرمیش؛ حتما شما هم این ضرب المثل را شنیده اید. ریشه یابی و تعبیر این ضرب المثل حکایت از آدمی دارد که با کوچک‌ترین چیزی وضعیت مزاجی‌اش تغییر کند و عقیده خودش را تغییر می‌دهد، اما در این ضرب المثل صرف نظر از معنا و کنایه‌ای که با نگاهی ریزبینانه به افراد دم دمی مزاج اشاره می‌شود، می‌توان به دو نکته طلایی نهفته درآن که به مزاج افراد و تاثیری که بر حالت جسمانی و رفتاری افراد دارد توجه کرد و به اهمیت موضوعی به نام " مزاج " پی برد.

مزاج شناسی علمی بسیار وسیع و گسترده است که کاربرد‌های فراوانی برای تشخیص و درمان مشکلات جسمی و روحی دارد موضوعی که اگر بسیاری از افراد در روش زندگی خود و دستیابی به تعادل در مزاج، به آن توجه کنند، می‌توانند آرامشی کاملا محسوس برای جسم و روان خود به دست آورند.

 

عناصر طبیعت از چهار اصلی عنصر آتش، هوا، خاک و آب تشکیل شده است. برهمین اساس از دیدگاه طب سنتی مزاج یعنی کیفیت جدید و یکسانی که در اثر آمیختن عناصر یعنی سردی، گرمی، خشکی و تری با یکدیگر بوجود می‌آید. عنصر آتش، دارای کیفیت گرم وخشک، عنصر هوا دارای کیفیت گرم و تر، آب دارای کیفیت سرد و‌ تر و خاک دارای کیفیت سرد و خشک است.

 

مزاج شناسی از مباحث مهمی است  که دانشمندان نامدار ایرانی از جمله ابوعلی سینا، زکریای رازی و سیداسماعیل جرجانی به آن پرداخته و آن را  به بالندگی رساندند  که نه تنها در طب سنتی ایران بلکه در کشورهای دیگر مثل طب سنتی چینی، رومی، یونانی و هندی نیزدیده می شود. 

شناسایی و شناخت دقیق مزاج نیازمند مراجعه به اهل فن و متخصصین طب سنتی است اما سوال اینجاست که مزاج یک فرد تا چه اندازه برجنبه های مختلف زندگی از جمله حالات جسمانی و رفتاری اثر گذار است؟ موضوع مهمی که در این گزارش برای آشنایی با مزاج و راه های رسیدن به تعادل در آن به گفتگو با  متخصص طب سنتی ایرانی پرداخته می شود.

 

 

 حمیده وحید متخصص طب سنتی ایرانی در ابتدا با اشاره به تعریف مزاج از دیدگاه طب سنتی می گوید: مزاج از نظر لغوی به مفهوم " در آمیختن " است. از دیدگاه طب سنتی، اجزای اولیه همه موجودات اعم از انسان، حیوان ، نبات و جماد از 4 عنصر آب، خاک، هوا و آتش تشکیل شده است که از در هم آمیختگی این 4 عنصر در هر شیئی، کیفیتی حاصل می شود که به آن مزاج گویند.

مزاج های اصلی

وی می افزاید: مزاج ها به 9 مزاج اصلی تقسیم می شوند که  شامل مزاج معتدل و مزاجهای غیر معتدل مفرد (گرم، سرد، خشک و تر) و مرکب (گرم و خشک، گرم و تر، سرد و تر، سرد و خشک) می شوند. در واقع افراد در یک طیف قرار می گیرند و شدت این کیفیتها با هم متفاوت است و بر اساس خصوصیات هر فرد با او برخورد می شود. 

 

 

این متخصص طب سنتی ایرانی درباره مزاج در هر فرد تصریح می کند:  هر فردی یک مزاج پایه (ذاتی، مادرزادی) دارد ولی سنین مختلف، جنسیت،مشاغل، غذاها، گیاهان دارویی، محیط های زندگی (اقلیم های جغرافیایی)، فصول مختلف و غیره هرکدام مزاجی دارند که می توانند مزاج پایه فرد را تحت تاثیر قرار دهند و در سلامتی و یا ایجاد بیماری افراد نقش بازی کنند.

 

 وحید می افزاید: به عبارت دیگر هر فرد با مزاجی متولد می شود که با این مزاج احساس سلامتی می کند که به آن مزاج صحّی می گویند و هر چه فرد از این مزاج صحی خود دور شود در واقع به سمت بیماری می رود و یکی از وظایف پزشکان متخصص طب سنتی برگرداندن افراد به سوی مزاج صحی آنها می باشد.

راه‌های تشخیص مزاج

 وحید درباره راه‌های تشخیص مزاج بیان می‌کند: با کمک یکسری علائم و نشانه‌ها می‌توان مزاج افراد را شناخت البته باید توجه داشت در نظر گرفتن همه علائم در کنار هم ضروری است و با یک یا دو علامت نمی‌توان در خصوص مزاج افراد قضاوت نمود. مواردی که با آن‌ها می‌توان در مورد وضعیت کلی مزاج ذاتی بدن قضاوت کرد عبارتند از:

۱ – مَلمَس

۲. هیکل

۳. وضعیت موها

۴. رنگ بدن

۵- وضعیت خواب

۶- چگونگی افعالی که از فرد سر می‌زند

۷- کیفیت موادی که از بدن دفع می‌شود

۸- بزرگی و کوچکی اعضاء

۹- چگونگی تاثیرپذیری بدن از کیفیت‌های گرمی، سردی، تری و خشکی

۱۰- حالت‌های روحی روانی