باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد؛
باید‌ها و نباید‌های تغذیه‌ای در بیماران کلیوی/ وقتی «قاتل خاموش» سلامت «پالایشگاه بدن» را هدف قرار می‌دهد
یک دکترای تغذیه و رژیم درمانی از لزوم رعایت رژیم غذایی مناسب در کنار مصرف دارو‌ها برای بیماران کلیوی خبر داد.
به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، صبح یکی از روز‌ها که مثل همیشه برای رفتن به محل کار آماده می‌شدم در مسیر راه چشمم به یک موسسه افتاد که برای حمایت از بیماران کلیوی تاسیس شده بود، علتش را نمی‌دانستم، اما برایم جالب بود که بیشتر از این موسسه و عملکردش بدانم و اینکه چرا برخی افراد این چنین باید با مشکلات کلیوی دست و پنجه نرم کنند.
وارد ساختمان شدم و از پله‌ها که بالا می‌رفتم تعدادی از افراد را مشاهده کردم که برای درمان بیماری خود به این موسسه مراجعه کرده بودند، ناگهان چشمم به فردی افتاد که آثار ضعف و بی‌حالی در چهره‌اش نمایان بود به سوی او رفتم تا علت ضعف و بی‌حالی‌اش را جویا شوم.
او با صدایی آرام به من گفت که به بیماری کلیه دچار شده است، به شدت متاثر شدم و برای اینکه بیشتر درباره عوامل خطرساز بیماری‌های کلیوی و رژیم غذایی مبتلایان به این عارضه بدانم تصمیم گرفتم تا گفت‌وگو‌هایی را با محمدتقی نجفی نفرولوژیست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و فرهاد وحید دکترای تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک داشته باشم که در ادامه مشروح آنها را می‌خوانید.
۱۰ تا ۱۲ درصد مردم ایران دچار سنگ کلیه هستند
محمدتقی نجفی متخصص نفرولوژی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تعداد مبتلایان به سنگ کلیه در ایران اظهار کرد: ۱۰ تا ۱۲ درصد مردم ایران دچار سنگ کلیه هستند، از آغاز پیوند کلیه در ایران تا اردیبهشت ۹۷، ۳۵ تا ۳۶ هزار مورد و به طور میانگین سالیانه ۲ تا سه هزار پیوند در ایران انجام شده است.
بیشتر بخوانید: نشانه‌هایی که از وجود بیماری کلیوی در بدن شما خبر می‌دهند
وی درباره تعداد دیالیز‌های انجام شده از نخستین عمل دیالیز تا اردیبهشت ۹۷ بیان کرد: از نخستین عمل دیالیز تا اردیبهشت ۹۷، ۳۵ تا ۳۶ هزار عمل دیالیز انجام شده که از این میان هزار و ۵۰۰ مورد دیالیز صِفاقی و مابقی خونی بوده است، حدود ۶ هزار مرکز در ایران وجود دارند که در زمینه دیالیز خونی فعالیت می‌کنند.
نقش کلیه‌ها در بدن
این متخصص نفرولوژی افزود: کلیه‌ها وظیفه تنظیم آب، فشار خون و الکترولیت‌های بدن مانند سدیم را برعهده دارند، کلیه‌ها در ترشح هورمون خون‌ساز (اریتروپویتین) و ویتامین D فعال بدن هم نقش دارند، بنابراین مبتلایان به بیماری‌های کلیوی اغلب به کم‌خونی (آنِمی) و مشکلات استخوانی هم دچار می‌شوند.
انواع نارسایی‌های کلیه
نجفی تاکید کرد: مبتلایان به نارسایی‌های کلیه دسته یک و ۲ معمولاً علائم بالینی ندارند، اما نارسایی‌های کلیه دسته سه به بعد اغلب با علامت‌های بالینی همراه هستند، از جمله علائم نارسایی‌های کلیه در مراحل ابتدایی (یک و ۲) می‌توان به ضعف، بی‌حالی، کم‌خونی و در مراحل پیشرفته (سه به بعد) به فشار خون بالا، ورم بدن، خارش، تنگی نفس و خفگی اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: این علائم زنگ خطر از بین رفتن کلیه است/ خطر دیالیزی شدن در کمین شماست
وی تصریح کرد: مبتلایان به نارسایی‌های کلیه به شدت مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی مانند سکته قلبی در آینده هستند همچنین کلیه‌های ۴۰ تا ۵۰ درصد از دیابتی‌های مزمن از کار می‌افتد.
این متخصص نفرولوژی گفت: استعمال دخانیات مانند سیگار و قلیان و مصرف نمک از جمله عواملی هستند که سلامت کلیه‌ها را تهدید می‌کنند که برای کاهش استفاده از نمک افراد باید مصرف غذا‌های فرآوری شده مانند کنسرو‌ها را به حداقل برسانند، زیرا ۷۰ تا ۷۵ درصد نمک مصرفی مردم از نمک مواد غذایی فرآوری شده تامین می‌شود.
نجفی درباره تاثیر سابقه خانوادگی در ابتلا به نارسایی‌های کلیه اظهار کرد: افرادی که اعضای خانواده‌شان (فامیل درجه یک) دچار نارسایی‌های کلیه است بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های کلیوی قرار دارند بنابراین باید هر چند وقت یکبار به طور مرتب به متخصص نفرولوژی مراجعه کنند.
این دسته از بیماران کلیوی نوشیدن آب را فراموش نکنند
وی بیان کرد: مبتلایان به سنگ کلیه، نارسایی‌های کلیه خفیف و کلیه پلی‌کیستیک (چند کیستی) باید روزانه آب فراوان بنوشند به طوری‌که رنگ ادرار آنها روشن باشد، افرادی که دچار کلیه پلی‌کیستیک هستند برای رفع مشکلشان باید علاوه بر نوشیدن آب فراوان، فشار خون و عفونت ادراریشان را هم کنترل کنند.
۱۰ تا ۱۲ درصد مردم جهان از بیماری‌های کلیوی رنج می‌برند
این متخصص نفرولوژی افزود: ۱۰ تا ۱۲ درصد مردم جهان به نارسایی‌های کلیوی دچار هستند که از این میان ۶ تا ۷ درصد در مرحله یک و ۲ قرار دارند.
۶۰ درصد پیوند کلیه در ایران از افراد دچار مرگ مغزی انجام می‌شود
نجفی تاکید کرد: ۶۰ درصد پیوند کلیه در ایران از افراد دچار مرگ مغزی انجام می‌شود که این رقم در تهران به ۸۰ درصد می‌رسد.
وی درباره ارتباط بیماری‌های کلیوی با فشار خون بالا یادآوری کرد: بیماری‌های کلیوی فرد را مستعد ابتلا به فشار خون بالا قرار می‌دهند از سوی دیگر فشار خون بالا سلامت کلیه‌ها را تهدید می‌کند.
شیوع بالای بیماری‌های کلیوی در جهان
همچنین در ادامه فرهاد وحید دکترای تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اراک در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به شیوع بالای بیماری‌های کلیوی در جهان اظهار کرد: بیماری‌های کلیوی در جهان نسبتاً شیوع بالایی دارند به طوری‌که ۱۰ درصد مردم دنیا از این اختلالات رنج می‌برند.
وی بیان کرد: کلیه‌ها مسئول تصفیه ضایعات حاصل از متابولیسم (سوخت و ساز) پروتئین‌ها، ویتامین‌های محلول در آب و سایر مواد هستند، این اعضا در تولید ادرار و تعدیل مایعات بدن هم نقش دارند.
این دکترای تغذیه و رژیم درمانی دیابت و فشار خون بالا را از عوامل خطرساز در ابتلای افراد به بیماری‌های کلیوی دانست و افزود: استعمال دخانیات، اضافه وزن و چاقی، جنسیت، سن و عوامل ژنتیکی از دیگر فاکتور‌هایی هستند که فرد را مستعد نارسایی‌های کلیه قرار می‌دهند.
وحید تاکید کرد: به طور کلی بیماران کلیوی باید روزانه ۲ هزار میلی‌گرم سدیم، ۲ هزار میلی‌گرم پتاسیم، هزار میلی‌گرم فسفر و بین ۰.۸ تا ۱.۲ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دریافت کنند، به طور مثال بیمار کلیوی که ۶۰ کیلوگرم وزن دارد باید روزانه بین ۴۸ تا ۷۲ گرم پروتئین دریافت کند، میزان مایعات مصرفی روزانه هم در بیماران دیالیزی و افرادی که در مرحله آخر نارسایی کلیه قرار دارند، باید محدود شود.
بیشتر بخوانید: نارسایی کلیه باعث بیماری استخوان‌ها می‌شود؟ + علائم و روش درمان
وی تصریح کرد: بیماران کلیوی باید مقدار پروتئین‌های با ارزش بیولوژیکی بالا را در رژیم غذایی خود افزایش و پروتئین‌های با ارزش بیولوژیکی پایین را کاهش دهند که از پروتئین‌های با ارزش بیولوژیکی بالا می‌توان به پروتئین‌های حیوانی مانند سفیده تخم‌مرغ اشاره کرد؛ پروتئین‌های گیاهی هم ارزش بیولوژیکی پایین دارند، زرده تخم‌مرغ به علت اینکه سرشار از فسفر است برای بیماران دیالیزی مناسب نیست.
مناسب‌ترین مواد غذایی برای بیماران کلیوی
این دکترای تغذیه و رژیم درمانی گفت: سفیده تخم‌مرغ از جمله مواد غذایی مناسب برای بیماران دیالیزی بوده؛ ۲ عدد سفیده تخم‌مرغ حاوی ۱۱۰ میلی‌گرم سدیم، ۱۰۸ میلی‌گرم پتاسیم و ۱۰ میلی‌گرم فسفر است.
وحید گل‌کلم را از دیگر مواد غذایی مناسب برای بیماران کلیوی دانست و اظهار کرد: گل‌کلم سرشار از ویتامین C ، K ، گروه ویتامین‌های B و ایندول‌ها بوده، بنابراین خواص ضد التهابی دارد، یک فنجان گل کلم (۱۲۵ گرم) حاوی ۱۹ میلی‌گرم سدیم، ۱۷۶ میلی‌گرم پتاسیم و ۴۰ میلی‌گرم فسفر است.
وی بیان کرد: انگور قرمز غنی از ویتامین C ، آنتی اکسیدان‌ها و فلاونوئیدهاست، انگور قرمز حاوی نوع خاصی از فلاونوئید‌ها به نام "رزوراتول" (رسوراتول) بوده، بنابراین خاصیت ضد التهابی دارد، مصرف انگور قرمز به مبتلایان به دیابت، آلزایمر، بیماری‌های قلبی و عروقی، کلیوی و انواع سرطان‌ها پیشنهاد می‌شود، ۷۵ گرم انگور قرمز حاوی ۱۵ میلی‌گرم سدیم، ۱۴۴ میلی‌گرم پتاسیم و ۱۵ میلی‌گرم فسفر است.
این دکترای تغذیه و رژیم درمانی افزود: سیر حاوی منگنز، ویتامین C ، B۶ و ترکیبات سولفوری است، سیر گیاهی است که نقشی مؤثر در کاهش چربی خون و کنترل بیماری‌های قلبی و عروقی دارد و می‌تواند جایگزینی مناسب برای نمک باشد، سه حبه سیر حاوی ۱.۵ میلی‌گرم سدیم، ۳۶ میلی‌گرم پتاسیم و ۱۴ میلی‌گرم فسفر است.
وحید تأکید کرد: روغن زیتون به علت داشتن اسید چربی به نام "اسید اولئیک" از جمله روغن‌های مناسب برای بیماران کلیوی بوده، ۲۸ گرم روغن زیتون حاوی ۰.۶ میلی‌گرم سدیم، ۰.۳ میلی‌گرم پتاسیم و فاقد فسفر است.
وی تصریح کرد: بلغور گندم از دیگر مواد غذایی مناسب برای بیماران کلیوی بوده که حاوی منیزیم، آهن، منگنز، فیبر و گروه ویتامین‌های B است، ۹۰ گرم بلغور گندم حاوی ۴.۵ میلی‌گرم سدیم، ۶۲ میلی‌گرم پتاسیم و ۳۶ میلی‌گرم فسفر است.
این دکترای تغذیه و رژیم درمانی گفت: کلم‌برگ به علت داشتن ویتامین C ، گروه ویتامین‌های B. و فیبر فراوان برای بیماران کلیوی بسیار مناسب بوده، یک فنجان کلم‌برگ (۱۲۵ گرم) حاوی ۱۴ میلی‌گرم سدیم، ۱۱۹ میلی‌گرم پتاسیم و ۱۸ میلی‌گرم فسفر است.
وحید اظهار کرد: فلفل دلمه‌ای قرمز حاوی پتاسیم پایین و ویتامین‌های A و C و مفید برای بیماران کلیوی بوده، یک عدد فلفل دلمه‌ای قرمز حاوی ۳ میلی‌گرم سدیم، ۱۵۶ میلی‌گرم پتاسیم و ۱۹ میلی‌گرم فسفر است.
وی بیان کرد: مصرف پیاز به علت داشتن ویتامین C، گروه ویتامین‌های B، منگنز و فیبر به بیماران کلیوی پیشنهاد می‌شود، پیاز می‌تواند جایگزین مناسبی برای نمک باشد، یک عدد پیاز حاوی ۳ میلی‌گرم سدیم، ۱۰۲ میلی‌گرم پتاسیم و ۲۰ میلی‌گرم فسفر است.
این دکترای تغذیه و رژیم درمانی افزود: شلغم حاوی گروه ویتامین‌های B ، ویتامین C و منگنز بوده بنابراین برای بیماران کلیوی بسیار مناسب است، نصف فنجان شلغم (۶۲.۵ گرم) حاوی ۱۲ میلی‌گرم سدیم، ۱۳۸ میلی‌گرم پتاسیم و ۲۰ میلی‌گرم فسفر است.
وحید تأکید کرد: میزان پتاسیم و فسفر جذب شده سبزی‌ها با پختن آنها افزایش پیدا می‌کند، بنابراین بیماران کلیوی بهتر است که سبزی‌ها را به شکل خام مصرف کنند.
وی تصریح کرد: بیماران کلیوی باید به مقدار پروتئین حاصل از لبنیات و گوشت توجه ویژه داشته باشند، ۸۵ گرم سینه مرغ حاوی ۶۳ میلی‌گرم سدیم، ۲۱۶ میلی گرم پتاسیم و ۱۹۲ میلی گرم فسفر است.
وحید یادآوری کرد: مصرف لبنیات در بیماران کلیوی باید زیر نظر متخصص تغذیه باشد، مبتلایان به نارسایی‌های کلیه در مراحل ابتدایی و اشخاصی که مستعد دیالیز هستند، باید نکات عمومی تغذیه‌ای را به درستی رعایت و افراد دچار نارسایی‌های کلیه در مراحل پایانی و بیماران دیالیزی برای دریافت رژیم غذایی مناسب باید به متخصص تغذیه مراجعه کنند.
انتهای پیام/
شل شدگی بیش از حد عزلات نشانه ی چیست؟
مرسی از سایت تون