به گزارش خبرنگار حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، سینما و فیلم های پس از انقلاب اسلامی به پیروی از شرایط سیاسی و فرهنگی حاکم بر کشور دچار تحول بنیادی بود و این اتفاق منجر شد تا برخی ویژگیهای جدید و ارزشمند به سینمای متحول شده ایران افزوده شود. البته با توجه به شرایط به وجود آمده در پس از پیروزی انقلاب که کشورمان وارد یک جنگ تحمیلی شد، و سینما نیز تحت تاثیر این اتفاق ناخواسته به سمت فیلمهای جنگی سوق پیدا کرد و باعث شد تا ژانری جدید در سینمای ایران متولد شود.
سینمای جنگ اگرچه در دنیا از جایگاه مهمی برخوردار است، اما سینمای ایران به دلیل آنکه مشغول فیلم فارسیهای بیارزش در پیش از انقلاب اسلامی بود و اصلا توجهی به معادلات جهانی و گسترش ژانرهای سینمایی نداشت. سینما در قبل از انقلاب به نوعی دچار رخوت و تنبلی شده بود و به دنبال ساخت فیلمهایی میرفت که دردسر زیادی نداشته باشد و با استفاده از کمترین امکانات سینمایی به تولید برسد. اما توفیق اجباری که به دلیل تحمیل جنگ به سینما رسید، این اتفاق را رقم زد که کارگردانان و سینماگران به سمت تولید آثار جنگی در ژانر دفاع مقدس بروند. شاید به نوعی ژانر دفاع مقدس مختص به سینمای ایران است و ارزشهای اعتقادی نقشبرجستهای در این ژانر در ایران ایفا می کنند.
بخش اعظمی از شکوفایی و تحول در سینمای ایران مربوط به تحولات دهه 60 است که سینما به سمت ساخت فیلمهای جنگی رفت، که همین تغییر ژانر باعث شد سینما دوباره با مردم آشتی کند و اقبال مردم دوباره متوجه فیلم های روی پرده سینما شود. ژانر دفاع مقدس شاید مهمترین دستاورد اوایل انقلاب اسلامی بود که به نوعی خود را به سینمای ایران دیکته کرد و با شکوفایی خود در دهه های مختلف انقلاب اسلامی توانست به اصلی ترین ژانر سینمایی بدل شود. این ژانر که در جهان نیز به دلیل استقبال مخاطبان در جایگاه ویژهای قرار دارد و در ادوار مختلف سینمای ایران هم رکورد دار جذب مخاطب و فروش گیشه بوده است.
به جرأت می توان گفت فیلم هایی که با مضمون جنگ تحمیلی و دفاع مقدس در سینمای ایران تولید شده اند پرچمدار این چهل سال سینمای ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده اند و به اندازه ی تمام ژانرهای دیگر توانسته اند گیشه را در اختیار بگیرند و به فروشی مطلوب دست پیدا کنند. ژانر جنگی به دلیل دشواری های منحصر به فردی که در مسیر تولید دارد معمولا به سرمایه های قابل توجهی نیازمند است، تا ساخته شود، همین موضوع باعث شده تا سینما حال حاضر کمتر به سراغ این ژانر برود. درواقع سینمای دفاع مقدس در دهه های مختلف، هر سال به سمت شکوفایی رفته و پخته تر شده است تا جایی که امروز سینمای این ژانر حرف های زیادی را در عرصه های مختلف تکنیک و تکنولوژی برای گفتن دارد و می تواند با آثار شاخص سینمای جهان رقابت کند. از مهمترین آثار این ژانر که توانستهاند در سینمای ایران ماندگار شوند می توان به فیلم هایی نظیر «آژانس شیشه ای » اشاره کرد که در اواسط دهه 70 به اندازه ای موفق بود و توانست یک موج جدید را در سینمای ایران ایجاد کند.
مهدی کریمی تهیه کننده فیلم سینمایی «آژانس شیشه ای» در گفتگو با خبرنگار حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره این فیلم و اضافه شدن ژانر دفاع مقدس به سینمای ایران و چالش های امروز آن اظهار کرد: با یک نگاه کلی به سینمای دفاع مقدس در چهل سال گذشته می توان فهمید که سینمای ایران کارنامه قابل قبولی دارد و فیلم هایی در این ژانر تولید شده اند که باعث رشد سینما بوده اند.
وی گفت: ما همین امروز هم فیلم های بسیار خوبی در ژانر دفاع مقدس داریم اما دستی که امروز در سینما وجود دارد مانع از دیده شدن این آثار شده و نمی گذارد فیلم ها به مخاطب برسد. در دنیا سینمای جنگ به شدت به سیاستگذاری ها وابسته است و بدانید که همه ی فیلم های مطرح این ژانر پشتوانهی حمایتی ویژه از کشورهای تولید کننده و یا سفارش دهندگان خود دارند.
کریمی با بیان اینکه مشکل امروز سینمای دفاع مقدس سیاستگذاری های غلط فرهنگی است، بیان کرد: عمده ترین مسئله این است که متولیان فرهنگ و هنر حرف و عملشان با هم فرق می کند و اگر ما در طول این چهار دهه از انقلاب اسلامی شاهد آثار برجسته ای در حوزه سینمای دفاع مقدس بوده ایم، صرفا نتیجه یک تلاش فردی متعهدانه بوده است. سیاستگذاری های ما در عرصه هنر به دلایل مختلف در همه این ادوار فراز و فرودهایی را داشته که بیشتر جنبه ارائه آمار برای مسئولان را ایفا کرده است.
تهیه کننده فیلم «آژانس شیشه ای» افزود: حوزه مقاومت و دفاع مقدس به دلیل اینکه حوزه حماسه سازی است، اولین اصول هر اثر دراماتیک را داراست، اما نگاه نادرست و عدم تداوم سیاستگذری های کلان اجازه نداده است که هنرمندان به میل خود وارد این عرصه شوند و به همین دلیل حمایت ها هم در حد حرف و کلام باقی می ماند.
وی ادامه داد: برای همین است مجموعه های متولی به شکل واقعی پای کار نمی ایستند. مهمترین بخش سینما که پخش است از این گونه آثار حمایت نمی کند. به طور مثال فیلمی مانند «آژانس شیشه ای» هرگز عرصه اجازه عرضه بین المللی پیدا نکرد و به ما می گفتند که موضوع فیلم شما یک مسئله داخلی است و اهمیتی برای نمایش جهانی ندارد.
وی همچنین تصریح کرد: تصمیم گیرندگان فرهنگی ما در حال حاضر به دنبال نان داغ و کباب داغ هستند و به ورطه روزمرگی افتاده اند، برای همین کار مطالعاتی دقیق وجود ندارد و اگر درخششی هم رخ می دهد انفرادی است.
کریمی همچنین با اشاره به اینکه نتوانستیم درباره جنگ و تبیین آن به نسل امروز موفق عمل کنیم، افزود: نسل چهارم انقلاب اگر مبانی جنگ و حتی اتفاقات منجر به شکل گیری و پیروزی انقلاب را درک میکرد و ما در این عرصه کم کاری نمیکردیم و امروز نیاز نداشت تا توضیح دهیم که جنگ تحمیلی چنین بود و چنان گذشت و قصد ما از همان ابتدا صلح با همه جهان بود نه جنگ!، البته این موضوع نمودش را در جوان های متولد شده در جنگ بیشتر کرده است و منجر شده تا باعث کج فهمی او درباره جنگ و دفاع مقدس شود.
گزارش از امید پویانفر
انتهای پیام/