به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از دستاورد‌های ارزنده نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در طول چهار دهه گذشته، به حوزه نیروی انسانی معطوف می‌شود.

به واقع نقش نیروی انسانی در توسعه اقتصادی کشور‌ها نقشی نافذ، تعیین کننده و برجسته به شمار می‌رود و اهمیت این مقوله به میزانی است که امروزه از نیروی انسانی به عنوان اصلی‌ترین ثروت و سرمایه جوامع یاد می‌شود.

به تعبیر دیگر بر خلاف ادوار گذشته که منابع طبیعی و زیرزمینی کشور‌ها به عنوان شاخصی برای ارزیابی ثروت و توان اقتصادی کشور‌ها در نظر گرفته می‌شد، امروزه این نیروی انسانی است که در راس هرم مولفه‌های ثروت و سرمایه جوامع قرار گرفته و اساسا ارزش افزوده به عنوان یکی از مولفه‌های حائز اهمیت در ارتقا و افزایش ثروت و توسعه اقتصادی، در سایه نقش آفرینی نیروی انسانی زبده نخبه، کارآمد و توانمند حاصل می‌شود.

با توجه به اهمیت این موضوع، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در طول چهار دهه گذشته، تدابیر و تمهیدات بسیاری را برای ارتقای سطح سواد و توان نیروی انسانی این کشور، اتخاذ، تعریف و عملیاتی کرده و با مقایسه ضریب توفیقات حاصل شده در طول چهل سال گذشته با دوران پیش از انقلاب، بصورتی محسوس، عمق دستاورد‌های حاصل شده در این عرصه ملموس خواهد شد.

افزایش برخورداری از سطح سواد جمعیت، پیش نیاز حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان با ارزش افزوده چند برابری

بدون تردید، پیش نیاز برخورداری از نیروی انسانی نخبه، توانمند، متخصص و کارآمد را، ابتدا به ساکن می‌باید در ضریب سواد عمومی جامعه جستجو کرد و به تبع در فقدان یک سواد نسبی، برنامه ریزی برای رشد و ارتقا توان و کارآمدی نیروی انسانی در دنیای کنونی، با مختصات خاص به خود و با هدف حصول توسعه در حوزه‌های گوناگون، از جمله عرصه اقتصادی، تولیدی، صنعتی و با ارزش افزوده چند برابری، ناممکن خواهد بود.

بنابر مطالعات و بررسی‌های انجام شده، میزان جمعیت با سواد ۶ ساله به بالاتر کشور از حدود ۲۸ تا ۲۹ درصد در سال ۱۳۵۵ به بیش از ۷۹ درصد در سال ۱۳۷۵ و بیش از ۸۰ درصد در سال ۱۳۸۰ رشد داشته است.

آنچنان که آمار و ارقام احصاء شده از سرشماری سال ۱۳۸۵ نشان می‌دهد از میان قریب به ۶۴ میلیون نفر جمعیت کشور (در آن مقطع) بیش از ۵۴ میلیون نفر با سواد بوده اند و در طول ۱۲ سال اخیر با پیاده سازی برنامه‌های آموزشی و سواد آموزی در حال حاضر میزان برخورداری جمعیت کشور از یک سواد نسبی و عمومی، قریب به ۹۰ درصد برآورد می‌شود.

در حوزه دانشگاهی کشور، به عنوان اصلی‌ترین مرکز تربیت و آموزش نیروی انسانی متخصص و کارآمد، به صورتی که بتوان از آن به عنوان سکوی پرتاب توسعه اقتصادی، صنعتی، فنی، تولیدی و حتی فرهنگی، اجتماعی کشور یاد کرد، انقلاب اسلامی به توفیقات ارزنده‌ای نائل شده است که در نوع خود کم نظیر محسوب می‌شود.

بنابر آمار منعکس شده در رسانه ها، در دوران پیش از انقلاب حدود ۱۷۶ هزار دانشجو در تعدادی محدود از مراکز علمی و دانشگاهی مشغول به تحصیل بوده اند در صورتی که آمار احصاء شده در سال ۱۳۹۲ موید این واقعیت است که تعدد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دولتی ۱۱۹، مراکز آموزش عالی وابسته به دستگاه‌های اجرایی ۲۸، دانشگاه‌های غیر انتفاعی ۲۹۵، دانشگاه پیام نور ۵۵۰، دانشگاه آزاد اسلامی ۳۸۵، مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی ۷۳۹ و مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای (به عنوان یکی از مراکز اصلی تربیت، آموزش و پرورش نیروی انسانی توانمند برای توسعه توان فنی و صنعتی کشور) و مراکز تربیت معلم، مجموعاً ۲۷۴ مرکز بوده که قطع به یقین در طول پنج سال اخیر بر تکثر مراکز دانشگاهی، علمی، فنی و حرفه‌ای اشاره شده، افزوده شده است.

از دیگر سو، در حال حاضر، بیش از ۴ میلیون دانشجو در مراکز آموزش عالی کشور مشغول به تحصیل هستند که هر یک از این افراد می‌توانند در آینده به عنوان موتور پیشران اقتصادی، فناوری و توسعه صنعتی و تولیدی کشور و در عرصه‌های دیگری همچون فرهنگی، اجتماعی، علمی (که موضوع این گزارش نیست) به نحو موثر و سازنده‌ای نقش آفرینی کنند.

آنچنان که گزارش های موجود نشان می‌دهد در طول ۵۰ سال حاکمیت رژیم پهلوی در مجموع، ۴۷۰ هزار و ۴۷ مدرسه در ایران ساخته شد و این در حالی است که تنها در ۱۲ سال پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران (آن هم در شرایطی که ۸ سال از این مقطع، کشور با جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق مواجه بود) بیش از ۳۰ هزار مدرسه احداث شده است.

در حوزه ارتقای تولید علم، به عنوان یکی از پیش نیاز‌های توسعه اقتصادی و تسریع روند حرکتی کشور به سمت اقتصاد دانش بنیان و توسعه فناوری‌ها در عرصه‌های گوناگون، رتبه جهانی ایران در طی سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۵ میلادی از ۵۳ به ۱۶ ارتقاء یافته است و در برخی از عرصه‌های خاص همچون هسته‌ای، ضریب ارتقای رتبه ایران به مراتب افزون‌تر بوده که پرداختن به آن در ذیل این گزارش که کلیت آن بر محوریت اقتصادی استوار شده ضروری به نظر نمی‌رسد.

ارتقای رتبه علمی ایران در دیگر عرصه‌ها همچون فیزیک، شیمی، مهندسی هوا و فضا، بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی و... نیز بسیار قابل توجه است که  واکاوی این موضوع توسط گروه علمی این خبرگزاری، به مراتب دقیق‌تر و مشروح‌تر خواهد بود و ابعادی دیگر از توانمندی و ارتقای رتبه نیروی انسانی کشور را تبیین خواهد کرد.

به واقع مجموعه این توفیقات، در حوزه‌های علمی، تخصصی و فناوری باعث شده است، کشور از حیث اقتصادی به مراتب توانمندتر از دوران پیش از انقلاب ظاهر شود، زیرا مجموعه حوزه‌های اشاره شده به مثابه حلقه‌های به هم پیوسته یک زنجیره، در عرصه‌های گوناگون، از جمله حوزه‌های اقتصادی و تولیدی کشور اثرگذار خواهد بود.

وجود بستر مناسب برای حرکت شتابان به سمت اقتصاد دانش بنیان

پیش از این بارها از سوی مقام معظم رهبری بر ضرورت حرکت در مسیر اقتصاد دانش بنیان تاکید شده است، به واقع در سایه اقتصاد دانش بنیان، آورده اقتصادی کشور افزون‌تر خواهد شد و ضریب تولید کالا از حیث کمی و کیفی به میزان فزاینده تری رشد و ارتقاء پیدا خواهد کرد.

علی القاعده یکی از پیش نیاز‌های اصلی و اساسی حصول این امر، برخورداری از نیروی انسانی توانمند، متخصص، کارآمد، زبده و نخبه خواهد بود که این سرمایه و ثروت ارزنده، در مراکز علمی و دانشگاهی، پژوهشی، تحقیقاتی و فنی و حرفه‌ای کشور پرورش می‌یابند.

خوشبختانه در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، گام‌های ارزنده‌ای برای حرکت در این مسیر برداشته شده است، و این رویکرد به یکی از استراتژی‌های اصلی اقتصادی کشور مبدل شده که البته همچنان برای رسیدن به نقطه ایده آل می‌باید ممارست افزون تری لحاظ شود.

با در نظر گرفتن استعداد‌ها و ظرفیت‌های بالقوه موجود در کشور و برنامه ریزی‌های انجام شده بخصوص در عرصه نیروی انسانی، فتح قله‌های هر چه بیشتری از رشد، توسعه و پیشرفت همچون چهار دهه اخیر، نزدیک است، زیرا اساسا یکی از مولفه‌های تاثیرگذار در هدف گذاری‌های کلان اقتصادی کشور برای تبدیل شدن به یکی از برترین و قدرتمندترین اقتصاد‌ها و قطب‌های صنعتی و تولیدی جهان معطوف به نیروی انسانی کارآمد و تحصیلکرده‌ای می‌شود که در طول چهار دهه اخیر، نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران با برنامه ریزی‌های دقیق و هوشمندانه، در باروری، رشد و افزایش کمی و کیفی آن، تلاش فزاینده‌ای را منظور کرده است.

انتهای پیام/