به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ، خراسان رضوی یکی از استان‌های خراسان در شمال شرقی ایران  و پنجمین استان بزرگ کشور بوده و به خاطر وجود حرم مطهر امام رضا(ع) از ارزش ویژه‌ای برخوردار است.

در سال ۱۳۸۳ بنا به تصویب مجلس شورای اسلامی استان خراسان به سه استان مجزا تقسیم شد و استان خراسان رضوی با مرکزیت مشهد تشکیل یافت.

شهرستان‌های مشهد، نیشابور، سبزوار، تربت حیدریه، قوچان ، درگز و کاشمر از شهرستان‌های مهم استان هستند. به طور کلی خراسان رضوی شامل ۲۸ شهرستان، ۷۰ بخش و ۱۶۴ دهستان است.

بیشتر بخوانید: سفر به پایتخت فرهنگی ایران در ایام نوروز

اقتصاد استان در سال‌های اخیر در بخش صنعت پیشرفت چشمگیری داشته است. ذخیره‌های زغال سنگ، مس، روی، آهن، منگنز، خاک نسوز، منیزیت، گل سفید، سنگ‌های ساختمان، مانند مرمریت، تراورتن، سنگ آهن و گچ، در استان وجود دارد.

ذخایر بزرگ اورانیوم، رادیوم و توریم در این استان موجود است که از نظر تامین انرژی، ارزش اقتصادی بالایی دارند. همچنین درآمد این استان از راه کشاورزی، دامپروری و صنایع دستی نیز تامین می‌شود.

وجه تسمیه

کلمه خراسان از دو قسمت خور به معنای خورشید و آسان به معنی آمدن تشکیل شده است: یعنی جایی که خورشید از آن بر می‌آید. پسوند رضوی آن هم به وجود بارگاه مقدس حضرت رضا در این استان برمی‌گردد.

کلات نادری در استان خراسان رضوی

کلات شهری در شمال استان خراسان رضوی است که به نام آن بانام نادرشاه افشار گره‌خورده است. این شهر زیبا و تاریخی در فاصله ۱۴۵ کیلومتری مشهد قرار دارد.

کلات شهری در میانکوه‌های هزار مسجد بوده و این شهر زیبا آثار تاریخی زیادی دارد که مهم‌ترین آن‌ها کلات نادری است. اطراف باغ کلات را کوه‌های بلند و صعب‌العبور احاطه کرده است.

مسیر مشهد به کلات یکی از زیباترین جاده‌های ایران است که این مسیر به‌تن‌هایی یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی این منطقه است.

جغرافیا کلات نادری در استان خراسان رضوی

کلات در شمال شرقی استان خراسان رضوی واقع‌شده است، فاصله مشهد تا کلات ۱۵۸کیلومتر است و این جاده یکی از پرپیچ‌وخم‌ترین و زیباترین جاده‌های منطقه است. کلات از شمال به‌وسیله تپه‌ماهور‌هایی به طول ۱۸۰ کیلومتر با کشور ترکمنستان هم جوار است. کلات از جنوب به کوه هزار مسجد و مشهد، از شرق به سرخس و از غرب به درگز محدود می‌شود.

کلات مساحتی برابر با ۳.۵۱۸ کیلومترمربع دارد، آب‌وهوای کلات معتدل کوهستانی است و ارتفاع آن از سطح دریا برابر با ۲۱۰۰ متر است. بارش مستمر باران در فصل‌های بهار و پاییز منجر به رونق کشاورزی در این منطقه شده است.

بزرگ‌ترین دره‌های عمیق ایران در منطقه روستای قله زو واقع، در شهرستان کلات قرار دارند. کلات شامل ۱۴۰ آبادی است.

لغت کلات به معنی «آبادی و زیستگاه بر فراز کوه» است و همان‌طور که از اسمش پیدا است، این شهر در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا واقع‌شده است.

تاریخچه کلات در استان خراسان رضوی

کلات، به سرزمین دژ‌های نفوذناپذیر مشهور است و دلیل انتخاب کلات توسط نادر هم همین ویژگی منحصربه‌فرد آن بوده است. کاخ خورشید را می‌توان، کاخ و گنجینه گنج‌های نادر دانست.

تخت طاووس، الماس کوه نور، الماس دریای نور و گنج‌های حاصل از لشکرکشی او به هندوستان در تاریخ شهره عام است. نادر زمانی که هند را فتح کرد، در برابر دریافت کلید گنجینه هندیان پذیرفت که حکمرانی را از حاکم هند نگیرد و او حاکم هند بماند.

سپس گنجینه‌ای آن‌چنان ارزشمند با خود به ایران آورد که تا ۳ سال تمام ایرانیان از پرداخت مالیات معاف شدند.

زمانی که نادرشاه افشار به حکومت خراسان رسید، ایران با بی‌کفایتی‌های حکومتی زیادی روبه‌رو بود، نادر تلاش کرد تا ایرانیان را باهم متحد کند و تمام مهاجمان در مرز‌ها را به عقب راند.

یکی از محبوب‌ترین آثار تاریخی ایران، مجموعه کلات نادری یا کاخ خورشید است. کاخ خورشید، بنایی ۳ طبقه است که اسیر‌های هندی آن را ساختند.

این کاخ ۱۲ اتاق دارد که داخل هر اتاق تزییناتی از نقاشی و گچ‌بری دیده می‌شود. در میان این تزیینات، تصاویری از شاهزادگان نادری هم به چشم می‌خورد.

آبشار قره سو در کلات

آبشار قره سو در جنوب‌غربی شهرستان کلات نادری در فاصله پنج کیلومتری آن و در یک کیلومتری جاده لایین از سمت کلات واقع شده است. جاده آن پیش از تونل ورودی شهر از ابتدای جاده کلات – درگز جدا می‌شود و پس از پنج کیلومتر درجهت جنوب غرب به روستای قره‌سو می‌رسد. کوه بیساماد در سه کیلومتری غرب و کوه هزار مسجد در پنج کیلومتری جنوب غربی آن قرار دارد.

طبیعت زیبا و آب و هوای ییلاقی، وجود آبشار‌های بلند با دره‌های تنگ، موقعیت قره‌سو را ممتاز می‌کند و وجود هشت آبشار و چشمه‌های خنک و نردبان‌های فلزی تعبیه شده برای رفتن به بالای آبشار از عواملی هستند که مسافران را به طرف خود جلب می‌کند.

آنچه به زیبایی این آبشار‌ها افزوده و این مکان را زیباتر می‌کند، دره‌های تنگ و پیچ در پیچ با دیواره‌هایی ۹۰ درجه که سر به فلک کشیده است. مسیر حرکت در این دره‌ها بسیار تنگ و باریک و نیمه تاریک است. نردبان‌هاى فلزى براى یارى گردشگران در بخش‌هاى گوناگون این دره به کار رفته است.

پس از گشتن از چند آبشار، آبشاری بسیار هیجان‌انگیزی وجود دارد که باید تقریبا از میان آب رد شد و آب آبشار قطراتش را همچون باران باران تندی روی سر می‌ریزد.

گویش و زبان

بخش زیادی از جمعیت کلات به گویش کرمانجی صحبت می‌کنند. محل اصلی سکونت کرمانج‌های خراسان، در شهر‌ها و روستا‌های خراسان شمالی و خراسان رضوی است.

مسجد کبود گنبد در کلات

کافی است تنها ۲۰۰ متر از کاخ خورشید به سمت شرق بروید تا به مسجد کبور گنبد برسید که به دلیل کاشی‌های کبود رنگش این نام را برای آن انتخاب کرده اند.

گفته می‌شود بنای اصلی مسجد در دوران سلجوقیان (سده‌های پنجم و ششم هجری) در کلات نادری ساخته شده است و پس از آن نادر شاه آن را مرمت کرد و برخی از قسمت‌ها مانند بیتوتات و ایوان‌های اطراف را به بنای اصلی اضافه کرد. پسر فتحعلی خان جلایر، یلنگتوش خان نیز یک بار این بنا را بازسازی کرد.

جلایری‌ها خاندان بزرگی بودند که از دیرباز از طرف پادشاهان ایران ماموریت حکومت بر کلات نادری را بر عهده می‌گرفتند و بزرگشان فردی است به نام تهماسب قلی خان جلایر که در دستگاه نادرشاه از جایگاه بالایی برخوردار بود.

اکنون هم زیر گنبد مسجد کبود گنبد کلات نادری سه سنگ قبر قدیمی به چشم می‌خورد که یکی از آن‌ها متعلق به گور حمید محمد خان برادر یلنگتوش خان مرمت گر مسجد است.

بندر نادری در کلات

بند نادری در چهار کیلومتری شرق کلات قرار دارد. اصل این بنا متعلق به دوران سلجوقی است و در دوران نادر ترمیم شده است. تاج سد در حدود ۹۵ متر ارتفاع آن ۷۰ متر و ضخامت سد بین ۲۰ تا ۲۷ متر در نوسان است.

آجر و ساروج در دیواره سد و سنگ و ساروج در قسمت‌های جانبی آن به عنوان مصالح به کار رفته است.

قله زو در کلات 

قله زو روستای تاریخی قله زو در ۱۸ کیلومتری شرق شهر کلات است و بیشتر به خاطر دره‌های عمیق و دلهره آورش معروف شده است.

گفتنی است کلات یکی از شهرهای کمتر شناخته شده استان خراسان رضوی می باشد که بهترین گزینه برای سفری بهاری در ایام نوروز می باشد.

گزارش تصویری از جاذبه گردشگری استان خراسان رضوی

انتهای پیام/ز

سفر به پایتخت فرهنگی ایران در ایام نوروز