به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان ، استان همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران، در غرب کشور قرار گرفته است. این استان از شمال با استان‌های زنجان و قزوین، از جنوب با استان لرستان، از شرق با استان مرکزی و از غرب با استان‌های کردستان و کرمانشاه همسایه است.

همدان با وجود انواع جاذبه‌های مذهبی، طبیعی و تاریخی، گروه‌های مختلف مردم را با هر نوع سلیقه و ذائقه‌ای به خود جذب می‌کند. مرکز این استان شهر همدان است که در زمان ماد‌ها بنا شده است.

در آن زمان به نام هگمتانه معروف بود و پایتخت ایران به شمار می‌رفت. از دیگر شهر‌های بزرگ این استان می‌توان به ملایر، نهاوند و تویسرکان اشاره کرد. این استان با مساحت ۱۹،۴۹۳ متر مربع، دارای جمعیتی در حدود ۱،۷۵۰،۰۰۰ است.

بیشتر بخوانید: سفر به پایتخت تاریخ و تمدن ایران در ایام نوروز

تویسرکان در استان همدان

تویسرکان یکی از شهر‌های استان همدان است که در جنوب کوه الوند قرارگرفته است.

تویسرکان بعد از همدان، ملایر و نهاوند به‌عنوان چهارمین شهر بزرگ استان شناخته می‌شود. این شهر آب و هوایی معتدل و کوهستانی دارد و بر اساس اسناد تاریخی تویسرکان بر ویرانه‌های شهر قدیمی رودلاور واقع‌شده است.

یکی از محبوب‌ترین محصولات تویسرکان گردو است و درخت‌های گردو زیادی در این شهر دیده می‌شود.

تویسرکان از شرق به ملایر، از جنوب به نهاوند و از غرب به استان کرمانشاه محدود می‌شود. ارتفاع شهر از سطح دریا ۱۷۸۰ متر است و درواقع از مناطق بلند و کوهستانی استان همدان است.

شهرستان تویسرکان دارای دو شهر به نام‌های تویسرکان و سرکان به مرکزیت تویسرکان و ۱۲۶ آبادی و هفت دهستان است. تویسرکان را ازنظر تنوع زیستی می‌توان به سه بخش کوهستانی، کوهپایه‌ای و جلگه‌ای تقسیم کرد.

بر اساس آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۰، جمعیت شهرستان تویسرکان ۱۰ هزار نفر است.

تویسرکان از دو بخش «توی» و «سرکان» تشکیل‌شده است. در بسیاری از نقاط ایران، لغت «توی» به معنای نزدیک است و افراد برای نشانی دادن از این کلمه برای نزدیک بودن جایی استفاده می‌کنند.

توی و سرکان در واقع دو ده نزدیک به هم بودند و توی در یک‌فرسنگی از سرکان قرار داشت و به همین دلیل این بخش به تویسرکان مشهور شد.

برخی محققان بر این باور هستند که تویسرکان در زبان قومی که در این منطقه می‌زیسته‌اند معنای خاصی داشته و این کلمه از همان قوم می‌آید.

در محل تویسرکان امروزی شهری با قدمت ۳۰۰۰ سال وجود داشته که در مرور زمان هیچ اثری از آن باقی نمانده است. بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده در تپه باستانی بابا کمال و آثار و اشیاء به‌دست‌آمده از آن، قدمت این منطقه به حدود ۴ هزار سال قبل از میلاد می‌رسد.

هم‌چنین آثار و بقایای کهن بیانگر آن است که در محل کنونی تویسرکان شهر بزرگی با قدمت ۳ هزار سال و هم شهر‌ها و بخش‌های دیگری در نقاط دیگر این شهرستان وجود داشته است.

شواهدی وجود دارد که از ویران شدن شهری در محل تویسرکان امروزی در حمله مغول خبر می‌دهد. در عصر صفویه اقدامات خوبی برای آبادانی تویسرکان صورت گرفت و در این شهر بنا‌های زیادی متعلق به عصر صفوی دیده می‌شود.

پوشش محلی مردم تویسرکان، پوشش محلی رایج در همدان است. پوشاک مردان شامل سرپوش‌های نخلی و نمدی، کونیک، گیوه و کلاش می‌شود. پوشاک زنان همدانی شامل عرقچین، کونیک، تومبان، آرخالق، دوش لوق، بوتون، ساغری، ارسی و گالش می‌شود.

زبان مردم تویسرکان در شهرها، بخش‌ها و بیشتر روستا‌ها فارسی با لهجه لری است، اما در بعضی از روستا‌ها گروهی به زبان‌های کردی و ترکی صحبت می‌کنند. بیشتر مردم این شهر از اقوام فارس و لر هستند.

یکی از سوغاتی‌های خوشمزه تویسرکان، نقل آن است که بسیار مشهور است و طرفداران زیادی دارد. از دیگر سوغاتی‌های خوشمزه تویسرکان می‌توانیم به گردو، بادام، پشمک، عسل، سماق و انواع آلو اشاره‌کنیم.

صنایع‌دستی تویسرکان عبارت‌اند از سفال‌گری، تکه‌دوزی، چرم‌دوزی، معرق، منبت و قلاب‌بافی.

از غذا‌های محلی تویسرکان می‌توانیم از آش سماق، کوفته نخودی، آش کلم‌قمری یاد کنیم.

از جاذبه‌های تاریخی تویسرکان می‌توانیم به مسجد جامع سرابی، آرامگاه حیقوق پیامبر، قلعه اردلان، پل تاریخی فرسفج، کاروانسرای شاه‌عباسی، آرامگاه شاهزید اشاره‌کنیم.

آرامگاه حیقوق نبی

آرامگاه حیقوق نبی یکی از بنا‌های دیدنی شهرستان تویسرکان و یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران به‌شمار می‌رود. حیقوق نبی (ع) از پیامبران صاحب کتاب بنی‌اسرائیل و از نسل حضرت موسی (ع) بوده است.

این پیامبر الهی در زمان خود نگهبان معبد سلیمان (معبد بزرگ یهودیان) در اورشلیم (بیت‌المقدس کنونی) بود و به همین جهت شان و مقام مذهبی خاصی نزد پیروان دین یهود دارد. ساختمان آرامگاه حیقوق نبی (ع) مربوط به دوره‌ی سلجوقیان، قرن هفتم هجری قمری، است.

این بنا بدنه‌ای هشت‌ضلعی شامل هشت ترکه‌ی آجری به‌عنوان ستون‌های اصلی بنا و سقفی مخروطی‌شکل دارد. آرامگاه حیقوق نبی (ع) به شماره‌ی ۹۶۹ در تاریخ هشتم اردیبهشت ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

قلعه اردلان (اشتران)

قلعه اردلان (اشتران) در اشتران مرکز دهستان خرمرود، توابع شهرستان تویسرکان، استان همدان واقع شده و این اثر به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بنا یکی از قلعه‌های بجای مانده از دوران قاجاریه در شهرستان تویسرکان است که از لحاظ موقعیت جغرافیایی و وسعت یکی از قلعه‌های نادر در استان همدان به شمار می‌آید.

کاربری این قلعه مانند سایر قلعه‌های دوران گذشته مسکونی نظامی بوده به همین دلیل بر فراز تپه‌ای مشرف بر محوطه پیرامون خود ساخته شده است.

این قلعه یک هکتار زیر بنا دارد که شامل ورودی و هشتی و راهرو‌های ورودی، ساختمان‌های بیرونی شمالی و جنوبی و ساختمان اندرونی و حیاط اصلی است.

از جاذبه‌های طبیعی تویسرکان می‌توانیم به پارک توریستی کمربسته، دره گزندر سرابی، دره باغ‌های سرکان، محله قدیمی جولستان یاد کنیم.

پل تاریخی فرسفج در تویسرکان

پل فرسفج در مجاورت شهر فرسفج و در نزدیکی کاروانسرای شاه‌عباسی و در کیلومتر ۲۰ جاده تویسرکان به کنگاور روی رودخانه قلقل‌رود بنا شده است از آثار تاریخی این شهر است.

این پل ۴۰۰ ساله که در زمان شاه‌عباس صفوی ساخته شده در سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار تاریخی کشور قرار گرفت. کاروانسرای فرسفج نیز در سال ۱۳۸۷ خورشیدی به مجموعه‌ای برای تولید و ارائه صنایع دستی همدان تبدیل شد.

کاروانسرای شاه عباسی

کاروانسرای شاه عباسی در دوره‌ی شاه سلیمان صفوی ساخته شد و در سال ۱۳۵۶، در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این کاروانسرا از ارزشمندترین بنا‌های دوره‌ی صفویان به‌شمار می‌رود.

با قرارگیری در شاهراه ابریشم، کاروانسرای شاه عباسی کرج در دوران خود به‌عنوان مکانی برای استراحت کاروان‌ها و مرکب‌هایشان به‌کار می‌رفت. در ابتدای دوره‌ی قاجار این محل به قلعه‌ی نظامی تغییر کاربری داد و در پایان دوره، آن را به مدرسه تبدیل کردند.

کاروانسرای شاه عباسی کرج اکنون شامل بخش‌هایی مانند موزه صنایع دستی، رستوران سنتی و سفره‌خانه است.

امامزاده زید (شاهزید)

آرامگاه امامزاده زید (ع) یکی از آرامگاه‌های امامزادگان تویسرکان است که هر ساله بسیاری از مسافران نوروزی را به خود جذب می‌کند. بارگاه امامزاده زید دارای مدخل بزرگ با ایوان تقریبی ۵ متر به صحن مطهر است. بقعه از داخل شامل دو فضای متصل به هم است که ابعاد آن ۷×۱۲ متر است.

ظاهراً در وسط این فضا دری به داخل فضای دوم وجود داشت که در تعمیرات سالیان قبل برداشته شده است. قدمت بنا را متعلّق به اواخر صفویّه می‌دانند.

پارک توریستی کمر بسته

پارک توریستی کمربسته در شمال شهر سرکان در استان همدان واقع است. این پارک در سه کیلومتری شهر تویسرکان و در مجاورت جنوب غربی شهر سرکان در کنار بستر رودخانه قرار دارد.

گفتنی است شهر تویسرکان یکی از شهرهای کمتر شناخته شده استان همدان است که سفر به این استان در  ایام نوروز خالی از لطف نیست.

گزارش تصویری از جاذبه گردشگری استان همدان

انتهای پیام/ز

سفر به پایتخت تاریخ و تمدن ایران در ایام نوروز