تبیین ابعاد اقتصادی و سیاسی جهان در افق ۱۴۱۴
اولین پیش نشست تخصصی همایش بین المللی آینده جهان اسلام در افق ۱۴۱۴شمسی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، اولین پیش نشست تخصصی همایش بین المللی آینده جهان اسلام در افق ۱۴۱۴شمسی با حضور علیرضا نصراصفهانی و امید وقوفی از اساتید مرکز آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین (ع) در موسسه آینده پژوهی جهان اسلام برگزار شد.
علیرضا نصر اصفهانی با تأکید بر ضرورت آینده پژوهی اظهار کرد: وقتی منظومه نگاه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) را در مورد نگاه به آینده تحلیل می‌کنیم متوجه می‌شویم افق دید ایشان کاملا آینده پژوهانه است و طی دیداری که با مردم شریف بجنورد داشتند فرمودند که باید به آینده نگاه بلند مدت داشته باشیم و مسئولان باید برای ۵۰ سال آینده برنامه ریزی کنند.
وی اضافه کرد: مقام معظم رهبری در سخنان دیگری اشاره می‌فرمایند همانطور که در ۳۰ سال گذشته یک دنیای متفاوت با الان داشتیم در ۳۰ سال آینده وضعیت دنیا با امروز شباهتی نخواهد داشت.
نصر اصفهانی با بیان اینکه باید نگاه جدیدی نسبت به آینده داشته باشیم، اضافه کرد: نسبت به آینده روایتی که درست‌تر و بومی تری نسبت به دیگر کشور هاست را داشته باشیم؛ باید یک تصویر منسجم یکپارچه از بالا به پایین نسبت به موضوعات داشته باشیم تا نسبت به اتفاقات و مسائل آینده احاطه کامل پیدا کنیم.
نصر اصفهانی با تشریح نتایج پروژه‌های آینده پژوهی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، جمعیتی، امنیتی و زیست محیطی گفت: هندوستان در سال ۲۰۵۰ رتبه نخست جمعیت جهان را به خود اختصاص خواهد داد و کشور‌های حوزه آفریقایی نیز جمعیت شان افزایش پیدا می‌کند که این‌ها قدرت‌های نوظهور هستند و هر چقدر جمعیت آن‌ها افزایش پیدا کند تولید ناخالص داخلی آن‌ها بالاتر می‌رود و به لحاظ ژئوپلیتیکی و اقتصادی نقش شان جدی‌تر می‌شود.
در ابعاد اجتماعی و فرهنگی بحث پیری جمعیت مهم است
وی ادامه داد: در سال ۲۰۵۰ جمعیت برخی کشور‌های مورد بررسی مثل چین و ژاپن کاهش پیدا می‌کند و این یک فهم روندی است که با دنبال کردن آن به یک فهمی از آینده می‌رسیم در آینده کشور آفریقا به لحاظ جمعیتی مثل آسیای جدید می‌شود که دچار مشکلات زیست محیطی خواهد شد و می‌بینیم که مدتی سفر‌های هیئت‌های ایرانی به آفریقا افزایش پیدا کرد و همکاری‌های پژوهشی با این کشور زیاد شده بود.
استاد آینده پژوهی بیان کرد: یکی از موضوعاتی که در رابطه با قاره آفریقا وجود دارد رشد جمعیتی بالا تا ۳۰ سال آینده است که جمعیت آن‌ها بیش از دو برابر می‌شود و پس از آن اقیانوسیه است و اروپا جمعیت منفی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه در ابعاد اجتماعی و فرهنگی بحث پیری جمعیت مهم است که مسائل زیادی در این راستا وجود دارد، اضافه کرد: ۲۱ درصد جمعیت جهان در ۳۰ سال آینده بالای ۶۰ سال سن دارند و با توجه به این مسئله مدل‌های کسب و کار‌های مختلف همچون پزشکی ما تغییر می‌کند و صندوق‌های بازنشستگی دچار بحران می‌شوند.
نصر اصفهانی با بیان اینکه تا ۳۰ سال آینده رشد شهرنشینی به لحاظ تامین انرژی و زیرساخت با بحران مواجه شوند تصریح کرد: اگر مشکلات آب و آلودگی هوای کلانشهر‌ها همچون اصفهان و تهران تا ۳۰ سال آینده حل نشود دچار ابر بحران می‌شویم و ما می‌بینیم که ۹۰ درصد جمعیت کشور را شهر‌ها تشکیل می‌دهند.
نصر اصفهانی با بیان اینکه در ۳۰ سال آینده در حوزه کشاورزی با مشکل مواجه می‌شویم، اظهار کرد: تا ۳۰ سال آینده قیمت مواد غذایی به دلیل کمبود آن دو برابر می‌شود که دلیل اصلی آن شهر نشینی است؛ روند شهرنشینی با روند فناوری که ترکیب شود موجب می‌شود که زاغه نشینی اطراف شهر‌ها از نابرابری‌های اجتماعی که بین شهر‌ها و روستا‌ها که هست با خبر بشوند و امکان دارد که تظاهراتی در شهر‌ها داشته باشیم.
وی با بیان اینکه در آینده خشونت متراکم در شهر‌ها به دلیل فاصله‌ها ایجاد می‌شود، ادامه داد: در ۳۰ سال آینده کلان شهر‌ها چالشی برای دولت‌ها می‌شوند و یک ناسازگاری‌هایی بین کلانشهر‌ها با دولت‌ها ایجاد می‌شود. نسل آینده هویت جدید و مصرف گرا و سطحی نگر خواهد داشت و کشور‌ها به سمت نبرد استعاره‌ها پیش خواهند رفت.
استاد مرکز آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین (ع) با بیان اینکه در آینده با یک انسان تقویت شده روبرو هستیم، اظهار کرد: هر کدام از اجزای انسان و تکنولوژی‌هایی که در حوزه سلامت وجود دارد تقویت می‌شود و انسان ۳۰ سال آینده با نسل امروز کاملا متفاوت است و یکی از چالش‌های جدی در حوزه سلامت چاقی و پیری جمعیت است که به یک ابر چالش برای کشور‌ها تبدیل می‌شود.
وی با اشاره به حوزه آموزش اضافه کرد: در ۳۰ سال آینده دانشگاهی وجود نخواهد داشت و اهمیت خود را از دست می‌دهند و مفهوم دانشگاه و پژوهشکده‌ها از بین می‌رود؛ برخی کشور‌ها در مبحث آموزش مجازی ورود پیدا کردند و در آینده این مبحث بیشتر از گذشته نمایان خواهد شد.
وی به مبحث فناوری‌ها در ۳۰ سال آینده اشاره کرد و افزود: این حوزه یکی از ابر تصویر‌های آینده است و ۳۰ سال آینده عصر هوشمند خواهد بود و ما وزن این تکنولوژی‌های آینده را شناسایی کردیم و اگر سازمان و کشوری یک کار درست در مبحث فناوری انجام انجام دهد می‌تواند اولویت‌های اول خود را استخراج کند.
نقش موثر اینترنت اشیا در جامعه
استاد مرکز آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین (ع) افزود: اینترنت اشیا یکی از مسائلی است که آینده فناوری را طی سی سال بعد تغییر می‌دهد و تمام اجزای اطراف شما به اینترنت متصل و هوشمند می‌شود و ما با یک فضای مجازی متفاوت مواجه می‌شویم.
نصر اصفهانی با اشاره به ترافیک کلانشهر‌ها در ۳۰ سال اینده اشاره کرد و افزود: با وجود تکنولوژی و هوشمند شدن و فهم فضای مجازی شاید دیگر شاهد ترافیکی نباشیم.
وی به مبحث انرژی اشاره کرد و گفت: در ۳۰ سال اینده انرژی به اولویت اول کشور‌ها تبدیل می‌شود و هر کدام از کشور‌ها به نوبه‌ای به حوزه انرژی ورود پیدا می‌کنند و انرژی‌های تجدید پذیر به اولویت آن‌ها تبدیل شود.
استاد آینده پژوهی به حوزه حمل و نقل طی ۳۰ سال آینده اشاره کرد و افزود: پهپاد‌ها در ۳۰ سال آینده وضعیت حمل و نقل را تغییر می‌دهند و در اولویت قرار می‌گیرند.
وی اشاره به موضوع محیط زیست افزود: ایران اسلامی در نقشه ۳۰ سال آینده احتمالاً با ۳ چالش بیابان زایی، سیل و کمبود آب مواجه می‌شود و در آن زمان ۶۰ درصد جمعیت جهان با مشکل کمبود آب مواجه می‌شوند و تولید ناخالص کشور‌ها تحت تأثیرات اقلیمی قرار می‌گیرند که بیشترین ضربه را کشور‌های آفریقایی می‌خورند و کشور ما به لحاظ رشد جمعیت نیاز بیشتری به آب و غذا پیدا می‌کند و شورش افراد در حوزه طبقه‌های پایین و ضعیف در کشور‌ها بیشتر می‌شود.
نصر اصفهانی با اشاره به مشکلات حوزه زیست محیطی در ۳۰ سال آینده افزود: در این برهه به خاطرت چالش‌های جدی زیست محیطی کشور‌ها به سمت توافق‌های چند جانبه پاریس می‌روند که برای برخی سود و برای برخی ضرر خواهد داشت، اگر ما در این توافقنامه‌های بین المللی نقش فعالی ایفا کنیم در آینده با مشکلاتی همچون تحریم و بدتر از آن‌ها مواجه می‌شویم و از طرفی نقش نیرو‌های مسلح در بحران‌های زیست محیطی آینده جدی می‌شود که ما این مسئله را در چند سند مشاهده کرده‌ایم.
وی با اشاره به حوزه اقتصادی در ۳۰ سال آینده اضافه کرد: در حوزه اقتصادی در حد یک گزاره تغییر هندسه در جهان می‌بینیم و اقتصاد جهانی از سمت غرب به شرق حرکت می‌کند و کشور چین به ابر قدرت اقتصادی جهان تبدیل می‌شود و کشور‌های چین، هندوستان، برزیل، روسیه، اندونزی، مکزیک و ترکیه به لحاظ اقتصادی هندسه قدرت جهانی را تغییر می‌دهند.
نصر اصفهانی با اشاره به موضوع نظامی در ۳۰ سال اینده اظهار کرد: چین ۲۵۰ میلیارد دلار بودجه نظامی دارد و در ۳۰ سال آینده به ۱۲۷۰ میلیارد دلار می‌رسد و نظم جدیدی به لحاظ نظامی در جهان شکل می‌گیرد و چین و هندوستان به لحاظ نظامی چند برابر خود را تقویت می‌کنند و به کمک تکنولوژی‌های هسته‌ای و فضای مجازی جنگ‌ها به سمت هیبریدی شدن خواهد رفت و کشور‌هایی همچون امریکا و چین ورود مستقیم به جنگ‌ها خواهند داشت.
وی ادامه داد: در سی سال آینده به درک جدیدی در حوزه فناوری‌های جدید نظامی خواهیم رسید و و این فناوری‌ها تغییرات زیادی خواهند داشت. در حوزه سیاسی امنیتی آینده جهان سیال و چند قطبی با حضور بازیگران غیر دولتی خواهد بود. در ۳۰ سال آینده بعید نیست روسای شرکت‌هایی همچون گوگل بر سر میز مذاکره بنشینند و بازیگران غیر دولتی به شدت قدرت مند می‌شوند و هندسه جدیدی از اینده سیاسی امنیتی را مشاهده خواهیم کرد.
استاد آینده پژوهی با بیان اینکه در ۳۰ سال آینده مفهوم شهروندان یک کشور از بین می‌رود، تصریح کرد: در ۳۰ سال آینده در ابعاد مختلف اتفاقات و تحولات زیادی رخ خواهد داد و در آینده جهان از موضوعاتی همچون منابع طبیعی، شکاف‌های اجتماعی، بحران‌های اقلیمی، پیری جمعیت خسته خواهد شد و به موضوعات جدیدی همچون فناوری‌های خاص و به دنبال عدالت کشیده می‌شود و انسان‌ها محافظه کار و سطحی نگر می‌شوند.
وی با بیان اینکه آمریکا وقتی می‌خواست وارد قرن ۲۱ شود دنیایی از اطلاعات تولید کرد، افزود: در حوزه فضای مجازی و فیلم، رسانه تولید کرد و ایران نیز باید دنیای جدیدی از اطلاعات تولید کند و نیاز داریم از اکنون برای ۱۴۰۰ به بعد و چهل سالگی دوم انقلاب تصویر شفاف از آینده داشته باشیم.
نصر اصفهانی با تاکید بر اینکه ما نیاز به تصویر شفاف و یکپارچه به آینده داریم، اضافه کرد: مدیران به این تصاویر نیاز دارند تا به یک فهم سیستمی و تصویری بزرگ از آینده برسند. ما باید به سمت نقشه‌ای از آینده برویم که به ما مبدا، مقصد و ایستگاه‌ها را نشان دهد.
استاد مرکز آینده پژوهی دانشگاه جامع امام حسین (ع) با اشاره به موضوع روند گفت: ما بر اساس نرخ تغییر روند می‌توانیم نسبت به تغییرات آن پی ببریم. اگر ما جمعیت جهان را به مثابه روند ببینیم براساس نرخ تغییرات رشد جمعیت را می‌توانیم بفهمیم که جمعیت جهان به چه سمت و سویی می‌رود که این یک نمونه ساده از مفهوم روند است.
استاد آینده پژوهی با بیان اینکه بسیاری از سیاست‌های اتحادیه اروپا مربوط به مهاجرت است، افزود: اگر بحث بحران، نرخ بالای بیکاری، افول حاکمیت ملی یکی از چالش اصلی خاورمیانه است بنابراین کشور‌های منطقه باید در این ۳ حوزه ورود کنند و اگر یک تصویر بزرگ و بلند مدت نسبت به آینده نداشته باشند نمی‌توانند به فهم درستی از ان دست پیدا کنند.
نصر اصفهانی با بیان این که ما می‌توانیم نسبت به تصاویر بزرگ و آینده فرصت‌های پیش رو را شناسایی کنیم، خاطر نشان کرد: اگر تکنولوژی اینترنت اشیا می‌آید علاوه بر تهدیدات، فرصت‌های جدی و جدیدی با خود همراه دارد و می‌تواند مشاغل و فرصت‌هایی را در حوزه‌های اجتماعی تکنولوژی و ابعاد مختلف را در بر گیرد. ما نسبت به تصویری که از آینده داریم تغییرات آینده را می‌فهمیم و می‌بینیم جمعیت ایران و برخی کشور‌ها در سال ۲۰۵۰ رشد تصاعدی در جمعیت بالای ۶۰ سال و پیری جمعیت خواهند داشت.
وی تصریح کرد: زمانی که جمعیت بالای ۶۰ سال ما بالای ۳۰ درصد می‌رسد دنیای متفاوتی نسبت به حال می‌شود و باید منتظر اتفاقات جدیدی باشیم و این شناخت و مواجهه فعالانه از مزایای تصویر آینده است.
نصر اصفهانی افزود: پنج نوع موسسه در جهان روندها را دنبال می‌کنند از جمله سازمان‌های بین المللی اتحادیه اروپا، آژانس‌های بین المللی انرژی، مراکز تحقیقات ملی همچون دانشگاه ها، شرکت‌های بزرگ و موسسات مشابه در آمریکا هستند که برای هر گزارش روندی در ماه ۳ هزار دلار از مشترکین دریافت می‌کنند.
وی در ادامه با بیان اینکه هر کدام از موسسات بر اساس منافع آینده، سیاست گذاری می‌کنند بیان کرد: دولت‌های غربی فهم مورد نظرشان از آینده را به ما تحمیل می‌کنند و ما نیاز داریم به فهمی از آینده برسیم.
نصر اصفهانی با بیان اینکه شورای اطلاعات ملی آمریکا از منظر خودشان روندها و سناریو‌های آینده را ترسیم می‌کنند، تصریح کرد:
آن‌ها تصویری غلط از ایران اسلامی بعنوان تهدید می‌سازند و براساس راهبرد ایران هراسی با کشور ما مقابله می‌کنند. در این پروسه زنجیره‌ای طی می‌شود که شاید یکی از نقاط سیر آن، اسنادی است که آن‌ها از آینده جهان ترسیم می‌کنند؛ مثلا سند شورای ملی اطلاعات آمریکا در فاصله روز انتخابات و مراسم تحلیف به رئیس جمهور داده می‌شود و این نشان از مهم بودن این اسناد دارد و ۵ سال آینده آن کشور بر اساس سیاست راهبردی همین این اسناد اتفاق می‌افتد.
بازیگران غیر دولتی تاثیر زیادی بر تحولات ۳۰ آینده جهان خواهند داشت
در ادامه این نشست دکتر امید وقوفی در مورد کاربست ابر تصویر‌ها اظهار کرد: در ساخت آینده ۴ پایه روندها، رویداد‌ها، تصاویر و اقدام‌ها را داریم.
وی در ادامه با بیان اینکه تصویر‌های بزرگ دو کاربرد دارد، افزود: یکی روندها را به ما نشان می‌دهد و بخش بعد مربوط ارائه اسناد است که یک بخش آن برای ساخت آینده است و هر ملتی که در طول تاریخ برای خود چشم انداز داشته است موفق بوده و کشور‌هایی که چشم اندازی برای آینده نداشته اند دچار مشکل شده‌اند.
استاد اینده پژوهی با بیان اینکه این اسناد دو کار در ساخت آینده به ما نشان می‌دهد، اضافه کرد: یک روندها را کمک می‌کند و در بخش دیگر آینده را می‌سازد و آینده‌ای که در ذهنمان برای ۲۰ سال آینده داریم باعث می‌شود که اقدامات ما به آن سمت حرکت کند.
وقوفی در ادامه به ساخت آینده خودمان و شروع حرکت به سمت آن اشاره کرد و گفت: این کار هزینه و عزم جدی می‌خواهد و اساساً یکی از پایه‌های معماری سازمانی دولت‌ها و کشور‌ها تصاویر بزرگ است و ما برای معماری سازمان‌ها سه‌پایه چشم انداز، چلنج‌ها و تصاویر بزرگ را در نظر می‌گیریم.
وی با بیان اینکه جهان بر ما اثر می‌گذارد تصریح کرد: جنس مواجهه ما با مسائل مختلف این است که کمترین ضرر را متحمل شدیم و مقدمه اول این است که کاربست اصلی این سند و تصویر بزرگ ساخت آینده است و اساس پایه آینده را برای ما مشخص می‌کند.
استاد اینده پژوهی با اشاره به سناریو پلنینگ گفت: این یک روش بسیار مهم و جدی در موضوع آینده پژوهی است و برای اینکه در این روش پیشرانه‌های اساسی آینده را شناسایی کنید باید از محیط گلوبال و جهانی آغاز کنید. در این مرحله کارشناس ما مجبور است که به یک اسناد بالاتری رو کند که این تصاویر بزرگ به ما کمک می‌کنند که روند‌های مرتبط با موضوع شناسایی شود.
وقوفی با اشاره به تاثیر بازیگران محیط جهانی در ۳۰ سال آینده اظهار کرد:در ۳۰ سال آینده بازیگران غیردولتی تاثیر زیادی خواهند داشت وآامریکایی‌ها برای آینده در حوزه سناریو نویسی ۶ جهان ترسیم کرده اند و برای هرکدام ارتش متناظر طراحی کرده اند تا از قبل آماده مقابله با آن جهان را داشته باشند.
انتهای پیام/
