به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، تعدادی از دانش آموزان یک مدرسه در شیراز سفره هفت سینی آماده کرده اند که با هدفی متفاوت و غیر از تحویل سال نو انجام شده است.

برای مشاهده این سفره هفت سین، به مدرسه شهیدان اتحادی در کوی زهرا شیراز (آموزش و پرورش ناحیه ۳ شیراز) می‌رویم، وارد مدرسه شده و نزد مدیر رفتیم، از او خواستیم تا سفره هفت سین را به ما نشان دهد، او به کلاس پایه اول اشاره می‌کند.

مدرسه شهیدان اتحادی دو شیفته است و آموزش دانش آموزان کلاس اول ابتدایی به صورت داستان و نمایش انجام می‌شود، ابتدا به یکی از کلاس ها می‌رویم تا با نحوه تدریس آنها آشنا شویم.

تدریس نشانه عین

وارد یکی از کلاس‌های ابتدایی این مدرسه می‌شویم، سفره هفت سین پهن شده و تدریس امروز حرف «ع» است، تعدادی از دانش آموزان در حالی که لباس‌های محلی و سنتی پوشیده اند سین‌هایی از سفره هفت سین (سیب، سکه، سمنو، سرکه، سیر، سبزه و سنجد) را در دست دارند.

این معلم خوش ذوق و خلاق با نام خدا شروع به تدریس می‌کند و رو به دانش آموزان می‌گوید سفره‌ای برای شما تدارک دیده شده سپس رو به آنها کرد و گفت: بچه ها، با دیدن این سفره به یاد چه روزی می‌افتید؟

سپس همه دانش آموزان با صدای بلند گفتند «عید نوروز»، او دوباره تکرار کرد به یاد چه روزی؟ و دانش آموزان برای دومین بار کلمه عیدنوروز را تکرار کردند.

این معلم کلاس اول ابتدایی، درخصوص عیدنوروز برای دانش آموزان توضیحاتی داد و گفت: عیدنوروز در همه خانواده‌ها سفره‌ای پهن شده و در آن ۷ چیزی که ابتدای حرف آن‌ها سین است، قرار می‌دهند.

این معلم ، به سفره‌ای که برای آموزش دانش آموزان در کلاس پهن شده (در این سفره ۷ نفر از دانش آموزان ۷ سین سفره را در دست گرفته اند و ۲ نفر دیگر در نقش پدربزرگ و مادربزرگ هستند) اشاره می‌کند و از آنها می‌خواهد تا یکی یکی نام سین‌های سفره را گفته و نمادشان را بگویند و دانش آموزان یکی یکی سین‌های سفره هفت سین با نمادشان را نام بردند.

این معلم اول ابتدایی، با اشاره به دو دانش آموزی که در نقش پدربزرگ و مادربزرگ هستند می‌کند و می‌گوید در ایام عید کوچکتر‌ها به خانه بزرگتر‌ها و پدربزرگ و مادربزرگ می‌روند.

دانش آموزی که در نقش پدربزرگ است دعای روز اول سال تحویل را می‌خواند «یا مقلب القلوب والابصار یا مدبرالیل و النهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الا احسن الحال».

نجمه قنبری معلم این کلاس جلوی تخته سیاه رفته و خطاب به دانش آموزان می‌گوید صدای اول عید چیست؟ آنها می‌گویند عین.

او سپس می‌گوید عین چهار شکل دارد عین غیرآخر که همه جای کلمه می‌آید به غیر از آخر آن، و به کلمه قبل از خود متصل نمی‌شود.

این معلم اول ابتدایی تصریح کرد: یک عین دیگر عین وسط نام دارد و دو دستش را روی خط زمینه کشیده و به کلمه قبل و بعد متصل می‌شود.

نجمه قنبری گفت: یک عین دیگر عین آخر چسبان است و یکی از دستانش را روی خط زمینه کشیده یعنی به کلمه قبلی متصل می‌شود و عین آخر تنها، یکی دیگر از عین‌ها است که به کلمه قبل و بعد نمی‌چسبد.

او خطاب به دانش آموزان گفت: عین غیرآخر، خودش به تنهایی خوانده نمی‌شود بلکه با صدایی دیگر دوست می‌شود و با کمک آن خوانده می‌شود مثل «عا»، «عو».

یک نفر از دانش آموزان نیز راوی است و در خصوص ایام عید و نمایش مطالبی را روایت می‌کند.دو نفر از دانش آموزان نیز نقش حاجی فیروز و عمو نوروز را بازی می‌کنند.

مجالی پیدا می کنیم و با یکی از دانش آموزان این کلاس در خصوص درس امروز به گفتگو می نشینیم که در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، اظهار کرد: امروز کلمه عین را یاد گرفتیم و خانم معلم به صورت نمایشی این کلمه و حتی کلمات کتاب را به ما آموزش می‌دهد و همین موضوع موجب یادگیری بهتر ما می‌شود.

تدریس تشدید

نجمه قنبری که هم در شیفت دختر‌انه و هم پسر‌انه مدرسه شهیدان اتحادی مشغول تدریس است در شیفت پسر‌ها کلمه تشدید را با تبدیل کلاس به بازار برای دانش آموزان شرح داد.در کلاس، دکه‌هایی از کفّاشی، خبّازی، خیّاطی، عکّاسی، بزّازی، بقّالی، نقّاشی و قصّابی، تشکیل شده و هر کدام از دانش آموزان شغلی را عهده دار هستند.

این معلم پایه اول ابتدایی سپس از خود دانش آموزان کمک گرفته و تشدید را نیز به آن‌ها آموزش می‌دهد.

نجمه قنبری معلم کلاس اول ابتدایی مدرسه شهیدان اتحادی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، اظهار کرد: ۱۳ سال سابقه تدریس در در آموزش و پرورش دارم و در این مدت ۹ روش متفاوت برای تدریس در پیش گرفتم.

وی ادامه داد: از روش معمولی شروع کردم و اکنون ۴ سال است روش نمایشی و عملی را اجرا می‌کنم.

این معلم پایه اول ابتدایی اضافه کرد: حس کردم کلاس با روش معمولی برای بچه‌ها خسته کننده است، چون از یک محیط پیش دبستانی همراه با بازی و شیطنت یکباره وارد محیط آموزشی و قانونی شدن واقعا برایشان قابل هضم نبود و بسیار زمان می‌برد تا خودشان را با محیط کلاس و درس وفق بدهند سعی کرده ام تدریس معلم محور نباشد بلکه خود دانش آموزان در تدریس مشارکت داشته باشند.

نجمه قنبری تصریح کرد: از آنجا که در روش نمایشی و عملی هم نمایش هست و هم آموزش، انگیزه یادگیری در دانش آموزان قوی‌تر می‌شود، یادگیری عمیق‌تر صورت می‌گیرد و کلاس برای آن‌ها خسته کننده نیست به همین جهت این روش را ۴ سال است که با ذوق و شوق ادامه می‌دهم.

وی درخصوص تکالیف دانش آموزان در ایام عیدنوروز با اشاره به تنوع تکالیف در نظر گرفته شده برای دانش آموزان در هر سال، بیان کرد: بیشتر، تکالیفی می‌دهم که برای آن‌ها انگیزه بوجود آورده و نیاز به کمک والدین نداشته باشند.

این معلم پایه اول ابتدایی ادامه داد: از جمله تکالیف در ایام عید، این است که می‌گویم اگر ایام عید به دیدن دوستان و اقوام رفتید با بچه‌های هم سن خودتان بازی اسم و فامیل و املای زنجیره‌ای انجام دهید.

وی با بیان اینکه این بازی کمک بسیاری در تقویت حافظه می‌کند، در خصوص نحوه این بازی گفت: املای زنجیره‌ای به این صورت است که یک اسم را گفته و نفر بعد باید به صدای آخر آن کلمه دقت کرده و یک کلمه بگوید که صدای اولش صدای آخر کلمه قبلی باشد، مثلا باران، نسیم، مادر، روز و زنبور.

نجمه قنبری در خصوص آشنایی دانش آموزان با ایام عید و سفره هفت سین تصریح کرد: به گونه‌ای برنامه ریزی می‌کنم که آموزش و آشنایی دانش آموزان با ایام عید و سفره هفت سین، همزمان با تدریس حرف عین باشد.

وی با بیان اینکه سفره هفت سین پهن کرده و در مورد سین‌های سفره توضیح می‌دهم، ادامه داد: در خصوص مواردی مانند دید و بازدید ایام عید و دعای تحویل سال از قبل آموزش می‌دهم تا دعای تحویل سال را همه حفظ باشند.

این معلم پایه اول ابتدایی درخصوص بکارگیری روش تئاتر و داستان علاوه بر درس فارسی در دیگر دروس افزود: این روش را در دیگر دروس از جمله درس ریاضی استفاده می‌کنم، ولی در ریاضی بیشتر از خود بچه‌ها به عنوان وسایل کمک آموزشی استفاده می‌کنم.

نجمه قنبری ادامه داد: همچنین برخی مواقع تدریس را در فضای خارج از مدرسه متناسب با موضوع درس انجام می‌دهم مثلا برای درس نان با همکاری مدیر و معاونان مدرسه و داشتن مجوز، دانش آموزان را به نانوایی بردم و تدریس را در نانوایی انجام دادم یا برای درس ورزش بچه‌ها را به ورزشگاه بردم یا برای آموزش درس «ش» آن‌ها را به آشپزخانه یک بیرون بر بردم.

وی درخصوص اینکه آیا از این روش در دیگر مدارس و مقاطع تحصیلی استفاده می‌شود، اظهار کرد: تا آنجا که اطلاع دارم این طرح در سایر مدارس اجرا نمی‌شود و از طرفی من فقط پایه اول را تدریس کرده ام و با مفهوم درسی بقیه پایه‌ها آشنایی ندارم، البته موضوع بستگی به خلاقیت و ابتکار آموزگار دارد.

این معلم پایه اول ابتدایی گفت: والدین نیز برای تدریس با من همکاری دارند و دکور را با کمک آن‌ها آماده می‌کنم.

وی در خصوص تنبیه دانش آموزان تصریح کرد: وقتی کار اشتباهی می‌کنند که از آن‌ها ناراحت می‌شوم، به مدت دو زنگ با حالت قهر به دانش آموز توجه نمی‌کنم، چون تحمل قهر کردن با من را ندارند سریع ۱۰ دقیقه نشده آمده و معذرت خواهی می‌کنند و دیگر آن کار اشتباه را تکرار نمی‌کنند.

تدریس نشانه چ

کبری حسین پور دیگر معلم خلاق و خوش ذوق پایه اول ابتدایی مدرسه شهیدان ابتدایی نیز درس چ غیر آخر و چ آخر را تدریس کرد، یکی از دانش آموزان راوی نمایش بود، یکی دیگر از آن‌ها چوپان و دیگری نقش شکارچی داشت و برای دیگر دانش آموزان نمایش این درس را اجرا کردند.

کبری حسین پور نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، در خصوص نحوه تدریس به صورت داستانی و نمایش اظهار کرد: ۱۴ سال سابقه تدریس در آموزش و پرورش دارم. در همه دروس اعم از فارسی، ریاضی، علوم و قرآن، سعی می‌کنم به صورت نمایشی، عینی و عملی تدریس کنم تا یادگیری عمیق‌تر صورت گیرد.

وی افزود: بهترین روشی که موفق بوده روش نمایشی و ایفای نقش است چرا که وقتی یک دانش آموز خود را در قالب یک نقش قرار می‌دهد قطعا آن نقش در ذهن او نقش می‌بندد و باعث می‌شود هیچ وقت درس مورد نظر را فراموش نکند به نظر من در یادگیری دانش آموز روش عملی بهتر است چرا که هر چیزی عملی، عینی و ملموس باشد بهتر در ذهن دانش آموز ماندگار می‌شود، مثلا برای آموزش نشانه «ل» برای گرفتن مجوز دانش آموزان را به محیط گلخانه بردم و بچه‌ها با گل و گیاه و نحوه کاشت یک گل و گیاه آشنا شدند و قطعا این تدریس در یادگیری بچه‌ها تاثیر گذاشت.

کبری حسین پور، درخصوص اینکه چه چیزی موجب شد تا برای جلب توجه دانش آموزان چنین راهکار و ایده‌ای را ارائه دهید، گفت: وقتی برای نخستین بار در اوایل خدمتم در تدریس نشانه‌ها از شعر، نمایش و قصه گویی استفاده کردم و ذوق و شوق دانش آموزان را دیدم این فکر به ذهنم رسید برای هر تدریس از یک روش و ایده‌ای استفاده کنم که بیشتر خود دانش آموز در تدریس دخالت داشته باشد.

وی ادامه داد: از اوایل خدمتم که در روستا بودم ابتدا خودم در قالب نمایش ایفای نقش می‌کردم و کم کم از خود بچه‌ها در تدریس استفاده کردم.

این معلم پایه اول ابتدایی با بیان اینکه این نوع تدریس نه فقط برای پایه اول بلکه تمام پایه‌ها نیز می‌توانند از این روش‌ها استفاده کنند، ادامه داد: به نظرم با در اختیار گذاشتن امکانات و همچنین دادن مجوز لازم به آموزگار برای تدریس، و به روزرسانی معلم با انواع روش تدریس‌ها و استفاده از تجربیات دیگران می‌تواند به مقاطع دیگر نیز ارائه شود.

کبری حسین پور افزود: برای ایام عید دانش آموزان تکالیفی در نظر می‌گیرم، اما نه به صورت سنتی و نوشتن روزانه مشق، بلکه دانش آموزان داستان می‌خوانند و داستان گویی می‌کنند و یا خاطرات روزانه خود را یادداشت کرده و یا یک سفرنامه تهیه می‌کنند و بیشتر تکالیف را مهارت محور انجام می‌دهند یعنی فعالیت را انجام می‌دهند که به مهارت‌های زندگی آن‌ها کمک کند مثلا برای درس ریاضی در یک روز تعداد مهمان‌ها را محاسبه کنند.

وی، درخصوص آموزش و آشنایی دانش آموزان با ایام عید و سفره هفت سین، اضافه کرد: نشان عین را همزمان با برنامه عید و جشن سبزه به دانش آموزان آموزش می‌دهم تا با آئین و آداب و رسوم عید آشنا شوند.

این معلم پایه اول ابتدایی بیان کرد: با توجه به اینکه نزدیک به دو سال است که به اداره ناحیه ۳ منتقل شده ام فقط همکاران آموزشی از روند کار من اطلاع دارند و مورد تشویق قرار دادند، اما در محل خدمت قبلی بخاطر نوع تدریس و آموزش‌های مفید برای همکاران چندین سال به عنوان سرگروه آموزشی پایه اول شهرستان خدمت می‌کردم.

کبری حسین پور افزود: کارت امتیاز، برچسب ستاره در دفتر و جمع آوری ده ستاره، دادن مسئولیت به عنوان مامور انتظامات یا به نوعی پلیس مدرسه، از جمله روش‌هایی است که برای تشویق دانش آموزان استفاده می‌کنم.

وی ادامه داد: در صورت رعایت نکردن قوانین کلاس دانش آموز از این موارد تشویقی محروم می‌شود و همین محروم کردن بسیار کارساز بوده است.

نحوه تدریس این دو معلم ابتدایی رضایت والدین را نیز در پی داشته و حتی خودشان نیز در امر این نحوه آموزش با معلم‌ها همکاری دارند، به طوری که یکی از والدین در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، اظهار کرد: این روش تدریس موجب ماندگاری بیشتر درس در ذهن دانش آموزان می‌شود و وقتی در منزل از فرزندم در مورد درس سوال می‌پرسم همه مفاهیم را یاد گرفته است و آن‌ها را با نمایش برای من اجرا می‌کند.

خلیل زارع معاون آموزش ابتدایی ناحیه ۳ شیراز نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، اظهار کرد: امروز در آموزش و پرورش و در تربیت نسل جدید دانش آموزان، ما به دنبال یادگیری لذت بخش هستیم یعنی یادگیری که همراه با بازی، نشاط و خلاقیت باشد.

وی ادامه داد: در کلاس اول ابتدایی شهیدان اتحادی از روش دانش آموز محور استفاده شده و حروف و نشانه‌ها در قالب نمایش و بازی آموزش داده و این کاری خلاق بود و ما از تدریس چنین معلم‌هایی استقبال می‌کنیم.

زارع اضافه کرد: برای دیده شدن و انتشار چنین تدریس‌هایی از همه معلمان حوزه آموزش ابتدایی و دیگر مقاطع درخواست دارم برای اینکه چنین تدریس‌هایی در اختیار دیگر معلمان قرار گیرد در قالب تیم‌های درس پژوهی شرکت کرده و کار‌های خود را علمی ارائه دهند تا معلمان دیگر از این روش‌های تدریس استفاده کنند.

معاون آموزش ابتدایی ناحیه ۳ شیراز با بیان اینکه یکی از بهترین طرح‌هایی که در آموزش و پرورش در حال اجرا است طرح درس پژوهی است، افزود: برخی از آموزگاران برای اجرای این طرح رغبتی نشان نمی‌دهند چرا که این طرح باید به صورت رساله نویسی، مجلد و مصور در آوردن اقدامات و روش‌های تدریس باشد.

وی ادامه داد: اگر قرار است طرحی برای اجرا به سطح کشور برود و دیگران از آن استفاده کنند باید مراحل علمی را به طور کامل طی کند و به صورت رساله در آید.

کودکان شاد و با انگیزه امروز، آینده سازان مصمم و امیدوار فردا هستند.

بکارگیری و استفاده از روش‌های عملی و نمایش برای دانش آموز ملموس‌تر و جذاب‌تر است و یادگیری عمیق‌تر می‌شود.

گزارش از: مژده عینی

انتهای پیام/چ