به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، سیستان و بلوچستان از جمله استان‌هایی است که به عنوان سرزمینی منحصر و زیبا از آن یاد می‌شود، داشتن تمام عناصر طبیعی، چون کوهستان، بیابان، جنگل، آب و موارد دیگر در کنار مردم خونگرم و مهمان نواز باعث جذابیت بیش از پیش این منطقه شده است.

جاذبه‌هایی که هر کدام در نوع خود بی نظیر و بکر بوده و همه ساله افراد بسیاری را به خود جذب می‌کند.

منطقه سیستان در شمال استان سیستان و بلوچستان با داشتن تمدن و تاریخچه‌ای کهن به سرزمین اسطوره و تاریخ شناخته می‌شود.
سیستان زادگاه رستم دستان پهلوان نامدار ایران باستان است.

این منطقه دیدنی علاوه بر داشتن منابع تاریخی و باستانی جاذبه‌های طبیعی و دینی بسیاری نیز دارد که ایام نوروز فرصت مناسب برای شناخت این منطقه است.

وجود آثار باستانی، تاریخی، فرهنگی و گردشگری همچون سایت جهانی شهرسوخته، کوه خواجه، دهانه غلامان، مزار بی بی دوست، چاه نیمه‌ها و صد‌ها اثر دیگر از جمله این موارد است.

**شهر سوخته

شهر سوخته نام منطقه‌ای باستانی و قدیمی در جنوب شرق ایران و در منطقه سیستان با تمدن بیش از پنج هزار سال است، سرزمینی اساطیری که بدون شک منبع تاریخی برای مشخص شدن هویت انسانی به حساب می‌آید.

این محوطه باستانی در ۵۶ کیلومتری جنوب زابل و ۱۶۰ کیلومتری شمال زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان در حاشیه راه زابل به زاهدان واقع شده و یکی از مقاصد گردشگری تاریخی در تعطیلات نوروزی محسوب می‌شود، جایی که نشانگر اوج تمدن و پیشینه پر افتخار ایرانیان است.

شهر سوخته ۱۵۱ هکتار گستره دارد و بقایای آن نشان می‌دهد که این شهر دارای پنج بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته، بخش‌های مرکزی، منطقه صنعتی، بنا‌های یادمانی و گورستان است که به صورت تپه‌های متوالی و چسبیده به هم واقع شده اند.

در شهر سوخته انواع سفالینه‌ها و ظروف سنگی، معرق کاری، انواع پارچه و حصیر یافت شده که معرف وجود چندین گونه صنعت، بویژه صنعت پیشرفته پارچه بافی در آنجاست.

کشف نخستین چشم مصنوعی جهان، کشف نخستین جراحی مغز جهان، کشف خط کش پنج هزار ساله، کشف قدیمی‌ترین تخته نرد جهان، کشف نخستین پویانمایی (انیمیشن) جهان و بسیار موارد دیگر از جمله یافته‌های شهر سوخته این سرزمین کهن اساطیری است.

بی شک شهر سوخته یکی از شاهکار‌های تاریخی و تمدنی بشر است که به علت معرفی نشدن از دید‌ها نهان مانده و کمتر کسی از وجود و ارزش آن آگاهی دارد.

تعطیلات نوروزی فرصت مناسبی برای سفر به این مکان راز آلود و پر معماست، جایی در دل کویر که تمدنی پنج هزار ساله را در خود جا داده است.

**کوه خواجه

کوه خواجه با دارا بودن قلعه‌ای عظیم و دژ شهری منحصر به فرد از دوره اشکانیان و ساسانیان و آثار تاریخی نظیر کاخ، آتشکده، زیارتگاه خواجه مهدی و قبرستانی از دوران مختلف همه ساله میزبان شمار زیادی از مردم سیستان و بلوچستان و سراسر میهن اسلامی و گردشگران خارجی است.

یکی از مهمترین و شاخص‌ترین بنا‌های تاریخی این کوه آتشکده قدیمی آن است که زمان ساخت آن به سده یک پس از میلاد مسیح باز می‌گردد، این آتشکده دارای یک تالار مرکزی در وسط و راهرو‌هایی در اطراف است که در نهایت به ورودی اصلی آن در جلو ختم می‌شود و مطابق با سبک چهار تاقی آن دوره ساخته شده است.

یکی دیگر از بنا‌های تاریخی شاخص این کوه کاخی است که به دوره ساسانیان بر می‌گردد و در آن می‌توان جلوه‌های معماری بدیعی را مشاهده کرد.

این کوه نام خود را از آرامگاه خواجه مهدی یکی از دوستداران خاندان علوی که مزارش بر فراز این کوه واقع شده گرفته است و پیش از آن نیز به دلیل مقدس بودن در نزد ایرانیان باستان، سازندگان و معماران هرگز در صدد برداشت سنگ و استفاده از مواد و مصالح این کوه در ساخت و ساز‌های خود نبوده و با وجود فراوانی سنگ در محل از خشت استفاده کرده اند.

بر روی این کوه آثاری از دوران اشکانیان، ساسانیان و دوران اسلامی به جای مانده که کهن دژ، قلعه کک کهزاد، قلعه چهل دختران، بقایای راه قدیمی، حصار‌های مختلف، قبور سنگی، چند زیارتگاه اسلامی، قبرستان دوره میانه اسلامی و آرامگاه خواجه مهدی (خواجه غلطان) از جمله این آثار است.

نقاشی دیواری سه مغ یا سه پادشاه، نقش خدای اوروس خدای پیروزی سوار بر اسب، نقش شاه و ملکه و تصاویری از بزرگان پارتی و برج و بارو‌های قلعه نیز از نقوش اصلی این بنای به جای مانده از تمدن عظیم ایرانی است.

۲ نقش برجسته گلی با تصویر سه سوار بر اسب در حال حرکت در پشت هم و دیگری تصویر شیری که یورش برده به سوی فردی که سوار بر اسب است که به وسیله میخ‌های چوبی به دیوار نصب شده از دیگر آثار کوه خواجه است.

**دهانه غلامان تنها شهر خشت و گلی دوره هخامنشیان

دهانه غلامان در دو کیلومتری روستا‌های ده رستم و قلعه نو و ۴۲ کیلومتری شهر زابل واقع شده که در کتیبه‌های هخامنشی، بیستون، تخت جمشید و نقش رستم از این شهر به نام زرک یا زرنکای یاد شده که بقایای این شهر تاریخی در محوطه‌ای به طول تقریبی چهار تا پنج کیلومتر قابل رویت است.

این شهر را باستان شناسان ایتالیایی در سال ۱۹۶۰ میلادی کشف و از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۵ میلادی این محل را حفاری کرده اند که دارای ساختمان‌های بزرگ عمومی، معبد، محله‌های مسکونی، خیابان، آبراهه، محله‌های نظامی و صنعتی است و این شهر تنها مکان باستانی دوران هخامنشیان است که حاکمیت ایران را بر نواحی شرقی به خوبی نشان می‌دهد.

این شهر که در زیر توده‌ای عظیم از شن‌های روان مدفون شده بود نخستین بار در سال ۱۳۳۹ شناسایی و در سال‌های ۴۱ تا ۴۴ مورد خاکبرداری وکاوش قرار گرفت.

این شهر در زمینه‌های گوناگون دارای اهمیت است، زیرا از یک سو تنها شهر خشت و گلی از روزگار هخامنشیان است که در آن بر خلاف سایر آثار و شهری به جا مانده از این دوره نشانگر زندگی پادشاهان و کاخ‌های مربوط به آن‌ها می‌توان به وضوح زندگی مردم عادی و خانه‌های آن‌ها را در کنار ساختمان‌ها و بنا‌های عظیم عمومی یا دولتی مشاهده کرد؛ و از سوی دیگر این شهر از جمله شهر‌های منحصر به فرد در شرق ایران است که بدون برنامه ریزی رشد نکرده بلکه احداث شهر با نقشه و برنامه ریزی مدون و از پیش تعیین شده صورت گرفته است.

بنا‌ها و ساختمان‌های شهر تماما از خشت و با نقشه‌های مربع یا مستطیل شکل منظم و دارای ستون‌های فراوان و با پوشش سقف‌های گنبد و ضربی است.

در این شهر تعبیه ورودی و پنجره‌ها برای وزش باد‌های سیستان در نظر گرفته شده بود و آنچه در این شهر بیشتر از همه مشهود است توجه مردم آن به مذهب و اجرای آئین‌های خاص نیایشی است که به همین دلایل بسیاری این شهر را به نام معبد دهانه غلامان نیز می‌شناسند.

**بقای متبرکه در سیستان

مردم سیستان از زمان پذیرش دین مبین اسلام احترام و جایگاه خاصی برای بزرگان دین بویژه خاندان نبوت (ص) و ائمه اطهار (ع) قائل شده و هر نشان و قدمگاهی از این بزرگواران را مقدس و محترم شمرده اند.

وجود بقای متبرکه و قدمگاه‌های فراوان در مناطق مختلف این سرزمین نشان از علاقه مندی و توجه این مردم به دین، مذهب و ایجاد پیوند عرفانی معنوی و احترام افراد به این امر دارد.

در حوزه سیستان وجود بقعه هایی، چون بقعه سید باقر در بوستان یعقوب لیث، نظرگاه حضرت ابوالفضل (ع) در شهر علی اکبر، خواجه مهدی در کوه خواجه و بی بی دوست در بنجار از جمله مناطق متبرکه است که همواره افراد بسیاری را به خود جذب می‌کند.

مناطقی تاریخی و کهن که در پس هر کدام از آن‌ها داستان‌های جذاب و زیبایی نشسته است.

«ˈبی بی دوست» یکی از معروف‌ترین بقعه‌های زیارتگاهی در حوزه سیستان است که به باور مردم، متعلق به بانویی سیده از خاندان حضرت علی (ع) به حساب می‌آید.

مردم بومی سیستان داستان بی بی دوست را این گونه روایت می‌کنند که در روزگاران گذشته دختری سیده به همراه برادرش سرگرم شبانی بودند که مردی قصد آزار و تعرض به او را می‌کند، دختر می‌گریزد تا به جایگاه کنونی زیارتگاه می‌رسد و از فرط خستگی از رفتن باز می‌ماند و در این هنگام برای در امان ماندن از تعرض مرد مهاجم، دست به دعا برداشته و از خدا می‌خواهد که زمین دهان بگشاید و او را ببلعد و فریاد می‌زند‌ای زمین مرا دریاب و زمین نیز به خاطر پاکی و صداقت این دختر دهان می‌گشاید و او درون خاک ناپدید می‌شود در حالیکه گوشه‌ای از چادرش بیرون از خاک می‌ماند.

از آن زمان به بعد جایگاه فرو رفتن این دختر پاکدامن در زمین به زیارتگاه تبدیل و پاکی و نجابت آن سیده بزرگوار زبانزد همگان می‌شود.

درخت گزی در مجاورت این بقعه وجود دارد که دارای احترام خاصیست و به اعتقاد مردم این درخت از تکه چادری این سیده باقی مانده است.

با فرا رسیدن نوروز آرامگاه بی بی دوست پذیرای بسیاری از علاقه‌مندان به این سیده خاندان آل علی (ع) است و افراد بسیاری با دادن نذورات از زائران پذیرایی می‌کنند.

**چاه نیمه‌ها سیستان

چاه نیمه‌ها مخازن طبیعی ذخیره آب در منطقه سیستان هستند که در فاصله بیش از ۲۰۰ کیلومتری شمال زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع شده اند.

چاه نیمه‌های حوزه سیستان یکی از مناطق دیدنی و مهم در تامین آب آشامیدنی مردم منطقه و شهر زاهدان است که با آمدن آب از کشور افغانستان پر شده و در چهار حوضچه آبی تقسیم بندی می‌شوند.

خط انتقال آب از چاه نیمه سیستان به زاهدان سالانه بیش از ۳۰ میلیون متر مکعب آب را به شهروندان زاهدانی می‌رساند.

این حوضچه‌های نگهداری آب علاوه بر تامین آب مورد نیاز مردم شهر‌های حوزه سیستان و زاهدان یکی از مناطق تفریحی و گردشگری نیز به حساب می‌آیند که همه ساله مهمانان بسیاری را به خود جذب می‌کنند.

**۴۴۰ هزار مسافر از ۲۵ اسفند تاکنون وارد سیستان و بلوچستان شده اند

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان گفت: ۴۴۰ هزار مسافر از ۲۵ اسفند پارسال تا کنون وارد این استان شده و از جاذبه‌های دیدنی و تاریخی منطقه دیدن کردند.

علیرضا جلالزایی با بیان اینکه این تعداد مسافر در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۱۹ درصد افزایش مسافر را نشان می‌دهد ادامه داد: شهرستان‌های زابل، زهک، هامون، هیرمند، نیمروز در شمال سیستان و بلوچستان و شهر چابهار در جنوب این استان بیشترین پذیرش مسافران نوروزی در این مدت را به خود اختصاص داده اند.

وی ارائه نوروز کارت به مسافران برای دریافت تخفیف خرید، برپایی نوروزگاه و بازارچه‌های صنایع دستی را از جمله اقدامات میراث فرهنگی برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری به مسافران نوروزی سیستان و بلوچستان عنوان کرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان با بیان اینکه تعداد واحد‌های بوم گردی این استان در سالجاری افزایش حدود ۹۰ درصدی داشته است افزود: ویژگی مهم گردشگری منطقه مردمی شدن آن است که این مهم از طریق افزایش واحد‌های بوم گردی به درستی خود را نمایان می‌کند.

نوروز فرصت مناسبی برای کنار گذاشتن مشغله‌های کاری و زمانی برای دل زدن به دریای فراغت و آسایش است.

ایرانیان از دیرباز این ایام را مغتنم شمرده و در ایام تعطیلات نوروزی به دید و بازدید و سفر‌های نوروزی می‌پرداختند.

سفر به جنوب شرق کشور به دلیل شرایط گرمسیری و جغرافیای متفاوت آن می‌تواند بسیار خاطره انگیز باشد.

انتهای پیام/ع