به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، سید رمضان موسوی زمین شناس، تجاوز به حریم رود‌ها و دره‌ها و ایجاد موانع بر سر مسیر اصلی آب را دلیل اصلی وقوع سیلاب و افزایش خسارات ناشی از آن دانست و گفت: رودخانه‌ها و آبراه‌ها، گذرگاه جمع آوری و عبور آب در ارتفاعات و کوهستان ها، مجاری هدایت آب‌های سطحی و نزولات جوی به پایین دست هستند که با اندک تصرف و تجاوز در حریم آن‌ها مسیر طبیعی حرکت آب دستخوش دگرگونی خواهد شد.

وی، سیلاب را جاری شدن آب‌های ناشی از بارش بیش از حد در محدوده‌ای غیر از مسیر اصلی و عادی آبراه و رود معرفی کرد و افزود: اقلیم و آب و هوای کره زمین به نحوی است که در یک دوره زمانی مشخص تکرار شده و خشکسالی و سیلاب به صورت پریودیک (Periodic) عمل می‌کند.

این زمین شناس با تصریح اینکه مقصر اصلی بروز خسارات فراوان خود انسان است، گفت: عدم آینده نگری و نیز کم توجهی به منابع طبیعی باعث شده تا رحمت‌های الهی اکنون به نقمت تبدیل شده و از آن به عنوان بلای طبیعی یاد شود در صورتی که هیچ عارضه طبیعی نمی‌تواند به عنوان مقصر این پدیده‌ها باشد.

بیشتر بخوانید: آیا سپاه مقصر سیل شیراز بود؟ + فیلم

توجه جدی به حریم رود‌ها در سایر کشور‌ها

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه در تمام دنیا مسیر و محدوده اصلی رود‌ها شناسایی و پهنه بندی می‌شود، خاطرنشان کرد: در دنیای توسعه یافته امروز با اعمال پهنه بندی حق و حقوق و نیز محدوده طبیعی مانور رودخانه‌ها مغتنم شمرده می‌شود و چنانچه دخالت و تجاوزی به حریم آبراه‌ها انجام شود بلافاصله حذف و رفع شده و فضا برای مسیر اصلی آزاد و باز گذاشته خواهد شد.

موسوی با بیان اینکه اکثر شهر‌ها و روستا‌های کشور در کنار رودخانه‌ها ایجاد شده و در طرفین رود‌ها گسترش پیدا کردند، تاکید کرد: اعمال توسعه و افزایش کاربری برای فعالیت و زندگی بشر با تجاوز ظالمانه به حریم رود‌ها باعث شده تا سیلاب‌هایی با دوره بازگشت چندصد ساله که جز رفتار طبیعی رودخانه است، خسارات فراوانی به ارمغان بیاورد.

دو راهکار برای رفع تجاوز

استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری خواستار مشخص شدن حدود رودخانه‌ها و دره‌ها شد و تاکید کرد: باید با استفاده از آخرین تکنولوژی ماهواره ای، علوم جغرافیا و GIS و نیز مهندسی کاربردی محدوده رود‌ها و میزان تجاوزات مشخص شده و بلافاصله رفع تخلف و تجاوز انجام گیرد.

موسوی با تاکید بر ترمیم زخم‌هایی که بر بدنه طبیعت وارد شده است، گفت: عمیق شدن و افزایش شیب دره‌ها و نیز فرسایش و کنده شدن بستر آن‌ها زخم‌هایی است که باید با اجرای عملیات مکانیکی، بایومکانیکی و بایولوژیکی ترمیم شده و التیام پیدا کند تا با بارش‌های بعدی این جراحات عمیق‌تر نشوند.

نابودی جنگل‌ها دلیل دیگر افزایش خسارات ناشی از سیل

عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی ساری با انتقاد از تجاوز انسان به عرصه‌های طبیعی به ویژه جنگل‌ها و نیز قطع درختان جنگلی و تبدیل عرصه‌های منابع طبیعی به زمین‌های مزروعی گفت: لخت شدن زمین‌ها در مناطق جنگلی سبب تشدید ایجاد روان آب حاصل از بارش و در نتیجه وقوع سیلاب شده که در نهایت موجب رانش، لغزش و زمین لغزه می‌شود.

موسوی، تبدیل عرصه‌های جنگلی به روستا و مزارع را مصداقی از عدم رفتار نامناسب با طبیعت دانست و خاطرنشان کرد: خالی بودن زمین از پوشش گیاهی باعث ایجاد روان آب همراه با رانش و فرسایش خاک شده که در نتیجه این آب‌ها باعث ایجاد رسوب پشت سد‌های گران قیمت کشور می‌شود و حجم آب پشت آن‌ها را کاهش می‌دهد.

منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در انتظار توجه بیشتر

این زمین شناس ضمن اشاره به دستور مقام معظم رهبری مبنی بر کاشت نهال، خواستار کمک رسانی و درمان درد‌های منابع طبیعی کشور شد و اظهار کرد: چنانچه جمعیت استان مازندران هر یک چند نهال کاشته و مسئولان منابع طبیعی کشور در ترویج نهال کاری همت بیشتری به کار گیرند خسارات ناشی از سوی طبیعت به مراتب کاهش پیدا خواهد کرد.

موسوی، عرصه‌های منابع طبیعی و به ویژه آبخیزداری کشور را زخم خورده، توصیف و تاکید کرد: در سال گذشته مقام معظم رهبری از محل صندوق توسعه ۵۰ میلیون دلار اعتبار برای آبخیزداری در نظر گرفتند که انتظار داریم این میزان در سال جاری به ۲۰ برابر افزایش یابد، زیرا مبلغ تخصیصی با وجود لازم بودن کافی نبود.

استادیار گروه آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی ساری با تصریح اینکه برای ترمیم نواقص و جراحت آبخیزداری و منابع طبیعی کشور هرچه بیشتر هزینه کنیم در آینده کمتر آسیب خواهیم دید، گفت: هر یک ریال هزینه در این زمینه باعث ۱۰ برابر شدن کاهش خسارات شده و چه بسا اگر اکنون در فکر چاره نباشیم خساراتی به مراتب سنگین‌تر در آینده در انتظار خواهد بود.

ذوب شدن یخچال‌ها سبب تشدید سیلاب

عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه برخی از بارش‌های اخیر سبب ذوب شدن یخچال‌ها در بعضی مناطق و استان‌های کشور می‌شود، اظهار کرد: این افزایش روان آب امری طبیعی بوده و چاره‌ای جز بازگشایی مسیر اصلی رود‌ها و آزادسازی مسیل‌ها وجود ندارد.

موسوی احداث آب بندان‌ها در مسیر آب راه‌ها را مانع جلوگیری، کنده شدن و عمیق شدن دره‌ها دانست و خاطرنشان کرد: ایجاد آب بندان سبب شکسته شدن انرژی آب شده و قدرت آن را کاهش می‌دهد که این امر به عدم تشکیل سیلاب کمک شایانی خواهد کرد.

عدم دوراندیشی کارشناسان یکی دیگر از علل خسارات سیل

وی با انتقاد از عملکرد نامناسب مهندسان در اجرای پروژه‌های زیرساختی کشور تصریح کرد: عمده خسارات ناشی از سیل اخیر در کشور مربوط به عدم آگاهی، بی توجهی و دانش پایین مجموعه مهندسانی است که بدون مطالعه و آینده نگری و به دور از محاسبات علمی دست به احداث و ایجاد پروژه‌های زیرساختی کشور می‌زنند.

آق قلا نمونه بارز بی کفایتی مهندسان اجرایی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری نمونه بارز و مصداق عینی بی توجهی مهندسان در اجرای پروژه‌های زیرساختی را شهر آق قلا و خسارات فراوان سیل در این منطقه عنوان و اظهار کرد: رفتار بدون مطالعه و غیرکارشناسی به ویژه در مورد اجرای پروژه‌های زیرساختی به وضوح در این شهر خودنمایی می‌کند.

وی از وجود دو پل قدیمی و جدید در مجاورت یکدیگر به عنوان نمونه یاد کرد و افزود: پل قدیمی ۱۰۰ ساله با ارتفاع مناسب و محاسبه شده، به شکلی قرار گرفته که ارتفاع آب تا پایین‌ترین قسمت پل بیش از یک متر است، اما در پل جدید اعمال ارتفاع کم سبب شده تا به جای عبور آب از زیر پل، سازه به عنوان یک سد عمل کرده و موجب پس زدن آب و هدایت آن به سمت شهر شود.

موسوی از اشتباه محاسباتی و فاحش در مورد اجرای پروژه رینگ شهری و نیز خطوط ریلی راه آهن گرگان به اینچه برون پرده برداشت و تصریح کرد: احداث کمربندی شهر آق قلا در ضلع شرقی شهر می‌توانست به عنوان یک سد مصنوعی عمل کرده و تا حدودی مانع از ورود آب به شهر شود، اما اجرای این پروژه با جانمایی نادرست در ضلع غربی باعث شد تا آب پشت این سد مصنوعی گیر کرده و سبب بالا آمدن و طغیان در شهر شود.

وی همچنین در ادامه با انتقاد مشابه از احداث خطوط ریلی در این شهر افزود: اندکی هزینه بیشتر در اجرای پروژه و احداث راه آهن گرگان به اینچه برون در ضلع شرقی شهر آق قلا، کمک بزرگی به مهار سیلاب می‌کرد، اما اجرای غلط این پروژه نیز که به مثابه یک سد مصنوعی عمل کرد، سبب بالا آمدن آب در شهر شد تا سرانجام با انهدام و شکسته شدن این سد مسیر عبور آب باز شود.

لزوم ورود اساتید دانشگاه‌ها به مراکز اجرایی و اداری

موسوی با تصریح اینکه مراکز اجرایی و اداری کشور با دانشگاه‌ها قهر بوده و اساتید غریبه‌ترین افراد در جامعه نسبت به حوزه اجرا هستند، تاکید کرد: ارتباط و تعامل بیشتر بین دانشگاه‌ها و مراکز اجرایی و اداری سبب تحکیم پروژه‌ها و فعالیت‌های اجرایی می‌شود.

منبع: ایسنا

انتهای پیام/

متهم ردیف اول سیل مازندران کیست؟