به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، اگر آن‌گونه که مقامات پنتاگون می‌گویند قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی وزارت امور خارجه آمریکا به معنی پیاده‌سازی رفتاری مشابه با القاعده، داعش یا جنگ‌طلبان دیگر، با این نیرو نیست و آمریکا منطق و ‌انگیزه‌ای برای افزایش تنش نظامی با تهران ندارد، پس دلیل قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی چه می‌تواند باشد؟

بیشتربخوانید: تحریم سپاه آغازگر تحولی جدی میان ایران و آمریکا/ اقدام ترامپ علیه سپاه یک شوی تبلیغاتی است

بر اساس آنچه از بیانیه دونالد ترامپ، اظهارات مایک پمپئو و واکنش موافقان برمی‌آید، این اقدام تنها یک هدف را دنبال می‌کند و آن تحت تاثیر قرار دادن مبادلات تجاری ایران با سایر کشورهاست. ترامپ و تیم سیاست خارجی‌ او با ادعای اینکه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بخش بزرگی از اقتصاد ایران را در دست دارد، تلاش کرده‌اند با تروریستی اعلام کردن این نهاد نظامی، راهبرد افزایش فشار اقتصادی بر تهران را با بالا بردن ریسک شرکت‌ها برای همکاری با ایران همچنان دنبال کنند. اما این اقدام چقدر می‌تواند واقعی و در میدان عمل اثرگذار باشد؟

همان همیشگی

نزدیک به 40 سال است که اقتصاد ایران با انواع تحریم‌های آمریکا روبه‌رو بوده است. در سال‌های اخیر این تحریم‌ها با وجود اینکه به شکل همه‌جانبه علیه ایران اعمال شده و به تعبیر مقامات آمریکایی «تحریم‌هایی فلج‌کننده» بوده است اما هیچ‌گاه نتیجه دلخواه طرف غربی را به دنبال نداشته و منجر به تغییر رفتار ایران نشده است. روز دوشنبه آمریکا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را سازمانی تروریستی اعلام کرد تا از این طریق، مانع فعالیت‌های اقتصادی سپاه و کاهش حجم اقتصاد ایران شود. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که دولت باراک اوباما از خردادماه سال 1390 کلیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به اتهام نقض حقوق بشر تحریم کرده بود. سال گذشته و در مهرماه 1396 نیز تحریم کاتسا (قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم) به اتهام حمایت از تروریسم علیه سپاه پاسداران اعمال شد. خزانه‌داری آمریکا نیز تمام بخش‌های مالی سپاه از بنیاد تعاون سپاه و بسیج تا شبکه‌های مالی را جداگانه تحریم کرده بود. کارشناسان اقتصادی معتقدند تحریم کاتسا آخرین تیر تحریمی آمریکا علیه یک کشور می‌تواند باشد و هر اقدام دیگر تحریمی‌ای اثرگذاری خاصی نخواهد داشت. به اعتقاد آنان دولت ترامپ تحریم قبلی را در قالب وضعیتی جدید باز بسته‌بندی کرده است تا از این طریق بار دیگر به افکار عمومی وحشت بفروشد. این سناریوی تکراری جنگ روانی علیه ایران، نه توسط کارشناسان اقتصادی که توسط مقامات سیاسی نیز مورد تاکید قرار گرفته است تا جایی که وندی شرمن، مسئول تیم مذاکره‌کننده آمریکایی گفته بود اینکه سازمانی را که در حال حاضر نیز تحت تحریم است تروریستی اعلام کنیم، در عمل هیچ‌سودی برای آمریکا ندارد.

شناخت ناکافی از سپاه پاسداران

آمریکا هرچند کلیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را هدف قرار داده است، اما عمده نگرانی‌اش از شاخه برون‌مرزی این نیرو یعنی سپاه قدس و فرمانده آن سرلشکر قاسم سلیمانی است. آمریکا اکتبر سال 2007 این بخش از سپاه را در فهرست تحریم‌های مرتبط با تروریسم وزارت خزانه‌داری قرار دادند. چند سال بعد و پس از مشخص شدن بی‌اثر بودن این تحریم، مقامات نظامی آمریکا پیشنهاد ترور سرلشکر قاسم سلیمانی را دادند اما باز هم خللی در فعالیت این نیرو به وجود نیامد.

آنچه آمریکایی‌ها را در این مسیر سردرگم کرده، عدم شناخت و درک درست از ساختار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شاخه برون‌مرزی آن است. تا همین چند سال پیش و قبل از ظهور داعش حتی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی چهره شناخته‌شده‌ای در ایران نبود. طرف آمریکایی هیچ‌اطلاعات قابل‌توجهی از این نیرو ندارد. آنان نه می‌دانند این بخش از سپاه چه ماموریت‌هایی را برعهده دارد و نه می‌دانند چقدر از ظرفیت سپاه در نیروی قدس متمرکز شده است. از سوی دیگر به دلیل تشکیل این بخش از درون سپاه پاسداران، نیروی قدس در ماموریت‌های خود به‌راحتی می‌تواند از سایر شاخه‌های سپاه، نیرو جذب کند. همه این مسائل دست در دست هم داده تا آمریکا هیچ‌شناخت ویژه‌ای از اصلی‌ترین بخش سپاه که در منطقه با آن درگیر است، نداشته باشد. ناآگاهی از توان سپاه قدس در کنار عدم شناخت تسلیحات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شرایط را برای طرف آمریکایی سخت کرده است. طرف آمریکایی در حال حاضر نمی‌داند که آیا این اقدام می‌تواند بر تحرکات سپاه قدس اثر بگذارد یا اینکه باید به فکر اقدام دیگری علیه این نیرو در منطقه باشد.

واکنش‌های بین‌الملل به اقدام ترامپ

طبق معمول هر تصمیمی که آمریکا علیه ایران بگیرد، همواره دومشتری ثابت خواهد داشت؛ عربستان سعودی و رژیم‌صهیونیستی. این بار نیز این دو کشور به همراه بحرین از اقدام ترامپ حمایت و از وی بابت تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران تشکر کردند. همچون سایر اقدامات خلاف عرف بین‌المللی دولت ترامپ، این بار نیز بسیاری از کشورها اقدام او را محکوم و اعلام کرده‌اند که از این تصمیم دولت ترامپ پیروی نخواهند کرد. انگلیس، ژاپن، فرانسه، چین، روسیه، سوریه و... از مخالفان تصمیم اعلام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌عنوان یک سازمان تروریستی بودند. آن‌گونه که «ایرنا» گزارش داده وزارت خارجه انگلیس با درخواست وزیر خارجه آمریکا برای همراهی با واشنگتن در قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی مخالفت کرد. یک سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس در پاسخ به سوال خبرگزاری جمهوری اسلامی درخصوص درخواست مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا از متحدان واشنگتن برای پیوستن به رفتار غیرقانونی آن کشور علیه سپاه، گفت: «تصمیم آمریکا درباره تروریستی نامیدن سپاه به خود آن کشور مربوط است.»

تارو کونو، وزیر امور خارجه ژاپن نیز روز سه‌شنبه در جمع خبرنگاران تاکید کرد که توکیو از اقدام واشنگتن در قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمان‌های تروریستی خارجی تبعیت نمی‌کند. این مقام ژاپنی ادامه داد که توکیو رابطه نزدیک با ایران را حفظ کرده است و هر آنچه را لازم باشد به ایران خواهد گفت و به همکاری برای رفع مشکلات از طریق مذاکره و گفت‌وگو ادامه می‌دهد. اگنس وان‌درمال، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه، نیز ضمن درخواست از آمریکا برای دامن نزدن به تنش‌ها در غرب آسیا، این کشور را به تلاش برای بی‌ثبات‌ کردن خاورمیانه متهم کرد و گفت: «منطقه غرب آسیا بیش از هر زمان‌دیگری به صلح و ثبات نیاز دارد.»

لئونید سلوتسکی، رئیس کمیسیون امور بین‌الملل دومای روسیه نیز از مخالفت صریح مقام‌ها و نمایندگان پارلمان این کشور، با تروریست خواندن سپاه سخن گفت. در همین راستا، لو کانگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین نیز تاکید کرد همیشه معتقدیم همه کشورها باید ناظر بر قواعد زیربنایی روابط بین‌المللی بر اساس اهداف منشور سازمان ملل باشند نه اینکه از سیاست قدرت و باج‌خواهی پیروی کنند. محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر خارجه قطر نیز در مخالفت با سیاست اعلامی کاخ سفید گفت: «اگر با برخی رفتارهای نیروی نظامی ایران اختلاف داریم، تحریم راه‌حل آن نیست.»

مولود چاوش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز از دیگر مخالفان این تصمیم بود. او گفته آنکارا مخالف چنین تصمیم‌های یکجانبه است و هیچ‌کشوری نمی‌تواند نیروهای مسلح یک کشور دیگر را یک سازمان تروریستی اعلام کند. او در کنفرانس مشترک با همتای قطری خود گفت: «یکی از کشورهای [عربی] خلیج[فارس] پیشتر پیشنهاد داده بود که نیروهای سپاه ایران در لیست گروه‌های تروریستی گنجانده شود.»

رد پول سعودی؟

وزیر خارجه ترکیه نام کشوری که این پیشنهاد را داده است، نیاورد، اما بررسی عملکرد کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نشان می‌دهد که عربستان سعودی یا بحرین طراح این پیشنهاد بوده‌اند. آبان سال‌گذشته این دو کشور با انتشار بیانیه‌ای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در لیست سازمان‌های تروریستی خود قرار دادند. عربستان سعودی با ادعای اینکه اطلاعاتی از دفتر امنیت ملی عربستان و مرکز مبارزه با تامین مالی تروریسم در این کشور دریافت کرده، ۹ نفر از افرادی را که به طالبان کمک می‌کنند از جمله حامیان ایرانی آنها را تحریم کرد. این کشور به همراه پادشاهی بحرین و با تأسی از اقدام وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، (تحریم کاتسا) فرمانده نیروی قدس سپاه و سپاه پاسداران را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد. از بیانیه‌ای که سعودی‌ها در این باره منتشر کرده‌اند و سایر اقدامات ضدایرانی‌شان، می‌توان دریافت این بار نیز آنان پشت این ماجرا قرار داشته‌اند. شاید همچون دو سال گذشته، این بار نیز رد پای پول‌های سعودی در میان باشد.

منبع: روزنامه فرهیختگان

انتهای پیام/