به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، سلامت روان نیز همانند سلامت جسمانی برای هر فردی مفید و لازم است اما بعضا نادیده گرفته می شود که شاید این امر منجر به بروز برخی بیماری ها نیز گردد .

سلامت روان

سلامت روان به اندازه سلامت جسم و یا حتی شاید هم بیشتر از آن در حفظ سلامت و تندرستی عمومی افراد نقش دارد. سلامت روان درست در زمانی تأمین می‌شود که فرد از نظر روانی در آرامش کامل به سر ببرد. یکی از راه‌های تأمین سلامت روان، دوری از استرس‌های روزمره است، هرچند که سلامت روان خیلی از ما تحت تأثیر استرس قرار دارد و شاید خیلی‌های ما بگوییم که دوری از استرس کار چندان ساده‌ای نیست، اما یک ترفند ساده برای رسیدن به آرامش، سلامت روان و دوری از استرس، کنار گذاشتن تلفن همراه، حداقل در زمان‌های استراحت یا بودن در کنار خانواده است.

این مطلب را از دست ندهید: عادات ساده‌ای که سلامت روان را تقویت می‌کنند

یکی دیگر از راه‌های رسیدن به سلامت روان، حمایت عاطفی اعضای خانواده از یکدیگر است. اگر اعضای خانواده بتوانند در مشکلات کوچک و بزرگ در کنار هم باشند، می‌توانند تاحد قابل قبولی باعث ایجاد آرامش در خانه و حفظ سلامت روان تک‌تک اعضای خانواده شوند.  سلامت روان، به نکته دیگری که همان خواب آرام باشد هم بستگی دارد. زمانی ما می‌توانیم توقع حفظ سلامت روان خود را داشته باشیم که بتوانیم خواب آرامی را در طول شب تجربه کنیم.

خواب ناکافی یا بی‌خوابی‌های مداوم، تأثیری به شدت منفی بر سلامت روان می‌گذارد و فرد را دچار خستگی، اضطراب و در موارد شدیدتر، بدخلقی و عصبانیت می‌کند. سلامت روان مسئله‌ای است که متأسفانه در بسیاری از جوامع به آن اهمیت چندانی داده نمی‌شود و اگر از فردی خواسته شود تا برای بررسی سلامت روان خود نزد روان‌پزشک یا روان‌شناس برود، آن فرد در برابر مراجعه به پزشک از خود واکنش منفی نشان می‌دهد.

این در حالی است که پرداختن به بحث سلامت روان در کنار سلامت جسم، یکی از ارکان اساسی حفظ سلامت و تندرستی در بسیاری از کشور‌های پیشرفته‌است. به‌طور کلی، آرامش در کنار مدیریت هیجان و شناخت از خود، جزو اصول اولیه حفظ سلامت روان محسوب می‌شوند. زمانی ما می‌توانیم دربارهٔ سلامت روان خود صحبت کنیم که بدانیم توانایی کنترل هیجانات، مخصوصاً هیجانات منفی و ناگهانی خود را داریم.

مؤلفه‌های روحی-روانی

عشق

• توانایی دوست داشتن و محبوب کسی/کسانی بودن
• داشتن شریک زندگی، فرزند، خانواده و اطرافیان
• دوستی، مردم‌داری، مهارت‌های اجتماعی
• توجه به خود، اعتماد به نفس
• موفقیت و به رسمیت شناخته شدن از سوی دیگران، دریافت واکنش‌های مثبت از سوی دیگران (بازخورد)

امنیت و آرامش

• حس امنیت اقتصادی، اجتماعیٔ سیاسی و …
• حس امنیت روحی در مورد مفهوم زندگی

آزادی

• آزادی بیان
• آزادی عقیده

خلاقیت

• فعالیت‌های آفرینش‌گرانه 
• بازی‌ها

وابستگی

• وابستگی به شریک زندگی، دوستان یا دیگران
• قابلیت دعوا و آشتی
• تجربه کردن و خاطره‌های باارزش

سلامتی جسمی

سلامتی جسمی شامل همه قابلیت‌های جسمی بدن است. به فرد یا پدیده‌ای که دارای تندرستی باشد، تندرست یا سالِم گفته می‌شود. حس تندرستی در افراد متفاوت است و دو فرد در شرایط جسمانی یکسان ممکن است قضاوت متفاوتی در مورد تندرستی خود یا دیگران کنند.

این مطلب را از دست ندهید: تاکید بر سلامت روان جوانان و نوجوانان در جامعه

برای نمونه یک فرد معلول می‌تواند خود را کاملاً تندرست حس کند در حالی که اطرافیانش او را ناسالم بدانند. البته افرادی که بیماری‌های شدید دارند معمولاً از سوی خود و دیگران سالم به‌شمار نمی‌آیند.

مؤلفه‌های جسمانی

عوامل ژنتیکی

• تغذیه سالم: سبزیجات، شیر، میوه‌ها و غیره.
• محیط زیست سالم: هوای پاک، آب پاکیزه، خاک نیالوده، نور کافی و غیره.
• محیط امن : جامه کافی، گرما، سرپناه و غیره.
• خواب کافی: داشتن زمان کافی برای استراحت و آسایش.
• داشتن رابطه خوب با دوستان و هم‌کاران
• شرایط سالم کاری از جمله نبود ترس و فشار مزمن در محل کار

سلامت روان چگونه بر سلامت جسم اثر می‌گذارد

ارتباط تنگاتنگی میان سلامت جسم و روان شما وجود دارد. تغییر جزئی در سلامت یکی از آن‌ها به طور حتم بر سلامت دیگری تأثیر می‌گذارد. به عقیده‌ انجمن روانشناسی آمریکا، چنانچه از نظر روحی بیمار باشید، سلامت جسمی شما نیز علائمی از پریشانی را نشان خواهد داد. به همین نحو، چنانچه به لحاظ جسمانی احساس ضعف و سستی کنید، سلامت روانی شما نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین، ارتباطی قوی بین ذهن و بدنتان وجود دارد که بر سلامت کلی شما تأثیر می‌گذارد.

اثر استرس بر سلامت جسمی

بسیاری از افراد هنوز هم به نادیده گرفتن این حقیقت واضح و روشن تمایل دارند که سلامت جسمی بدن ما با سلامت روان ما به هم پیوسته‌اند، و نمی‌توان این دو را از هم جدا کرد. نقصان در سلامت یکی از آن‌ها باعث اختلال در سلامت دیگری می‌شود. هر زمان که استرس دارید، ناراحتید، و یا به لحاظ عاطفی احساس حزن و اندوه می‌کنید، از ناراحتی‌های جسمانی رنج می‌برید که باعث بی‌حالی و ناخوشی شما می‌شوند. صد‌ها نوع تحقیق وجود دارند که این ارتباط قوی را نشان داده‌اند. محققان دانشگاه بنگور در ولز همین نظریه را دارند.

این مطلب را از دست ندهید: شبکه‌های اجتماعی عامل اصلی ابتلای بانوان به اختلال‌های روانی

شرکت کنندگانی که پیش از انجام یک تست ورزشی سنگین، به لحاظ ذهنی خسته و فرسوده بودند، در مقایسه با کسانی که پیش از انجام همان تمرین جسمانی، راحت و آرام بودند، به سرعت خسته شدند. بنابراین، استراحت قبل از یک روز مهم فعالیت بدنی، قطعاً به شما کمک خواهد کرد که در طول روز به مدت طولانی‌تری دوام بیاورید.

اثرات سلامت ضعیف روانی بر سلامت جسمانی شما

براساس نظریه آکادمی آمریکایی پزشکان خانواده، سلامت ضعیف روانی، ایمنی بدن را کاهش می‌دهد، و آن را در مقابل بیماری‌های جسمانی آسیب پذیر می‌سازد. تغییرات در شیوه زندگی باعث افزایش استرس شده و دیگر مشکلات روحی و روانی به تندرستی و سلامت کلی جامعه ضرر زیادی وارد ساخته است. استرس با بسیاری از بیماری‌ها و ناراحتی‌های جسمانی پیوند خورده است. احساسات منفی و همچنین سلامت ضعیف روانی، ناراحتی‌های جسمانی را که بدن تحمل کرده را تشدید می‌کند.

استرس، اضطراب، و افسردگی می‌توانند به اختلالات بیشماری در سلامت جسمی شما، مانند اختلالات خواب، مشکلات هضم، پشت درد، سردرد، خستگی، و ... منجر شوند. هورمون‌های استرس در بدن منتشر می‌شوند، که ممکن است فشار خون را بالا برده و موجب خشم، پرخاشگری، ترس، و یا هر احساس منفی دیگری شوند.

اگر این حالت برای مدتی طولانی ادامه یابد، مداومت سطح بالای هورمون‌های استرس در بدن باعث تغییرات شیمیایی مغز می‌شوند. این حالت می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، مشکلات خواب، سردرد، و دیگر بیماری‌های مزمن شود.

چاقی که در کودکان و بزرگسالان به طور یکسان شایع است، باعث می‌شود افراد سست و تنبل شده و نسبت به بیماری‌های مختلف و عفونت آسیب پذیرتر گردند. از طرف دیگر، اگر تناسب اندام نداشته باشید، خلق و خوی شما عوض می‌شود، که باعث می‌شود شما تحریک پذیر و بد خو شده و تندرستی و سلامت شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

احساسات شدید، خاتمه دادن به یک رابطه، از دست دادن یک دوست، و غیره، باعث می‌شود احساس بی‌حالی و بی‌حوصلگی کنید. این شرایط استرس‌زا شما را افسرده می‌کند. اگر احساساتتان را سرکوب کنید، آن‌ها به صورت پرخاشگری، خشم، طرد، و ... ظاهر می‌شوند.

فردی که مبتلا به یک بیماری روحی روانی است، احتمال بیشتری می‌رود که در فعالیت‌های پرمخاطره و خطرناک، مانند سوء مصرف مواد، خشونت، نابود کردن خود، یا خودکشی شرکت جوید و زیاده‌روی کند. براساس نظریه دانشکده پزشکی هاروارد، درد، افسردگی می‌آورد، و افسردگی درد را به وجود می‌آورد و باعث تشدید آن می‌شود.

افرادی که درد‌های مزمن دارند، سه برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به یک بیماری روانی هستند و کسانی که مدتی است دچار افسردگی شده‌اند، سه برابر بیشتردر خطر ابتلا به درد طولانی مدت مداوم هستند. تحقیقات همچنین نشان داده است که یک بیماری روانی، اختلالات جسمی را تشدید می‌کند و بالعکس. این یک دور باطل است، که می‌تواند با نگرش درست و درمان لازم برای غلبه بر هر دو این موانع، شکسته شود. درمان تنها یکی از این دو، سودمند نخواهد بود.

این مطلب را از دست ندهید: سلامت روان؛ نخستین گام برای سلامت پزشکی جامعه است

از این رو، بسیار مهم است که مراقبت احساسات خود باشید، و میان سلامت جسمی و روانی خود تعادل برقرار کنید.

حفظ تعادل میان سلامت روانی و جسمانی

مراقبت از خود در وهله اول بسیار حیاتی است. بدن ما سیگنال‌هایی را می‌فرستد تا نشان دهد که همه چیز به خوبی پیش نمی‌رود. نگاهی به این علائم بیاندازید. آن‌ها را نادیده نگیرید به این دلیل که این‌ها راه‌های ارتباطی شما با بدنتان هستند. تخلیه‌ احساسات و لذت بردن از یک فعالیت به جهت آرامش و تمدد اعصاب، بسیار ضروری است. ورزش و یوگا راه‌هایی هستند که از طریق آن‌ها می‌توانید استرس را از خود دور نگه دارید. ورزش باعث کاهش استرس، افزایش گردش خون، و بهبود ایمنی بدن می‌شود.

تحقیقاتی در مورد افراد مسنی که از سلامت جسمی بهتری برخوردار بوده‌اند، انجام شده و آن‌ها را با کسانی که سلامت جسمی کمتری داشتند، مقایسه کردند. به گفته آرت کرامر (Art Kramer) پروفسور روانشناس (که این تحقیق را هدایت می‌کرد) افراد هر چه تندرست‌تر باشند، دارای هیپوکامپ (hippocampus) (اصلی‌ترین قسمت مغز در روند حافظه بلند مدت) بزرگتری هستند و افرادی که بافت بیشتر در هیپوکامپ داشته باشند، حافظه بهتری خواهند داشت.

گریه کردن یک راه عالی برای مقابله با استرس، غم و اندوه، و دیگر احساسات منفی است. اشک‌های ناشی از احساسات حاوی مقادیر بالاتری از هورمون استرس هستند، که از بدن دفع می‌شوند. به این دلیل است که گریه باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید.

این مطلب را از دست ندهید: سلامت روانی پیش شرط زندگی زناشویی سالم

انجام سرگرمی‌های مورد علاقه خود، مانند خواندن، مسافرت، کوه پیمایی، دوچرخه سواری، و غیره، که از انجام آن‌ها کاملاً لذت می‌برید، استرس و تنش را از شما دور نگه می‌دارد. این کار کمک خواهد کرد تا تمدد اعصاب کرده و نیروی تازه‌ای بگیرید.

بنابراین، سلامت روان نقش مهمی در حفظ سلامت جسم شما ایفا می‌کند. نگرش مثبت داشته باشید. راه‌های مؤثری برای کنار آمدن با احساسات منفی بیاموزید و در خود بپرورانید، و شیوه زندگی سالمی را اتخاذ کنید که نه تنها سلامت کلی شما را بهبود بخشد، بلکه شما را بسیار سرحال و قبراق کند تا بر تمام موانع موجود در زندگی غلبه کنید.

انتهای پیام/