به گزارش خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، هنرهای تجسمی از دیرباز تاکنون طرفداران خاص بین مردم داشته و به عبارتی هنر آدم‌های با کلاس است. اما این باور با حضور فرهنگسراها، خانه فرهنگ و سرای محلات تا حدودی فروکش و فعالیت این مجموعه ها، «هنر برای هنر» را به «هنر برای مردم» تبدیل کرد.

البته در کنار این خروجی مثبت، یکسری پیامدهای منفی هم دامن‌گیر حوزه تجسمی شد که مهمترین آنها، استفاده از هنرمندان این عرصه به صورت رایگان و به قیمت تبلیغ و دیده شدن کارشان بود.

نمونه آخر یکی از فرهنگسراهای تهران است که با اعلام فراخوان از هنرمندان می خواهد به صورت رایگان و به مدت یک ماه ورکشاپ برگزار کنند؛ غافل از اینکه هنرمند هم در وهله اول همانند دیگران برای گذران زندگی خود به پول احتیاج دارد.

باشگاه خبرنگاران جوان با تهیه گفتگویی از برخی هنرمندان به بررسی برگزاری چنین کارگاه‌های آموزشی پرداخت.

نصر: ورکشاپ رایگان مساوی با تولید اثری غیر حرفه ای است

حمید نصر گرافیست جوان در گفتگو با خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره ورکشاپ های رایگانی که به هنرمندان پیشنهاد می‌شود، گفت: در حالت عادی هزینه ورکشاپ ها و برنامه هایی که انجام می‌شود کفاف مخارج زندگی را نمی‌دهد؛ چه برسد به اینکه رایگان باشد. مسئولان می گویند که هدف ما از این برنامه ها حمایت است ولی قطعا هدف این نیست؛ زیرا اگر اینطور بود به جای ورکشاپ های رایگانی که هیچ خروجی ندارد، مبالغی را به آرتیست های حرفه ای اختصاص می دادند و از آن طرف هم آثار حرفه‌ای تحویل می‌گرفتند.

وی افزود: متاسفانه نگاه مسئولین به گونه ای است که می خواهند با کمترین هزینه بهترین کیفیت را دریافت کنند. به نظرم باید انجمن های تجسمی و سایر نهادها، نظارتی بر این برنامه های رایگان داشته باشند.

عضو شورای سیاست گذاری انجمن خوشنویسان سازمان بسیج هنرمندان: خود هنرمندان مسئولان را بدعادت کرده‌اند

محمد بخشی زاده عضو شورای سیاست گذاری انجمن خوشنویسان سازمان بسیج هنرمندان، در گفتگو با خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان،  در صحبت های خود به عملکرد هنرمندان و مسئولان انتقاد کرد و گفت: این انتظار بی جا دو علت دارد که اولین علت خود هنرمندان هستند. نقش هنرمندان در پیدایش پدیده کار رایگان هم باز به دو بخش تقسیم می‌شود؛ بخش اول هنرمندانی هستند که فقط برای جمع آوری رزومه تلاش می کنند. آنان متوجه نیستند که این رزومه هم تا یک جایی کاربرد دارد.

وی افزود: با توجه به اینکه در سالهای گذشته فعالیت های فرهنگی هنری شهرداری کمتر بود، این سوابق حضور جلوه بیشتری داشت اما در سالهای اخیر که برنامه ها وسیع شده است هر هنرمندی می تواند در سال در ۲۰ یا ۳۰ ورکشاپ شرکت کند؛ بنابراین در مرحله اول خود هنرمند مقصر است که این دیدگاه را جا انداخته که من هنرمند می‌آیم و رایگان کار می کنم.

بخشی‌زاده با بیان اینکه برخی از دوستان هنرمند چه در برگزاری نمایشگاه و چه ورکشاپ‌ها منفعت شخصی خود را در نظر می‌گیرند، اظهار کرد: عده‌ای خودشان طرف قرارداد ورکشاپ و... با سازمان مربوطه هستند. قرارداد مالی را می‌بندند و سپس هنرجویان را با ترفند‌های مختلف از جمله اینکه موضوع ورکشاپ دینی و یا انقلابی است، رایگان به کار می‌گیرند.

وی افزود: نکته دیگر این است که معمولا در ورکشاپ‌ها می‌گویند بابت اجرای کار، وجهی به هنرمند نمی‌دهیم؛ اما فروش آزاد است. باید دقت کرد که بعضی از هنر‌ها مثل طراحی پرتره یا کاریکاتور فروش دارند و هنرمند در حین انجام کار، با دریافت هزینه‌ای ناچیز چهره مردم را تصویر می‌کند اما در رشته‌هایی مثل نقاشی یا خوشنویسی که خیلی طرفدار ندارد، این فروش اتفاق نمی‌افتد. یک اثر نقاشی در طول یک روز خلق می‌شود و هزینه بالایی هم دارد. بنابراین خرید آن برای رهگذران سخت است و ناآگاهی هنرمندان هم به این مسئله دامن می زند.

مدیر گروه فرهنگی هنری سدنا در انتقاد از عملکرد سازمان و ارگان‌ها در حوزه تجسمی گفت: سازمان‌ها به دلیل کمبود بودجه، پیمانکاری بودن طرح و... در پرداخت حق و حقوق هنرمندان کم کاری می‌کنند. پول برای طرح هنری نمی‌دهند و یا بعد از یک یا دوسال پرداخت می‌کنند. در این صورت شأن هنرمند پایین می‌آید. خیلی از هنرمندان ما خانم هستند که بعد از یک یا دوبار پیگیری خجالت می‌کشند و دیگر در پی دستمزد خود نمی‌روند. متاسفانه در کشور ما مسئولین هنری درک نمی‌کنند که هنرمند هم برای وسایلی که می‌خرد، ایاب و ذهاب و... نیاز به هزینه دارد.

وی افزود: عدم آگاهی مسئولین برگزار کننده و اینکه می‌خواهند به بهانه مسائل دینی از هنرمندان سوء استفاده کنند، باعث می‌شود که در تجسمی به ناکجاآباد برسیم. کافی است سری به انبار‌های فرهنگسرا‌ها بزنید؛ یک اثر غیرحرفه‌ای که تولید می‌شود یکی دو سال در انبار می‌ماند و بعد نابود می‌شود. مدیران این را نمی دانند که با دعوت هنرمندان سطح بالا برای ورکشاپ، اثر خوب تولید می‌شود و آن آثار را می‌توانند در برنامه‌ها به عنوان هدیه استفاده کنند و چرخه هنر بچرخد.

خشت اول نظارت بر گالری ها توسط وزارت ارشاد فرو ریخت

بخشی زاده در ادامه درباره محتوای نامناسبی که در گالری های خصوصی ارائه می شود، اظهار کرد: تازه این نمایشگاه ها در گالری هایی برپا می شوند که مجوز رسمی دارند. با گالری های زیرزمینی چه کنیم که تعداد آنها رو به افزایش است و کاملا هنر فسادآور و مستهجن را نمایش می دهند و ارشاد هم به این بخش ورود نکرده است! فساد در هنر از زمانی آغاز شد که خود وزارت ارشاد به عنوان متولی، اولین نکته گالری‌داری را که گرفتن وجه از هنرمند است، رعایت نکرد.

وی افزود: دریافت وجه از هنرمند برای تبلیغات، پذیرایی و... کاملا مخالف با آیین نامه ای است که وزارت ارشاد تصویب کرده است، ولی در حال حاضر گالری ها به سمت هنر و هنرمند پولدار و تجمل گرا سوق یافته اند. مجموعه داران و گالری ها هنرمندان را به سوی هنر سطحی، خام و غرب زده پیش می برند. این هنری که در جامعه رواج یافته هنر مدرن نیست؛ بلکه هنر غرب زده است. هنر مدرن باید آمیخته به تفکر باشد، در صورتی که در آثار فعلی تفکری دیده نمی شود. اگر هم تفکری باشد، تفکر مجموعه دار و گالری دار است.

عضو شورای عالی انجمن خوشنویسان بسیج هنرمندان خاطرنشان کرد: وقتی خشت اول را خود ارشاد فرو ریخت و نظارتی نکرد رسیدیم به جایی که در گالری ها موضوع فمینیسم، ضد دین و... را نمایش دادند. نمایشگاه مجدد خانم میلانی هم به این ناکارآمدی شدت بخشید. البته بازهم از این اتفاق ها در گالری ها خواهد افتاد. چون خانم میلانی چهره شناخته شده ای بود قضیه کپی بودن آثارش رسانه ای شد. وگرنه خیلی از هنرمندان کپی کار می کنند، گالری ها هم قبولشان دارند و کسی کاری به کارشان ندارد.

رهبری: مسئولان به جای اساتید پولدار از هنرمندان جوان اثر هنری بخرند

محسن رهبری خوشنویس و هنرمند عرصه نقاشی خط است که از کودکی در شرایط نه چندان مساعد جنوب شهر قد کشیده و در همین منطقه هم موفق به کسب جوایز جشنواره های ملی و استانی هنری شده است. او هم در گفتگو با خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، از عدم حمایت مسئولین از هنرمندان و پیشنهاد برنامه های رایگان گله‌مند بود و گفت: ورکشاپ‌های رایگان برای سال های اول فعالیت هنری خوب است؛ به شرطی که متریال را به هنرمند بدهند. زمانی که هنرمند پیشرفت کرد، آثارش فروش رفت و ... دیگر نباید از او بخواهند که ورکشاپ رایگان برگزار کند.

وی افزود: چند وقت پیش شهردار یکی از مناطق تهران از ما دعوت کرد که بیایید در شرایط بد اقتصادی برنامه های مشارکتی و رایگان اجرا کنید، ما در پاسخ گفتیم آقای شهردار شما فقط از هنرمند کار رایگان می خواهید، آیا خودتان هم می پذیرید که حقوق یک ماهتان را پرداخت نکنند و به جای آن حق الزحمه هنرمند را بدهند؟ مدیران مجموعه های هنری می گویند بیاید ورکشاپ رایگان اجرا کنید تا دیده شوید. تا کی قرار است دیده شویم؟!

رهبری با اشاره به اینکه چرا مسئولین می گویند هنرمند نباید مادی گرا باشد، اظهار کرد: یکی از مسئولین توضیح دهد که تاکنون چه حمایت‌هایی را از هنرمندان داشته اند؟ هنرمندی که شغل اصلی او هنر است مایحتاج روزانه خانواده اش را چطور تامین کند؟ من اگر روزی پیشکسوت هنر هم شوم؛ اما پول نداشته باشم این شهرت خالی به درد خانواده ام نمی خورد. بنابراین ترجیح میدهم دست فروش خیابان باشم اما پول داشته باشم.

وی با گلایه از اینکه هیچ یک از نهادها برای هدایای خود کار هنری نمی خرند، گفت: مسئولین وقتی ورکشاپ رایگان بخواهند سراغ ما می آیند اما به خریدن اثر که می رسد از اساتید پولداری که نیاز به حمایت مالی ندارند، کار می خرند. متاسفانه در حال حاضر وضعیت طوری است که اگر یک هنرمند وضعیت مالی مساعدی داشته باشد، در هر گالری که بخواهد نمایشگاه برگزار می کند و کسی هم به کیفیت آثارش کاری ندارد. البته باعث و بانی این اتفاق ها وزارت ارشاد است؛ شخصی که در یک زمینه سررشته ندارد، نباید مسئول شود.

نفر اول رشته نقاشی‌خط جشنواره شمسه تهران ادامه داد: چند درصد از مدیران وزارت ارشاد تحصیلات هنری دارند؟ به خاطر هنرآموزانی که تازه کار هستند و بعد از یک یا دو سال هم هنر را رها می کنند و همچنین به دلیل ناکارآمدی مسئولین، فضای هنر متشنج و رابطه ای شده است. وقتی یک گالری دار برای برپایی نمایشگاه از هنرمند هزینه می گیرد، دیگر دغدغه این را ندارد که کارش را بفروشد یا خیر؛ اگر اداره کل تجسمی اعلام کند که هیچ گالری حق دریافت هزینه ندارد دیگر گالری داران هرکسی را به فضای هنر راه نمی دهند و دنبال هنرمندی می گردند که رزومه خوبی داشته و آثارش خریدار داشته باشد.

رهبری گفت: با مدیریت درست بر گالری ها هنر خوب رواج می یابد. هنرمندی که زحمت کشیده است تبلیغ و محتوای نمایشگاه ها غنی می‌شود. در این صورت است که با رفتن به نمایشگاه ها و دیدن آثار دیگر نمی گوییم حیف بنزینی که سوزاندیم و برای دیدن این آثار آمدیم!

پس از شنیدن گلایه های هنرمندان، به سراغ معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران رفته و درباره برچیدن و ساماندهی ورکشاپ‌های رایگان سازمان از او سوال کردیم.

معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران: گلایه‌ها بجاست

علیرضا زندوکیلی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، در گفتگو با خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، در واکنش به انتقادها گفت: این گلایه ها بجاست و خود ما هم به این موضوعات اذعان داریم. متأسفانه با توجه به اینکه وضعیت اقتصادی در سازمان از سایر نهادها هم بدتر است، مدیران فرهنگسراها از روی اجبار به سمت اینگونه برنامه ها رفته و قصد دارند از هنرمندان خدمات بگیرند بدون آنکه حتی بضاعت اندکی داشته باشند و بتوانند از خجالت و شرمندگی آنها دربیایند.

وی افزود: این نقد قابل تامل و صحیح است. هنرمند هم یکی از کسانی است که در این کشور زندگی می کند و نیاز به مایحتاج روزانه دارد؛ پس باید فعالیت آنان با یک حداقلی جبران شود. البته بخشی از این طرح ها هم برای این است که فضایی مهیا شود تا هنرآموزان مبتدی حضور یابند. باید گفت نه تنها حوزه تجسمی بلکه در همه حوزه ها هنرمندان به درد درآمد ناچیز و شرایط سخت مبتلا هستند.

معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران اظهار کرد: باید به یکدیگر کمک کنیم. از این رو در حوزه نمایشی به جای اینکه سالن را اجاره دهیم، طبق قرارداد از گروه نمایش درصد می گیریم که به مراتب بهتر از اجاره ثابت است، آن درصد هم فقط پول برق و خدمات سالن را تامین می کند. گالری های سازمان هم با هزینه ناچیز آماده پذیرش هنرمندان تجسمی هستند که این هزینه‌ها اصلاً قابل مقایسه با گالری‌های خصوصی نیست.

زندوکیلی تصریح کرد: هدف ما فقط جلب نظر هنرمندان و کمک به فعالیت آنهاست. البته معتقدم که کار رایگان نزد مردم خیلی ارج و قرب ندارد؛ به همین دلیل برای فضاهای موجود هزینه بسیار ناچیزی را در نظر گرفته ایم که هم حمایتی از جامعه هنری باشد و هم هزینه های اولیه برای رسیدگی به این مکان ها تامین شود.

انتهای پیام/