نحوه تنظیم وصیت‌نامه در مواقع اضطراری
وصیت‌نامه در واقع یک نوع توصیه و سفارش برای بازماندگان است. چنانچه این توصیه کتبی تنظیم شود، به چهار صورت رسمی، خود نوشت، سری و عادی امکان‌پذیر است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛ ممکن است همیشه شرایط برای تنظیم وصیت‌نامه به یکی از راه‌های موجود در قانون نباشد. به عنوان نمونه، در شرایط جنگی یا شیوع بیماری‌های مسری، بمباران هوایی و… که حالت فوق‌العاده‌ای بر جامعه حاکم است، قانونگذار پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده است و در چنین حالتی شخص می‌تواند به‌طور شفاهی نزد دو شاهد وصیت کند.
وصیت‌نامه در واقع یک نوع توصیه و سفارش برای بازماندگان است. چنانچه این توصیه کتبی تنظیم شود، به چهار صورت رسمی، خود نوشت، سری و عادی امکان‌پذیر است. وصیت‌نامه رسمی، در یکی از دفترخانه‌های اسناد رسمی نوشته شده و تابع تشریفات و مقررات اسناد رسمی است. همچنین وصیت خودنوشت را موصی (وصیت‌کننده) به دست‌خط خود نوشته و دارای تاریخ روز، ماه و سال است و لازم است به امضای وصیت‌کننده برسد.
بیشتر بخوانید: طبق قانون معاونت در قتل چه مجازاتی دارد؟
وصیت‌نامه سری به خط وصیت‌کننده یا فرد دیگری نوشته و تنظیم می‌شود، ولی در هر صورت باید دارای امضای وصیت‌کننده باشد و این وصیت‌نامه در اداره ثبت اسناد رسمی یا محل دیگری به امانت گذاشته می‌شود.
شخصی که سواد ندارد، نمی‌تواند مبادرت به تنظیم وصیت‌نامه سری کند وصیت‌کننده در زمان حیاتش هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را از اداره ثبت یا مرجع دیگر که امانت گذاشته است، پس بگیرد. (مرجع دیگر ممکن است یکی از دفاتر اسناد رسمی باشد) در این صورت وصیت‌نامه از حالت سری خارج شده و عادی محسوب می‌شود.
وصیت‌نامه‌ای که تحت یکی از شرایط بالا تنظیم نشده باشد، وصیت‌نامه عادی نامیده می‌شود، در مراجع رسمی پذیرفته نمی‌شود؛ مگر این که طبق ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی، اشخاص ذی‌نفع در ترکه از جمله ورثه به صحت وصیت اقرار کنند (یعنی صحت وصیت را تأیید کنند.)
مطابق رأی وحدت رویه شماره ۵۴ مورخ سال ۱۳۵۱، با توجه به این که از ماده ۲۱۹ قانون امور حسبی که پذیرفته‌شدن وصیت‌نامه عادی را مشروط به تأیید اشخاص ذی‌نفع در ترکه دانسته است، لزوم تأیید همه ورثه استفاده نمی‌شود، عدم تأیید بعضی از ورثه مانع اعمال وصیت در سهم وراثی که آن را قبول کرده‌اند، نیست. علاوه بر این، ماده ۸۳۲ قانون مدنی که بیان می‌دارد: «موصی‌له می‌تواند وصیت را نسبت به قسمتی از موصی‌به قبول کند. در این صورت وصیت نسبت به قسمتی از قبول شده، صحیح و نسبت به قسمت دیگر باطل می‌شود» این معنی را تأیید می‌کند و بر طبق مواد ۱۲۸۵ و ۱۲۸۷ قانون مدنی، تأیید هر کس نسبت به خود آن شخص معتبر است و هر کس ملزم به آنچه خودش تأیید کرده است، خواهد بود.
حال اگر وصیت عادی که از دادگاه تقاضا شده است آن را تأیید کند، توسط افراد ذی‌نفع تکذیب شود و به بیان دیگر، همگی صحت آن را تکذیب کنند، طبق قسمت اول ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی، این وصیت‌نامه قابل پذیرش نخواهد بود. با این حال، اگر بعضی از ورثه آن را قبول کرده و برخی دیگر آن را تکذیب کنند، این وصیت به لحاظ این که بعضی از اشخاص ذی‌نفع صحت آن را تأیید کرده‌اند، طبق قسمت اول ماده ۱۲۹۱ قانون مدنی نسبت به تأییدکنندگان معتبر است.
در این رابطه طبق نظریه شماره ۲۶۳۹ مورخ ۴ آبان سال ۱۳۶۷ فق‌های شورای نگهبان، چنانچه دلیل شرعی بر صحت این وصیت‌نامه وجود داشته باشد، این وصیت‌نامه برای سایرین نیز معتبر خواهد بود؛ بنابراین دادگاه می‌تواند به صحت آن رسیدگی کند و چنانچه صحت آن را احراز و وصیت‌نامه را تأیید کند، اگر زیاد بر ثلث (یک‌سوم) نباشد، نسبت به کلیه اشخاص ذی‌نفع معتبر است.
نحوه تنظیم وصیت‌نامه در مواقع اضطراری
ممکن است همیشه شرایط برای تنظیم وصیت‌نامه به یکی از راه‌هایی که توضیح داده شد، امکان‌پذیر نباشد. به عنوان نمونه، در شرایط جنگی یا شیوع بیماری‌های مسری، بمباران هوایی و… که حالت فوق‌العاده‌ای بر جامعه حاکم است، قانونگذار پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده است. در چنین حالتی شخص می‌تواند به‌طور شفاهی نزد دو شاهد وصیت کند. آنگاه یکی از دو شاهد محتوای وصیت را با تاریخ روز، ماه و سال تنظیم کند و به امضای حاضرین برساند. چنانچه شخص وصیت‌کننده نظامی بوده و شرایط جنگی حکمفرما باشد، می‌تواند نزد یک افسر یا هم‌ردیف خود و در حضور دو شاهد وصیت کند.
اشخاصی که وصیت‌نامه در مواقع اضطراری نزد آن‌ها تنظیم می‌شود، باید در اولین فرصت وصیت‌نامه را نزد یکی از دفاتر اسناد رسمی که اداره ثبت معین می‌کند به امانت گذاشته و اعلام کنند وصیت‌کننده در سلامت عقل آن را نوشته است. چنانچه وصیت‌نامه به‌صورت شفاهی نزد آنان اعلام شده باشد، باید در اولین فرصت به نزدیک‌ترین دادگاهی که به آن دسترسی دارند، مراجعه و موضوع وصیت‌نامه را نزد قاضی اعلام کنند تا مراتب صورت‌مجلس شود و به امضای قاضی و شهود برسد. به گفته رییس شعبه ۴ دادگاه عالی انتظامی قضات، چنین وصیت‌نامه‌ای ظرف یک ماه باید از طرف وصیت‌کننده تأیید و به یکی از سه طریق قانونی (سری، رسمی و خود نوشت) تنظیم شود. در غیر این صورت بلااثر خواهد بود؛ مگر آن که ورثه محتوای آن را تأیید و قبول کنند.
وصیت بر حمل
گاهی ممکن است برای کسی وصیت کنیم که هنوز متولد نشده باشد (جنینی که در داخل رحم مادر است.) شرط اجرای این وصیت آن است که جنین زنده متولد شود و چنانچه سقط شود، این حق به ورثه او خواهد رسید. البته این در صورتی است که ورثه موجبات سقط وی را فراهم نکرده باشند.
صغیر و مجنون هم می‌توانند موضوع وصیت‌نامه باشند. در این صورت در مورد صغیر، ولی و در مورد مجنون، قیم باید قبولی خود بر پذیرش وصیت‌نامه را اعلام کنند. در مورد شخص بالغ و رشید، قبولی خودش شرط بوده و ملاک آن نیز قبولی او پس از فوت متوفی (وصیت‌کننده) است. باید توجه داشت که اگر شخصی پس از فوت موصی (وصیت‌کننده) وصیت را قبول کند، دیگر حق رد آن را ندارد.
منبع:تابناک
انتهای پیام/
آشنایی با نحوه تنظیم وصیت‌نامه عادی و اضطراری
