به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ایلام ، نخل‌های سوخته مهران دیروز، امروز سرسبز و استوارند. شهری که توسط رژیم بعث عراق به خرابه‌ای تبدیل شده بود، امروز کانون نگاه جهان اسلام و دروازه‌ای برای مشرف شدن به عتبات عالیات است.مقصد را به سمت مهران پیش گرفتیم. مسیر بوی رشادت و ایثار می‌دهد.

در هر چند صدمتری از مسیر، یادمانی از شهدا به چشم می‌خورد. مهران، شهری است که در ۳۳ سال قبل، با حمله رژیم بعث عراق بیشتر شبیه خرابه‌های خالی از سکنه بود و در آن زمان بار‌ها اشغال شد، اما رزمندگان اسلام نگذاشتند یک وجب از خاک وطن در چنگال اشغالگران بعثی و حامیان استکباری آنان بیافتد و حالا در سال‌های اخیر کانون توجه دنیای اسلام است و نامش جهانی شده، اینجا دروازه تردد میلیونی زائران به عتبات عالیات و نزدیک‌ترین مرز زمینی کشورمان به کربلای معلی است. مهران ۱۵ هزار نفری، سالانه میزبان بیش از ۵ میلیون زائر است و مردمان اینجا در استقبال از زوار، شب و روز نمی‌شناسند. خانه هایشان زائر سرا شده و مردمانش، خادم زائران سالار شهیدان.

از شهر مهران به سمت پایانه مرزی می‌رویم. با عبور از پل زائر، منطقه عملیاتی و یادمان شهدای قلاویزان ما را به سمت خود می‌کشد. از جاده اصلی چند کیلومتر جاده خاکی را که می‌رویم، پرچم‌های سبز و سرخی را از دور می‌بینیم که می‌گویند اینجا مقدس‌ترین خاک است. خاکی که پر از خون‌های ریخته شده رزمندگانی است که از خون خود گذشتند، اما از خاک میهن هرگز. پلاکارد‌ها را که می‌خوانی، این چنین نوشته اند: "اینجا که آمدی، نه رزق نه قسمت، تو دعوت شده ای"، "قلاویزان پر است از پا‌های جامانده، سر‌های بریده "، یعنی اینجا قداست دارد و تنها جایی است که می‌توان آرام در گوشه‌ای نشست و در خلوت این دشت، صدای رزمنده‌های دیروز را شنید و گریست.

امروز با یکی از یادگاران آن روز‌ها هم کلام می‌شویم. می‌خواهم داستان امروز را از یک عکس شروع کنم، عکسی که برای رزمنده دیروز ما کلی خاطره و مفهوم دارد. وقتی به عکس نگاه می‌کند، نخل‌های سوخته آن، او را به ۳۳ سال قبل می‌برد، اشک در چشمانش جمع می‌شود و می‌گوید: قبل از عملیات کربلای یک (آزاد سازی مهران)، شهر مهران چهار بار بین ایران و رژیم بعث عراق دست به دست شده بود و حملات بعثی‌ها به گونه‌ای بود که تمام نخل‌های شهر سوخته بودند و شهر مهران به یک خرابه تبدیل شده بود. شهر به قدری خمپاره و موشک خورده بود که حتی کسی نمی‌توانست منزل خود را پیدا کند. خانه‌های مردم تماماً از بین رفته بودند.

آلبوم خاطرات حاج خیراله چراغی راوی داستان ما، از رشادت‌های رزمندگانی می‌گوید که جانانه برای خاک میهن ایستادند. رزمنده دیروز و راوی امروز ما می‌گوید: این شهدا بودند که این مناطق را از وجود نیرو‌های بعثی پاکسازی کردند. این شهدا بودند که برای خاک میهنشان جانشان را فدا کردند. هر نقطه از ارتفاعات قلاویزان، پر از پا‌های جامانده است و اینجا قدمگاه شهیدان و خون‌های ریخته شده کسانی است که برای آسایش و امنیت امروز ما جنگیدند. اینها فاتحان کربلای یک هستند.

او از عملیاتی می‌گوید که نقشه دفاع متحرک رژیم بعث عراق را نقش بر آب کرد: رژیم بعث عراق پس از شکست در عملیات والفجر ۸ در سال ۶۴ که با پیروزی رزمندگان اسلام و تصرف شهر فاو همراه بود، با روی آوردن به استراتژی دفاع متحرک، قصد غافلگیری نیرو‌های کشورمان را داشت که به همین دلیل به چند نقطه از جمله مهران حمله کرد. مهران، چون نزدیک‌ترین نقطه کشورمان به پایتخت عراق محسوب می‌شود از اهمیت بیشتری برای رژیم بعث برخوردار بود.

۲۷ اردیبهشت ماه ۶۵، رژیم بعث عراق به مهران حمله کرد و برای چهارمین بار شهر مهران را اشغال کرد. چراغی در این باره می‌گوید: هر لشکری از رژیم بعث که عملیات می‌کرد، هر گردانش بیش از ۳۰۰ تانک تی ۷۲ داشت که حتی با آر-پی-جی هم منهدم نمی‌شدند و تنها راه انهدام این تانک ها، بالگرد با تی-ان-تی مخصوص آن است. در عملیات کربلا علاوه بر نیرو‌های رژیم بعث عراق و تمام تجهیزات هوایی و زمین، بیش از ۷۰۰ تانک تی ۷۲ به مهران حمله ور شدند و همین تانک ها از روی جسد بسیاری از رزمنده‌های ما رد شد، اما رزمنده‌های ما دفاع از خاک میهن و آزادسازی مهران را به جانشان ترجیح می‌دادند.

دیده بانی صدام در اشغال مهران

صدام شخصاً در این عملیات حضور داشت و از نزدیک، اشغال مهران را زیر نظر داشت. چند کیلومتر آنطرف‌تر از یادمان شهدای قلاویزان، دیدگاه و مقر فرماندهی صدام در کنار پرتگاه‌های قلاویزان قرار دارد و کاملاً از بتن ساخته شده و آسیب پذیر نبوده. صدام برای کنترل اوضاع و چگونگی اشغال شهر مهران، شخصاً از همین دیدگاه شهر مهران را زیر نظر داشت و عملیات اشغال مهران را فرماندهی می‌کرد و جلسات فرماندهان در همین دیدگاه و تونل‌های زیرزمینی کنار آن برگزار می‌کردند.

قاسمی دیگر رزمنده و راوی دفاع مقدس در این باره به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ایلام ، می‌گوید: ارتش متجاوز رژیم بعث عراق پس از ناکامی در بازپس‌گیری فاو از رزمندگان ایرانی و برای جلوگیری از حملات گسترده ایران، در پی حملات متعدد در غرب کشور، شهر مهران را به تصرف در‌آورد و با هیاهو آن را به رخ جهانیان کشید. عراقی‌ها جشن گرفتند و گفتند نیرو‌های طلایی صدام در عملیات خونخواهی قهرمانانه مهران را فتح کردند.

وی با اشاره به اینکه عراق با چندین عملیات نظامی و آتش باران همزمان در چند منطقه در مرز ایران می‌کوشید که علاوه بر شهر مهران، نقاط دیگری را تصرف کند، افزود: ادامه چنین وضعیتی می‌توانست عواقب وخیمی را هم از بُعد نظامی و هم از بُعد سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته باشد. شهر مهران که نزدیک‌ترین شهر مرزی ایران با کشور عراق محسوب می‌شد و بیش از ۲۳۰ کیلومتر مرز مشترک با آن داشت و از نظر ذخائر نفتی، یک نقطه مهم و استراتژی برای رژیم بعث عراق به شمار می‌آمد، باید هرچه زودتر از چنگال اشغال گر صدام رها می‌شد.

مهران، مهریه فاو

گوینده رادیو اسرائیل پس از اشغال مهران توسط رژیم بعث این چنین اعلام کرد: عراق در هفته‌های اخیر تاکتیک خود را تغییر داده و با حمله به داخل خاک ایران نقاطی را به اشغال درآورده و اعلام داشته است که حاضر است مهران را با فاو مبادله کند.

قاسمی می‌گوید: سرباز عراقی در رادیو با چنان آب و تابی خبر فتح مهران را اعلام کرد که گویا تهران را فتح کرده اند. صدام اعلام کرد مهران مهریه فاو است و تا زمانی که ایران در فاو است، آنها هم محکم و استوار در مهران خواهند ماند.

او می‌افزاید: پس از اشغال مهران، استحکامات و موانع متعددی توسط دشمن ایجاد شد. در محور شمالی (جاده ایلام – مهران و باغ کشاورزی) هفت ردیف مین همراه با کانال و بیش از پنج ردیف سیم خاردار رشته‌ای وجود داشت. در محور میانی (حد فاصل رودخانه گاوی و جاده دهلران – مهران) به لحاظ کوهستانی بودن منطقه، استحکامات نسبتاً ضعیف بود. در محور جنوبی (ارتفاعات قلاویزان) سنگر‌های کمین و در بعضی شیارها، یک ردیف سیم خاردار و مین وجود داشت.

آیت الله سید علی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب پس از اشغال مهران توسط عراق در خطبه‌های نمازجمعه تهران، می‌فرمایند: "مهران در مقابل فاو، از خنده آورترین حرف‌هایی که افراد آگاه و مطلع که می‌دانند مهران چیست و فاو چیست، این حرف برایشان خنده آور است".

چراغی رزمنده دفاع مقدس می‌گوید: پس از اعلام این خبر که صدام حاضر است مهران را با فاو مبادله کند، حضرت امام (ره) دستور دادند که هرچه سریع‌تر باید مهران آزاد شود. پس از دستور امام (ره) و تشکیل جلسه فرماندهان جنگ، عملیات کربلای یک با رمز "یا ابوالفضل العباس ادرکنی" در ساعت ۲۲:۳۰ دقیقه نهم تیرماه ۶۵ در منطقه‌ای به وسعت ۱۷۵ کیلومتر با حضور شش لشکر از سپاه پاسداران، ۴ گردان از توپخانه ارتش، هوانیروز ارتش، نیروی انتظامی وقت و مردم محلی و عشایر آغاز شد.

سردار پاسدار مرتضی قربانی فرمانده وقت لشکر ۲۵ کربلا نیز در این باره به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ایلام ، می‌گوید: شهر مهران در راستای ارتفاعات جبل الحرمین و کانی سخت قرار دارد و قبلاً ارتفاعات کله قندی طی عملیات والفجر ۳ آزاد شده بود، بنابراین ارتفاعات مشرف به شمال شرق، جاده‌های منتهی به مهران از سمت دهلران و ایلام در اختیار ما بود و دشمن بر سمت شرقی و ارتفاعات قلاویزان مسلط بود.

وی می‌افزاید: در واقع بیشتر ارتفاعات مشرف به شهر در اختیار ما بود، اما خود شهر مهران با این که خالی از سکنه و تخریب شده بود، در اختیار ارتش عراق بود و همین موجب استفاده تبلیغاتی دشمن شده بود که صدام اشغال مهران را در مقابل اشغال فاو به رخ می‌کشید. در همان زمان بود که جلسه‌ای با حضور فرماندهان در اهواز برگزار شد و طبق دستور حضرت امام خمینی (ره) جهت آزادسازی مهران، مقرر شد تا گردان‌هایی از لشکر ۴۱ ثارالله، ویژه ۲۵ کربلا، ۱۷ علی ابن ابی طالب (ع)، لشکر ۲۷ محمد رسول الله (ص)، لشکر ۵ نصر، تیپ امام رضا (ع) ویگان‌های بیشماری از سپاه و بسیج که در منطقه جنوب مستقر بودیم به مهران اعزام شده و مهران را پس بگیریم.»

عملیات کربلای یک، لبیک به فرمان امام (ره)

سرهنگ محمدرضا شرف بیانی مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان ایلام می‌گوید: در این عملیات که با لبیک به درخواست امام راحل (ره) مبنی بر تعیین تکلیف هر چه سریعتر مهران، تنها ۴۵ روز پس از اشغال مهران انجام گرفت، رزمندگان اسلام با رعایت اصل غافلگیری و با سرعت عمل، پس از پشت سرگذاشتن موانع ایذایی و میدان‌های مین به مواضع دشمن وارد شدند.

 بیانی با اشاره اینکه پس از آغاز عملیات غافلگیرانه کربلای یک در ساعت ۲۲:۳۰، در ساعت ۲ بامداد اکثر نیرو‌های عراقی تسلیم و یا پا به فرار گذاشتند، افزود: پس از وارد شدن به مواضع دشمن، مقر تیپ‌های پیاده ارتش متجاوز صدام به سرعت در هم شکست و ۱۷۵ کیلومتر مربع از زمین‌های تحت اشغال آزاد شد.

وی می‌گوید: هرچند در این مأموریت سخت و دشوار در روز‌های گرم و سوزان تابستان همراه با طوفان شن و در بیابان‌ها و شن زار‌های خشک و کوه و دره های خشن، تحرک و جنگیدن با دشمن تا بُن دندان مسلح که بر بالای ارتفاعات مستقر بود بسیار غیر قابل باور می نمود، اما رزمندگان جوان و جان برکف و فدائیان مکتب ولایت همه رنجها را به جان خریدند و با همت و اراده بر کوه مشکلات فائق آمدند تا آنجا که خون سرخشان بر تخته سنگها و شن زار‌ها جاری شد.

سرهنگ شرف بیانی می‌افزاید: تنها در شهر مرزی مهران، سه هزار شهید از نقاط مختلف کشورمان تقدیم آرمان‌های انقلاب اسلامی شده است و ما امروز باید حافظ خون‌های ریخته شده شهیدان در این کشور باشیم.

فرمانده سپاه امیرالمؤمنین استان ایلام می‌گوید: ده روز جنگ و مقاومت در منطقه مهران با انهدام چندین تیپ و لشکر رژیم بعث به آزادسازی ۱۷۵ کیلومترمربع از خاک ایران و عراق، از جمله جاده دهلران ـ مهران ـ ایلام، شهر مهران و بیش از ۸ روستای اطراف آن، ارتفاعات حساس قلاویزان و «حمرین» خصوصاً بلندترین قلّه منطقه (قلّه۲۲۳) و دو پاسگاه مرزی منجر شد.

سردار جمال شاکرمی می‌افزاید: همچنین عقبه‌های دشمن از جمله شهر‌های بدره و زرباطیه در دید و تیررس قوای خودی قرار گرفت و در این عملیات، بیش از یک هزار و ۲۰۰ تن از نیرو‌های دشمن اسیر و بیش از ۹ هزار نفر دیگر کشته و زخمی شدند و ۷۰۰ تن از نیرو‌های خودی شهید و ۴ هزار و ۵۰۰ تن نیز مجروح شدند.

آهنگران از مداحان دوران دفاع مقدس می‌گوید: "ای لشکر صاحب الزمان" را در چند منطقه عملیاتی در کشور مداحی کردم از جمله این مناطق، مهران بود که رزمندگان با شور و شوق برای آزادسازی مهران، جان هایشان را کف دستشان گذاشته بودند و با تمام توان در مقابل ماشین متحرک بعثی می‌جنگیدند.

چراغی رزمنده دفاع مقدس با بیان خاطراتی از آن عملیات می‌گوید: لحظه‌ای که گردان‌ها به محور‌های پشت دشمن مأمور شده بودند تا خط سوم دشمن را از بین ببرند، همه رزمندگان حنابندان کردند. حنابندانی که می‌گفتند امشب شب دامادی ماست و قرار است شهید شویم.

حال که تصاویر آرشیوی آن روز‌ها را نگاه می‌کنیم، تصاویری واقعی از حمله عراق به مهران، حنابندان جوانان در شب قبل از عملیات کربلای یک و راز و نیاز آنها در شب عملیات دیده می‌شود. تصاویری که سندی ماندگار از ایثار و فداکاری رزمندگان در دوران دفاع مقدس است.

پس از شروع عملیات و عقب نشینی نیرو‌های عراقی و دستگیری آنها یا کشته شدنشان، صبح روز دهم تیرماه ۶۵، رادیو ایران اعلام کرد:"هموطنان ارجمند، توجه فرمائید؛ مهران قهرمان آزاد شد". پس از آزادسازی مهران، پلاکارد‌هایی به این مضمون در سطح شهر نصب شده بود: "مهران آزاد شد قلب امام شاد شد"، "مهران را هم خدا آزاد کرد".

چراغی این را هم گفت که پس از آزادسازی مهران، رزمنده‌های اسلام جشن گرفتند و بین نخل‌های سوخته شهر، پلاکارد‌های کوچکی را نصب کردند که روی آن‌ها نوشته شده بود: "مهران آزاد شد، قلب امام شاد شد".

روزنامه گاردین انگلیس هم پس از شکست عراق در عملیات کربلای یک نوشت: «عراق با ۲۵۰۰ نفر تلفات از شهر مهران عقب نشینی کرده است. شش هفته پیش وقتی دولت عراق به مهران دست یافت با شلیک ۲۱ گلوله توپ و تظاهرات خیابانی این پیروزی را جشن گرفت، اما اینک در یک اطلاعیه مأیوسانه و بی سر و صدا اعتراف می کند که نیرو‌های ایران علاوه بر تصرف مهران به مرز بین المللی رسیده‌اند».

حال شهر خالی از سکنه مهران، بار دیگر جان گرفت و مردم به خانه هایشان بازگشتند تا مهران همچون گذشته پایدار و استوار بماند و آزادسازی مهران مورد توجه رسانه‌ها قرار گیرد.

هرچند در سال‌های اخیر، رسانه‌های جمعی و محلی به آزاد سازی مهران پرداخته اند، اما این مهم به رغم ثبت در تقویم ملی کشور کمتر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته و در سطح ملی به ابعاد این روز مهم کمتر پرداخته شده است. آزادسازی مهران آن هم یک روز فقط در جشن‌های استانی خلاصه می‌شود و به رغم اینکه یکی از روز‌های بزرگ ملی در تاریخ دفاع مقدس به شمار می‌رود که باید به نسل جوان بیشتر بازگو و بیان شود.

طی سال‌های اخیر وعده‌های مختلفی برای برجسته سازی این روز مهم از جمله تشکیل دبیرخانه دائمی آزادسازی مهران داده شده است، ولی متأسفانه خبری از این دبیرخانه در استان نیست.

سردار شاکرمی فرمانده سپاه امیرالمومنین (ع) استان ایلام در این ارتباط گفت: به رغم اینکه آزادسازی مهران یکی از مهم‌ترین رخداد‌های دفاع مقدس است و حضرت امام (ره) هم فرمودند: «مهران را هم خدا آزاد کرد»، ولی در رسانه‌ها کمتر به این روز پرداخته می‌شود.

وی افزود: بسیاری از رشادت‌های مردم ایلام در آزادسازی مهران در کشور بازگو نشده که نیاز است رسانه‌ها به موضوعات دفاع مقدس در این استان به عنوان خط مقدم جبهه‌های جنگ توجه بیشتری داشته باشند.

توجه به ظرفیت‌های اقتصادی مهران

علی نورالهی شهروند ۳۶ ساله مهرانی می‌گوید: مهران دروازه عتبات عالیات و یکی از مناطق غنی حوزه نفت در کشورمان است، اما اقتصاد مهران نسبت به خیلی از شهر‌های کشور در سطح پایین تری قرار دارد که نیاز است مسئولان به اقتصاد مهران در ایجاد منطقه آزاد تجاری، بازارچه مرزی چنگوله، آبی کردن اراضی دیم، اقتصاد اربعین، ایجاد پالایشگاه‌های نفتی و پتروشیمی و همچنین اشتغال جوانان توجه بیشتری داشته باشند.

حال پس از ۳۳ سال از آزاد سازی مهران و عملیات کربلای یک، نخل‌های سوخته شهر جانی دوباره گرفته و سرسبز و استوارتر از همیشه شده اند. مهرانِ امروز، دروازه عتبات عالیات برای عاشقان حسینی و یادمان شهدای قلاویزان، نقطه ایثار و یادمانی است از سه هزار شهید که در مهران جان دادند، اما خاک ندادند و چه خوب است که مهران، فقط به یک روز در تقویم ملی خلاصه نشود .

گزارش از وحید حاجیان

انتهای پیام/ب