به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گوزن زرد ایرانی (نام علمی: Dama mesopotamica) گونه ای که در خطر انقراض قرار داشت اما با تمهیدات انجام شده از خطر انقراض در ایران نجات یافت.این حیوان با ارزش و گرانبها در منطقه جزیره اشک احیا و سپس با افزایش جمعیت تعدادی از آنها به زیستگاه تاریخی خود در حوزه زاگرس انتقال یافت.

در حال حاضر، پارک ملی دز با وسعت ۱۷ هزار و ۸۹۵ هکتار در ۲۰ کیلومتری شرق جاده ترانزیتی اهواز–شوش قرار دارد که به عنوان زیستگاهی امن برای تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی در نظر گرفته شده است.

این منطقه در کنار چشم اندازهای زیبا نظیر رودخانه و تالاب، آن را به یکی از چشم اندازهای مهم استان خوزستان به ویژه از لحاظ پرنده نگری تبدیل کرده است.

از آن جهت که پارک ملی دز از سوی منطقه حفاظت شده دز احاطه گردیده، محیط بانی های موجود از هر دو زیستگاه حفاظت می نمایند و این جنگل ها یکی از زیستگاه‌های مهم گونه نادر گوزن زرد ایرانی است.

به منظور بررسی آخرین وضعیت پارک ملی دز و زیستگاه گوزن زرد ایرانی و پیگیری مشکلات آن با مسئولان مربوطه گفت‌وگو کردیم که در ادامه این گزارش می‌خوانیم.

رضا قپانچی پور رییس پارک ملی دز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: در استان خوزستان، ۲ سایت تکثیر و پرورش گونه حمایت شده گوزن زرد ایرانی داریم که یکی از این سایت ها، پارک ملی دز و یکی دیگر پارک ملی کرخه در حاشیه رودخانه دز است.

او با اشاره به اینکه نام گوزن زرد ایرانی در لیست سرخ "آ یو سی اِن" قرار دارد، افزود: هدف از احداث سایت‌های مذکور در سال ۸۶ ، حمایت از این گونه در خطر انقراض و تکثیر و پرورش بود.

قپانچی پور با بیان اینکه حدود ۱۰ سال است که این سایت‌ها احداث شده اند،گفت: در بطن احداث، ۲۱ راس گوزن زرد ایرانی وارد سایت پارک ملی دز شد و با اقداماتی که صورت گرفت، تعداد این جاندار افزایش یافت.

رییس پارک ملی دز به اتفاقات مختلف از سال‌های گذشته تاکنون در این سایت اشاره کرد و افزود: یکی از این اتفاقات نظیر؛ شیوع بیماری میاز است منجر به تلفات تعدادی از این جاندار شد.

این مقام مسئول در ادامه اذعان داشت: همچنین جاری شدن سیلاب در سال ۱۳۹۵، سبب خارج شدن گوزن‌ها از سایت شد، اما خوشبختانه در حال حاضر در خارج از سایت مستقر هستند و وضعیت مطلوبی دارند.

رضا قپانچی پور با اشاره به سیلاب ابتدای سال ۹۸ تصریح کرد: این حادثه سبب شد خسارت زیادی به این سایت وارد شود، اما در حال حاضر اقدامات لازم به منظور بازسازی درحال انجام است.

ایجاد تپه مصنوعی برای حفاظت گوزن زرد ایرانی از سیلاب

او درباره اقدامات نگهداری از گوزن‌های موجود در سایت پارک ملی دز در زمان وقوع سیلاب ابتدای سال جاری اظهار داشت: با توجه به هشدار‌های مدیریت بحران استان مبنی بر احتمال طغیان رودخانه دز و همچنین تجربه سیلاب طی سال‌های گذشته، یک تپه مصنوعی و پناهگاهی امن برای این گونه ایجاد کردیم و در صدد هستیم تا قبل از آغاز بارندگی‌های سال جاری، نسبت به ایجاد و افزایش تعداد چنین تپه‌هایی که حکم جان پناه برای گوزن‌ها دارد، اقدام نماییم.

قپانچی پور بیان کرد: خوشبختانه پس از سیلاب با رصد‌های انجام شده به وسیله دوربین‌های تله‌ای نصب شده در منطقه، موفق به ضبط اولین تصاویر نزدیک به تپه مصنوعی شدیم.

این مقام مسئول افزود: جنگل‌های دز و کرخه از قدیم الایام، جزء جنگل‌های سیلابی محسوب می‌شوند و گونه‌هایی که زیستگاه آن‌ها در این جنگل‌ها است، با این سیلاب‌ها آشنایی دارند.

خطر اسارت در شاخ و برگ درختان زمان سیلاب، در کمین گوزن‌ها

او با بیان اینکه سایت، مکانی محصور و حفاظت شده به شمار می‌رود، اذعان داشت: گوزن‌ها شناگر‌های ماهری هستند و تنها نگرانی ما در زمان وقوع سیلاب، گرفتار شدنشان در میان فَنس‌ها و شاخ و برگ درختان و خفگی است.

حفاظت از گوزن‌ها با فِنس کِشی و قطعه بندی سایت

رضا قپانچی پور اظهار کرد: یکی دیگر از اقدامات حفاظتی انجام شده برای گونه گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دز، ایجاد قطعه بندی و فنس کشی است که به منظور تقسیم بندی سایت به قطعات کوچک‌تر صورت گرفت.

اوگفت: این اقدام با هدف افزایش دقت پایش و نظارت بر سایت و گوزن ها، کنترل و جلوگیری از انتقال بیماری‌هایی نظیر میاز و همچنین زنده گیری این گونه و رهاسازی در زیستگاه طبیعی خود صورت گرفته است.

نگهداری سایت گوزن زرد ایرانی نیازمند تامین اعتبارات

رضا قپانچی پور بیشترین مشکل در زمینه نگهداری گوزن زرد ایرانی و سایت آن‌ها را اعتبار عنوان کرد و گفت: نگهداری چنین تاسیسات و سایت‌هایی هزینه‌های زیادی در بر دارد.

او اظهار داشت: متاسفانه مسیر‌های دسترسی به سایت گوزن زرد ایرانی بر اثر سیلاب تخریب شده و سالیانه ۳ تا ۴ مرتبه نیازمند تیغ کشی جاده به وسیله دستگاه‌های سنگین هستیم تا به این وسیله، آتش بُر در منطقه مستقر شود تا در مواقع حساس نظیر آتش سوزی در منطقه، امکان تردد ماشین آلات سنگین و امدادی وجود داشته باشد.

رییس پارک ملی دز در ادامه گفت: همچنین تخریب‌هایی که به دلیل سیلاب اخیر در منطقه رخ داده، فَنس‌ها و لوله‌ها باید مجدد بازسازی، تعمیر و نصب شوند که این اقدامات نیازمند تامین اعتبارات است.

این مقام مسئول از مسئولان مربوطه خواست در صورت امکان برای گونه در خطر انقراض جهانی گوزن زرد ایرانی مستقر در استان خوزستان، حامی مالی معرفی شود، چراکه به دلیل ایرانی بودن آن، برای ما بسیار ارزشمند است و درجه حساسیت بسیار بالایی دارد و باید حفظ شود.

سیلاب، سایت قرنطینه گوزن‌ها را نابود کرد

باقر غفوری محیط بان پارک ملی دز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، با اشاره به تعبیه سایت قرنطینه در سایت تکثیر و پرورش گونه حمایت شده گوزن زرد ایرانی، گفت: گوزن‌های بیمار به مدت ۳ هفته تحت نظر قرار می‌گیرند و پس از بهبود رهاسازی می‌شوند.

او افزود: متاسفانه در سیلاب اخیر به دلیل حجم زیاد آب، این سایت نابود و پایه‌های بتنی آن از زمین جدا شد.

غفوری بیان کرد: از بهمن ماه سال ۹۷ در محوطه سایت درگیر سیلاب بودیم و تمام محوطه به زیر آب رفت، به طوری که اداره را به طور کامل تخلیه کردیم.

این محیط بان اذعان داشت: تنها نگرانی ما سلامتی و حفظ جان گوزن‌های موجود در سایت بود که با تدابیر و تهمیدات اندیشیده شده و با ایجاد تپه‌های مصنوعی در سایت، این حیوانات گرانبها از خطر سیل در امان ماندند و خوشبختانه تلفاتی نداشتیم.

باقر غفوری تصریح کرد: زمانی که سیلاب منطقه را فرا گرفته بود، با قایق در سایت حضور یافتیم و با پهپاد موفق به تصویربرداری از تمام سایت شدیم و مطمئن شدیم که تمامی گوزن‌ها زنده هستند و در سلامت کامل به سر می‌برند.

صبح و غروب، زمان سرشماری گوزن‌های گریزپا

مهدی عقابی یکی دیگر از محیط بانان پارک ملی دز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، بیان داشت: گوزن‌ها حیواناتی گریزپا هستند و به شبه معروفند، سرشماری آن‌ها اقدامی بسیار دشوار است.

او تصریح کرد: به دلیل دشوار بودن سرشماری، این اقدام صبح‌ها یا نزدیک غروب امکانپذیر است، چراکه در این اوقات مشاهده آن‌ها راحت‌تر بوده و به راحتی دیده می‌شوند.

گوزن زرد ایرانی جزء نادرترین گونه‌های دنیا محسوب می‌شود و وظیفه همه ما است که این گونه ارزشمند جهانی را، چون میراثی گرانبها به نسل‌های بعد بسپاریم.

گزارش از ملیحه گریزی نسب

انتهای پیام/