نوید صالح وند دکترای باستان شناسی گرایش تاریخی با تخصص شیشه گری در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره علت کم توجهی به مطالعات شیشه‌های باستانی و تاریخی و دلایل کم‌تر دیده شدن این رشته، با توجه به احتمال معرفی تهران به عنوان شهر جهانی شیشه، گفت: برخی از فارغ التحصیلان باستان شناسی شناخت کافی نسبت به شیشه‌های باستانی ندارند و به تبع آن به این رشته توجه خاصی نمی‌کنند، گا‌هی برخی از محققان، کوره شیشه گری موجود در کارگاه‌های شیشه گری را از کوره صنایع دیگر تشخیص نمی‌دهند.

او ادامه داد: با وجود بروکراسی‌های اداری بسیار، فردی که خواستار طرح جدید مانند «بانک شیشه» است باید هفت خوان را رد کند و با وجود الزامی بودن طرح برای کشور، پژوهش مورد نظر باید براساس سلیقه و علایق مدیران مربوطه باشد که این همکاری نکردن‌های مدیران باعث دلسردی خواهد شد.

صالح وند در حوزه شیشه‌های باستانی کشورمان بیان کرد: دلیل بعدی در پیشرفت اینگونه طرح‌ها افزایش دغدغه مندی اجتماعی است؛ مطالبه گری‌های عمومی بالای گروه‌های مردم نهاد مرتبط با میراث فرهنگی ممکن است باعث تصویب طرح و پژوهش‌ها در این حوزه شود.

این مدرس دانشگاه افزود: نکته مهم دیگر این که در فهرست درسی دانشگاه‌هایی که در زمینه شیشه گری و باستان شناسی فعال هستند، سرفصل درسی به نام آشنایی با باستان شناسی شیشه و یا آشنایی باهنر شیشه گری دوره باستان و یا دوران اسلامی وجود ندارد و دانشجویان و هنرمندان که می‌خواهند رشته شیشه گری را بخوانند این درس را در ردیف سرفصل‌ها مشاهده نمی‌کنند.

او تاکید کرد:در اغلب اوقات از فردی که به تاریخچه رشته شیشه اهمیت کافی بدهد و بشناسد استفاده نمی‌شود و به تبع آن دانشجو‌ها از تکنیک‌ها به کار رفته در آن دوران اطلاعاتی پیدا نمی‌کنند.

صالح وند بیان کرد: متاسفانه رشته باستان شناسی تحت تاثیر گرایش و جریان‌های سیاسی قبل و بعد از انقلاب بوده است، خوشبختانه با تبدیل شدن میراث فرهنگی به وزارت خانه امیدی برای فارغ التحصیلان این رشته و رشته‌های مرتبط دیگر میراث فرهنگی به وجود آمده است که آیا روزی وارد بازار کار و یا جذب این ارگان خواهند شد تا این سازمان فرهنگی بتواند از پشتوانه علمی بیشتری استفاده کند البته کشور‌های دیگر به پیشینه شیشه نسبت به کشور خودمان اهمیت بیشتری قائل هستند.

وی ادامه داد: بسیاری از افراد که با هنر شیشه گری ارتباط دارند و مشغول به فعالیت این هنر هستند، شناخت کافی نسبت به پیشینه و سرگذشت شیشه ندارند و هر کشوری دارای پیشینه تاریخی در این حوزه نیست. کشورمان با وجود پشتوانه کافی که نسبت به این حوزه دارد باید به مطالعات شیشه چه از نوع باستان سنجی و چه تطبیقی اهمیت بیشتری بدهد.

او بیان کرد: متاسفانه به بحث تاریخچه علم شیشه گری اهمیت نمی‌دهند و نبود مرکز پژوهشی در میراث فرهنگی در این حوزه قابل ملموس است. این در حالی است که حداقل در دوران تاریخی از شیشه می‌توان با روش‌های آنالیز مواد، اطلاعات بیشتری نسبت به سایر مواد فرهنگی از جمله سفال به دست آورد. علاقمندان به این رشته پیشنهاد تاسیس مرکز پژوهشی حتی المقدور در ابعاد کوچک که بخواهد به بررسی مطالعه ترکیبات تا تهیه نقشه جغرافیایی شیشه‌های باستانی کشور را ارائه کرده اند.

صالح وند ادامه داد: از شهر تهران به عنوان شهر جهانی شیشه صحبت‌هایی شده است، اما نکته قابل توجه این است که بیشتر شهروندان ایرانی و خصوصا تهرانی‌ها از تاریخچه این رشته در کشور اطلاعاتی ندارند.

او ادامه داد: مدیریت منابع انسانی اصلی‌ترین عامل توسعه فرهنگی، اقتصادی و نظامی است. اگر از افرادی که به هنر و فرهنگ جامعه خدمت می‌کنند و در تلاش برای بهبود این اوضاع هستند استفاده نشود؛ خود کشور متحمل ضرر‌هایی خواهد شد و  مدیریت  نکردن منابع انسانی، بزرگ‌ترین علت عقب افتادگی جوامع به شمار می‌آید. اگر مدعی جهانی شدن هستم باید در ابتدا از طرح‌ها و متخصصین رشته‌های مربوطه حمایت کنیم.

صالح وند افزود: بردن نام‌های بزرگ مثل شهر جهانی شیشه گری که باعث سرازیر شدن بودجه‌هایی از بیت المال می شود باید در هر وضعیتی، بهینه مصرف شود. در کشورمان دستگاهی برای آنالیز شیشه‌های باستانی وجود ندارد، فقط یک دستگاه پیکسی انرژی اتمی موجود است و بقیه دستگاه‌های کالیبره شده روی شیشه جواب نمی‌دهند و قادر به تشخیص درست ترکیب شیشه‌های باستانی نیستند.

باستان شناس کشورمان بیان کرد: باید مدیران فرهنگی دیدگاه کلان تری داشته باشند چراکه فرهنگ و هنر مربوط به یک حزب، عقیده و حتی یک باند نیست. حداقل در حوزه میراث فرهنگی نباید اقدامات حزبی و یا دیدگاه سیاسی و خودی و نا خودی حاکم شود.کشورمان جزء ۵ کشوری است که دارای ژن فرهنگی است و ما می‌توانیم این سابقه فرهنگی و هویت اسلامی-ایرانی خود را به بهترین شکل نمایش دهیم.

او در پایان بیان کرد: مطالعات شیشه‌های باستانی به شرط آزمایش‌های باستان سنجی قادر به پاسخگویی بسیاری از مسائل اقتصادی، صنعتی، تجاری مردمان گذشته است. صنعت شیشه گری کشورمان  مانند بین النهرین مصر و مدیترانه شرقی از مراکز مهم شیشه گری دنیا بود و  به نظر می رسد بازشناسی تاریخی این صنعت در زمانی که خیلی کشور‌ها مدعی این هنر هستند، امری بدیهی است.

انتهای پیام/

چرا مسئولان به شیشه گری بی توجهی می‌کنند؟