محمدرضا سلمانی عبیات پژوهشگر تاریخ عاشورا در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: شب عاشورا یکی از نقاط عطف در تاریخ بشریت است، چرا که حوادث شب عاشورا بسیار مهم، بی بدیل و شگفت انگیز هستند.

او با اشاره به اینکه در عصر روز تاسوعا عمر سعد که با دستور مستقیم ابن زیاد همه راه‌های فشار و خدعه را آزموده بود، تصمیم گرفت آخرین تیر خود نیز را به کار گیرد، افزود: ابن سعد مورخ شهیر در کتاب خود "طبقات الکبری " جلد یک صفحه ۴۶۶ از اعزام گروهی از سواره‌های اموی به دستور عمر بن سعد به سمت خیمه گاه امام حسین (ع) و به قصد آغاز جنگ خبر می‌دهد.

سلمانی عبیات زمان حرکت سواران عمر بن سعد به سمت خیمه گاه امام حسین (ع) را نشان از بی ارادگی جدی دشمن برای آغاز جنگ در آن روز دانست و تصریح کرد: انتخاب عصر تاسوعا به عنوان زمان حرکت این گروه از افراد جنگجو به منظور اعلام آمادگی آغاز نبرد نشان می‌دهد که این اقدام بیش از آنکه یک اقدام عملی باشد، بیشتر جنبه جنگ روانی داشته است، چرا که هیچ فرمانده جنگی، عصر یک روز را زمان آغاز جنگ قرار نمی‌دهد.

این پژوهشگر نهضت عاشورا اظهار داشت: در تاریخ طبری و طبقات ابن سعد و الکامل فی التاریخ، هنگامى که امام حسین (ع)، حرص ورزى دشمن را در شتاب براى نبرد و اندک بودن بهره مندى شان از اندرز و سخن را دید، به برادرش حضرت عبّاس (ع) فرمود: «اگر مى توانى، آنان را امروز از نبرد با ما منصرف کنى، بکن، تا امشب را براى پروردگارمان، نماز بگزاریم که او مى داند من، نماز گزاردن براى او و تلاوت کتابش را دوست دارم».

او بیان کرد: حضرت عباس (ع)، حبیب بن مظاهر و زهیر بن قین از جمله کسانی که بودند که از سوی امام (ع) مامور گفت و گو با این گروه جنگ طلب بودند و یاران ابا عبدالله (ع) از همه فرصت‌ها برای نصیحت لشکریان عمر بن سعد بهره می‌جستند.

محمدرضا سلمانی عبیات اذعان داشت: به طور مثال در جریان این گفت و گو و به نقل جلد سوم کتاب انساب الاشراف نوشته بلاذری، حبیب بن مُظاهر، به آنان گفت؛ بدانید که به خدا سوگند، فرداى قیامت و نزد خدا، چه بد مردمى هستند که بر او در مى آیند، در حالى که فرزندان پیامبرش صلى الله علیه و آله خاندان و اهل بیت او، و نیز عابدان این سرزمین و سحرخیزانِ کوشا و فراوانْ یادکنندگانِ خدا را کُشته اند! عَزرَة بن قیس (از لشکریان ابن سعد) به او گفت: آری آری! تا مى توانى، از خودت بگو و تعریف کن؟! زُهَیر به او گفت: اى عَزره! خدا از او تعریف کرده و رهنمودش کرده است.

او در عین حال با تاکید بر اینکه شب عاشورا شبی سرنوشت ساز و سرشار از نکته‌های ایمانی و اعتقادی است، ادامه داد: پس از آنکه غروب آفتاب در کربلا رخ نمایان کرد، امام حسین (ع) بعد از اقامه نماز همگان را به سوی خود فراخواند تا از واقعیت‌هایی بگوید که فردا قرار بود رخ دهد.

عبیات رخداد‌های شب عاشورا و خطبه تاریخی حضرت سید الشهداء در جمع یارانش را مورد اتفاق همه مورخان و مقتل نویسان دانست و افزود: بخش اعظمی از رویداد‌های شب عاشورا همچون گفت و گوی امام حسین (ع) با یارانش از سوی امام سجاد (ع) که در بستر بیماری افتاده بود، نقل شده که ایشان فرموده اند به دلیل حساسیت موضوع و به رغم بیماری خودم را تا نزدیکی خیمه پدرم رساندم.

این پژوهشگر تاریخ اسلام با بیان اینکه امام حسین (ع) در خطبه خود ابتدا ضمن ستایش خداوند تبارک و تعالی و درود بر پیامبر اسلام، می‌فرماید: من، نه یارانى نزدیک‌تر و بهتر از یارانِ خود سراغ دارم و نه خانواده اى نیکوکارتر و پیوند برقرار کننده‌تر از خانواده خود. خداوند از جانب من به همه شما جزاى خیر دهد! هان که گمان دارم از دست این دشمنان، فقط فردا را داریم. اکنون! به شما اجازه رفتن دادم. همگى مى توانید بروید و تعهّدى به من ندارید. این، شب است و تاریکى، شما را فرا گرفته است. آن را مَرکب خود کنید و هریک از شما هنگامی که می‌روید دست یکی اهل بیتم را با خود بگیرید و ببرید، زیرا که این قوم در طلب من هستند»

محمدرضا عبیات با اشاره به اینکه امام (ع) در این سخنان ضمن خبر از آینده، بار دیگر بر آزادی کامل جهت حضور در این نهضت تاکید می‌کنند؛ که با پاسخ‌های دلیرانه و هوشمندانه اصحاب مواجه می‌گردد، گفت: بر اساس نقل سید بن طاووس در کتاب اللهوف عبّاس بن على علیه السلام، و على اکبر (ع) و فرزندان عقیل، به پا خاستند و به ایشان گفتند: پناه بر خدا و سوگند به این ماه حرام! چون باز گشتیم، به مردم چه بگوییم؟ بگوییم: سَرور و فرزند سَرور و تکیه گاهمان را رها کردیم و او را هدف تیر‌ها، حلقه اى براى پرتاب نیزه‌ها و قربانى اى براى درندگان کردیم و از سرِ رغبت به دنیا گریختیم؟! پناه بر خدا! بلکه ما با تو زنده ایم و با تو مى میریم.

او اظهار داشت: مسلم بن عَوسَجه اسدى نیز در پاسخ به خطبه امام علیه السلام؛ گفت آیا تو را تنها بگذاریم؟ آن وقت، چه عذرى در پیشگاه خدا در اداى حقّ تو داریم؟! به خدا سوگند، نه؛ تا آن که نیزه ام را در سینه هایشان بشکنم و تا هنگامى که قبضه شمشیرم به دستم است، آنان را با آن بزنم، و اگر سلاحى نداشتم، در دفاع از تو، آنان را با سنگ مى زنم.

این پژوهشگر عاشورای با تاکید بر اهداف امام حسین (ع) از ایراد خطبه شب عاشورا، تصریح کرد: امام (ع) میخواست این سرنوشت خونین را به یاران خویش خبر داد تا همراهى‌شان از روى بصیرت و آگاهى باشد؛ چرا که حضرت دوست نداشت که کسی با او همراه شوند مگر آنکه بداند به استقبال چه وضعیّت و سرنوشتى مى‌روند؟ حضرت مى‌دانست که اگر آینده را براى آنان روشن کند، تنها کسانى همراهى‌اش خواهند کرد که حاضر به جانفشانی، فداکارى و کشته شدن در کنار او باشند!

عبیات با اشاره به اینکه نخستین اقدامات نظامی امام حسین (ع) در شب عاشورا آغاز شد، بیان داشت: ابن اثیر جزری در جلد دوم کتاب الکامل فی التاریخ صفحه ۵۵۹ می‌نویسد که امام حسین (ع) فرمان داد تا اصحاب خیمه هاى خود را به یکدیگر، نزدیک کنند و طناب هاى خیمه‌ها را در هم بتابند و خودشان، در میان خیمه‌ها قرار بگیرند و فقط سمتى را که دشمن از طریق آن مى آید، باز بگذارند.

این نویسنده عاشورا در خصوص نخستین اقدامات نظامی امام حسین (ع) اظهار کرد: شیخ صدوق (ره) در صفحه ۲۲۰ از کتاب امالی خود می‌آورد که امام حسین علیه السلام فرمان داد تا در اطراف لشکرش، گودالى شبیه خندق کَنْدند و به دستور ایشان، پُر از هیزم شد. آن گاه، پسرش على اکبر (ع) را با ۳۰ سوار و ۲۰ پیاده، براى آوردن آبْ فرستاد، در حالى که خطرهاى بسیارى آن‌ها را تهدید مى کرد؛ همچنین فرمان داد تا گودالى که اطراف لشکرش کَنده بودند، پُر از آتش شود تا تنها از یک سو با دشمن بجنگند.

انتهای پیام/گ

نگاهی به وقایع شب عاشورا