بیشترین موقوفات حرم رضوی مربوط به کدام بخش است؟
آیا می‌دانید بخش روشنایی حرم مطهر رضوی، همواره بیشترین موقوفات آستان قدس رضوی را به خود اختصاص داده است؟
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، آیا می‌دانید بخش روشنایی حرم مطهر رضوی، همواره بیشترین موقوفات آستان قدس رضوی را به خود اختصاص داده است؟ طبق اسناد تاریخی، بخش زیادی از روشنایی حرم مطهر در ادوار گذشته از طریق نذورات و موقوفات تأمین می‌شده است.
این موقوفات که از اهمیت ویژ‌ه‌ای برخوردار بوده‌اند، به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ موقوفاتی که تمامی درآمد آن مانند موقوفه مرحوم سردار محمد علم‌خان، حکمران بلخ و بدخشان، وقف روشنایی حرم مطهر بوده و موقوفاتی مانند موقوفه مرحومه انیس‌الدوله که بخشی از حاصل و درآمد آن وقف روشنایی حرم مطهر بوده و بقیه‌ی درآمد آن صرف سایر مخارج می‌شود.
چلچراغ‌های حرم از صفویه تا انقلاب اسلامی
بر طبق اسناد و مدارک موجود، قدیمی‌ترین چلچراغ حرم مطهر متعلق به عصر صفویه و در رواق دارالسیاده نصب بوده است. در دست نبودن مدارکی که گویای نصب چلچراغ‌های جدید باشد، حاکی از آن است که تنها چلچراغ موجود در دوره‌ی افشاریه نیزدر همان مکان آویخته بوده است. اما از عصر قاجار به تدریج که بر وسعت مجموعه‌ی روضه و اماکن متبرکه افزوده می‌شود و تأمین روشنایی این فضا‌ها ضرورت یافته، بر تعداد چلچراغ‌ها نیز افزوده شود و اندک اندک این وسیله در مکان‌های بزرگ و پرتردد نصب و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این روند که به دلایل مختلف فراز و فرود‌هایی را داشته تا سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه می‌یابد و چلچراغ‌هایی به مجموعه‌ی حرم مطهر افزوده می‌شود. به طوری که در زمان نیابت ولیان بر تولیت آستان قدس رضوی به تدریج جار‌های سبز، آلی و سفید قدیمی، زینت افزای رواق‌های حرم مطهر می‌شود. به این ترتیب ۳ دستگاه جار بلور ۱۱۴ شاخه «۱۴۸ شاخه و ۳۶ شاخه در رواق دارالسلام، ۵ جار بلور شامل ۲ دستگاه جار و ۹۶ شاخه و ۳ دستگاه ۴۸ شاخه، ۱۷ شاخه و ۲۴ شاخه در روتق دارالحفاظ، دو دستگاه جار بلور ۲۴ شاخه و ۸ شاخه در رواق دارالسعاده، دو جار بلوری ۱۴ شاخه در گنبدالله وردیخان و یک دستگاه جار بلور ۳۶ شاخه در رواق دارالشکر» آویخته می‌شود.
این روند که به دلایل مختلف فراز و فرود‌هایی را داشته تا سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه می‌یابد و چلچراغ‌هایی به مجموعه‌ی حرم مطهر افزوده می‌شود. به طوری که در زمان نیابت ولیان بر تولیت آستان قدس رضوی به تدریج جار‌های سبز، آلی و سفید قدیمی، زینت افزای رواق‌های حرم مطهر می‌شود. به این ترتیب ۳ دستگاه جار بلور ۱۱۴ شاخه «۱۴۸ شاخه و ۳۶ شاخه در رواق دارالسلام، ۵ جار بلور شامل ۲ دستگاه جار و ۹۶ شاخه و ۳ دستگاه ۴۸ شاخه، ۱۷ شاخه و ۲۴ شاخه در روتق دارالحفاظ، دو دستگاه جار بلور ۲۴ شاخه و ۸ شاخه در رواق دارالسعاده، دو جار بلوری ۱۴ شاخه در گنبدالله وردیخان و یک دستگاه جار بلور ۳۶ شاخه در رواق دارالشکر» آویخته می‌شود.
بخشی از موقوفات روشنایی حرم نیز به اهدای چلچراغ اختصاص دارد که در این زمینه نیز واقفانی نظیر محمد شاه قاجار، حاج میرزا علی اکبر قوام‌الملک شیرازی، علی اصغر خان امین‌السلطان، شجاع‌الدوله زعفرانلوی ایلخانی، میرزا سعید خان مؤتمن الملک انصاری، ملا عبدالعلی مدیرالتولیه شریف، حاجی ابوالقاسم ملک‌التجار، حاجی محمدابراهیم تاجر اصفهانی، قمرالسلطنه، ماه تابان خانم و ... از آن جمله به چشم می‌خورد.
موقوفات روشنایی و سوخت حرم مطهر
موقوفاتی که تمامی یا بخشی از درآمدشان به روشنایی و سوخت حرم مطهر رضوی اختصاص یافته، دارای ۱۰۳ واقف و ۲۳۵ رقبه وقفی شامل مزرعه، قنات، باغ، زمین، کاروانسرا، آب، دکان و ... در مشهد، چناران، قزوین، تربت حیدریه، کرمان، نیشابور، ساری، تربت‌جام، سبزوار، کاشمر، گرگان، یزد، گناباد، کرج، رفسنجان، شاهرود، تبریز، قوچان، ورامین، دامغان، تهران، بابل، بیجار، رشت، شیراز و سمنان است.
از عواید این موقوفات فعالیت‌هایی نظیر روشن نگه داشتن روزانه بیش از ۳۰ هزارو ۵۰۰ شعله لامپ در اماکن متبرکه رضوی، رفع عیب و تنظیف بیش از یک هزارو ۴۰۰ دستگاه جار و لوستر، ۴۵۰ دستگاه دیوارکوب و ۴۰۰ لامپ گازی تک شعله و همچنین تامین هزینه خدمت بیش از ۵۰۰ نیروی شاغل در حوزه روشنایی اماکن متبرکه انجام می‌شود.
روشنایی تمامی شبستانها، رواقها، اماکن متبرکه، سازمان مرکزی، موزه، کتابخانه و مساجد وابسته مشهد نیز از عمده فعالیتهای اداره روشنایی آستان قدس رضوی به شمار می‌رود.
انتهای پیام//ج.ر
