محمود تولایی، رئیس انجمن ژنتیک ایران و استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: اگر چین را به عنوان یک کشور موفق در حوزه علم و فناوری که توانسته بازار جهانی را در اختیار بگیرد معرفی کنیم، متوجه می‌شویم که در این کشور چهار ضلع وجود دارد.

تولایی افزود: این چهار ضلع دانشگاه، دولت، صنعت و مردم است. یعنی تمام نیاز جامعه و توانش را در نظر گرفته اند و نیازمندی‌ها را در حوزه فناورانه هدف گرفته اند و در واقع دانشگاه باید در یک تعامل موثر با بخش حاکمیت خودش را زنده و پویا نگه دارد.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله با بیان اینکه محصولات مورد نیاز جامعه سه دسته می‌شوند، ادامه داد: یک گروه لوتک هستند که تکنولوژی پایین می‌خواهند، دسته دوم میدیوم تک و دسته سوم قسمت‌های تک هستند. امروز دانشگاه‌های ما درگیر حوزه،‌های تک نیستند اما در حال فراهم کردن دانش هستند.

تولایی در ادامه بیان کرد: پژوهشگاه‌های ماموریت محور ما امروزه هدف گیریشان را برای محصولات‌های تک قرار داده اند. نکته مهم این که امروز دانش‌ها ماهیتشان تغییر پیدا کرده است یعنی در اوایل هزاره سوم پروژه ژنوم به پایان رسید به عنوان یکی از پروژه‌های بشری که شاید بیش از ۳۰ کشور هم با هم همکاری کردند این پروژه عرصه نوینی از دانش را ظاهر کرد که این عرصه نوین توانست زبان و ادبیات آن حوزه را هم تغییر دهد یعنی یک مجموعه‌ای از انبوه داده‌های ژنتیکی که امروز بدون اتکای به حوزه آی تی بن بست می‌رسید.

تولایی در ادامه بیان کرد: امروزه علوم چند منظوره شده اند و دانش‌ها به کمک هم آمده اند. دانش آی تی که گسترش پیدا کرد یک ادبیات جدید و زبان جدیدی را به جامعه معرفی کرد که زبان صفر و یک‌ها بود؛ یعنی اگر در دوران صنعتی شدن گذشته یک کشور پیشرفت می‌کرد و تجهیزاتی را می‌ساخت باید بروشوری به زبان آلمانی آماده می‌کرد و یک مترجم را به خدمت می‌گرفت تا برایشان ترجمه کند، اما امروز زبان صفر و یک زبان آی تی را به جامعه عرضه کرد که اگر بر دانش تراشه مسلط باشید؛ نمی‌توانید از آن چیزی بفهمید.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله گفت: کشور‌هایی که توانستند این واقعیت را بفهمند از تلفیق این دو دانش حرکت‌هایی را کرده اند؛ امروزه پزشکی متداول در حال از دست دادن موقعیت خود به سمت پزشکی ملوکولی است. حوزه شیمی وقتی که با بیولوژی حوزه فنی کنار هم قرار گرفته اند، یافته‌های بیوشیمی اتفاقات بزرگی را به خود دیده است.

تولایی در ادامه افزود: وقتی بیولوژیست‌ها کنار مهندسین حوزه رادار و آنتن نشستند توانستند با توسعه علوم باینک و سایبرنیتیک آنتن‌هایی را بسازند که کیلومتر‌ها دورتر را بتواند رصد کند که مدل آن شاخک‌های حسی حشرات بود. 

فقط ۱۰ درصد از محصولات تولید شده از نفت در ایران تولید می‌شود

رئیس انجمن ژنتیک ایران گفت: نکته دوم اینکه امروز در دنیا دو هزار نوع فرآورده و محصول از نفت در حال تولید است. امروزه فقط ۱۰ درصد این فرآرده‌ها را تولید کرده و فقط تعداد کمی از استادان حوزه شیمی می‌توانند ۱۰ محصول فناورانه ارز بر یا فناورانه ارز آور از حوزه شیمی خودشان را مثال بزنند.

این استاد دانشگاه افزود: همه لوازم دست یابی به پیشرفت و افق‌های بلند را داریم که شامل برخورداری از منابع انسانی فرهیخته، اساتادان و دانشجویان بسیار (۵ میلیون دانشجو خیلی قابل تعمل است) زیر ساخت‌های پژوهشی و تحقیقاتی لازم و سرمایه مادی فراوان حاصل از مواهب خدماتی مثل نفت و گاز و ذخایر زیستی همه مواد اولیه برای رشد و پیشرفت هستند، اما چرا نمی‌توانیم با این مواد تصویر مطلوب را بسازیم؟.

او در ادامه در توضیح چرایی خلاء در عدم به کارگیری دانشگاه‌ها گفت: این خلاء ناشی از مدیریت هوشمندانه است. ضعف علوم انسانی و ضعف تربیت رویکرد مدیریتی امروز سبب شده این همه نعمت را استفاده نکنیم. وقتی کشور کُره می‌خواهد صنایع صوتی تصویری خودش را به دنیا القا بکند برای ما فیلم «جومونگ» و امثال این‌ها می‌سازد و همانطور که شاهد بودید  همان صنعت امروز تمام بازار الکترونیک ما را گرفته است.

 تنها ۶ درصد از گردش مالی زعفران جهان، سهم ایران است

تولایی در ادامه بیان کرد: اگر بگوییم می‌خواهیم به یک رتبه شاخص در پاسخ گویی به نیاز جامعه برسیم، می‌توانیم در زمینه صنعتی و حوزه تبلیغات و بسته بندی و بازار یابی و حوزه‌های که علوم انسانی در آن وظیفه دارند جایگاه خود را پیدا کنیم. امروز بسیاری از ارزش افزوده‌هایی که حاصل می‌شود حاصل دانش و فناوری است.

او تصریح کرد: باوجود اینکه ۹۳ درصد زعفران دنیا متعلق به ایران است، اما تنها ۶ درصد گردش مالی زعفران در جهان سهم ایران است؛ یعنی حدود ۸ میلیارد دلار گردش مالی است که حدود ۵۰۰ میلیون دلار آن سهم ماست.

رئیس انجمن ژنتیک ایران  درباره سهم ناچیز  اقتصاد دانش بنیان گفت: ما مواد خام را خام می‌فروشیم؛ سنگ و خاک معدنی  و  نفت را خام صادر می‌کنیم در نتیجه سهم ما از سهم اقتصاد دانش بنیان کم می‌شود.

این استاد دانشگاه در ادامه افزود: باوجود این همه صنعت و کارخانه دارویی موجود فقط ۷۵ درصد درآمد دارویی کشور متعلق به چند شرکت انگشت شمار دانش بنیان در حوزه بیوتکنولوژی است. امروزه اگر ما بازار محصولات لو تک را از دست دادیم (مثل صنایع چوب و پارچه و ...) به این دلیل است که صنعت ما قابلیت استفاده از دانش برای حل دغدغه‌های خودش را ندارد و اگر سرنوشت این‌ها را به هم گره زدیم هم دانشگاه نجات پیدا می‌کند و هم صنعت.

همه دانشگاه‌های کشور جزو ۲۰۰ دانشگاه برتر جهان نمی‌شوند

تولایی در ادامه بیان کرد: در کشور قرار نیست در این زمینه اتفاقی بیفتد؛ وزارت علوم و وزارت بهداشت هم این نگاه را ندارند که همه دانشگاه‌های ما باید جزو ۲۰۰ دانشگاه برتر جهان شوند بلکه فقط باید چند دانشگاه مشخص این حوزه را دنبال کنند و بقیه دانشگاه‌ها اگر برای خود اولویت تعریف نکنند، سهم بسیار کمتری را از درآمد جی. دی. پی کشور خواهند داشت.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان افزود: به مقدار کافی برای تمام دانشگاه‌های سطح مرکزی کشور و حتی دور افتاده‌ترین دانشگاه‌های ما متناسب با مزیت‌های علمی و سرزمینی شان موضوع وجود دارد؛ بنابراین اگر با یک مدیریت توان اولویت را برای ۸۰ درصد دانشگاه‌های خودمان تعریف کنیم که به نیاز کشور پاسخ دهند و فقط ۲۰ درصد از دانشگاه‌ها برای برای پشت سر گذاشتن مرز‌ها و لبه‌های دانش اختصاص دهیم؛ می‌توانیم علم را در خدمت پاسخ به نیاز جامعه قرار دهیم.

انتهای پیام/

استادان باید در حوزه اقتصاد دانش بنیان حرکت کنند