بن‌بست مذاکرات آمریکا و کره شمالی / برگ برنده ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری سوخت
در حالی که ترامپ نیاز مبرمی به توافق با کره‌شمالی برای کسب آراء بیشتر در انتخابات آتی دارد، نشانه‌ها از شکست مذاکرات بین دو کشور حکایت می‌کنند.
به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، پرونده مذاکرات آمریکا و کره‌شمالی این روز‌ها حال و روز خوشی ندارد و اختلافات فی‌ما‌بین دو کشور بیش از هر زمانی، نمود پیدا کرده است. از اکتبر سال جاری بود (مهر ماه) که لحن مقامات پیونگ‌یانگ تدریجا تغییر کرد. نشست بی حاصل استکهلم، باعث شد تا کره‌شمالی به واشنگتن بدبین شود و فضای ظاهرا سازنده پیشین از بین برود. کره‌شمالی از آن تاریخ مجددا آزمایش موشک‌های قاره‌پیمای خود را در دستور کار قرار داد تا بدین واسطه برگ برنده خود را به رخ آمریکاییها بکشاند. هرچند که جزئیات مذاکرات استکهام تا به حال منتشر نشده، اما بخش‌های مهمی از آن در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است.
بن بست مذاکرات در استکهلم
آنچه که مشهود است، آمریکا حاضر نشده تا همزمان با اجرای گام‌های کره شمالی در راستای کاهش قدرت هسته‌ای و موشکی خود، از بار تحریمها علیه پیونگ یانگ بکاهد. پیونگ‌یانگ در این دور از مذاکرات، پیشنهاد برچیدن تاسیسات هسته‌ای «یانگ‌بیون» را در مقابل لغو پنج قطعنامه سازمان ملل ضد این کشور، مطرح کرد. اما آمریکاییها از کار انداختن این تاسیسات هسته‌ای را کافی ندانسته و از کره شمالی خواستند تا تمامی تسلیحات هسته‌ای خود را به این کشور انتقال دهد.
کره‌شمالی به عنوان کشوری کوچک در برابر آمریکا، روی قابلیت هسته‌ای خود حساب ویژه‌ای باز کرده و آن را نیرویی «بازدارنده» در برابر تهدیدات واشنگتن می‌داند. از طرفی پیونگ‌یانگ نگاه بسیار بدبینانه‌ای به آمریکا دارد، چراکه طی سال‌های اخیر طرز برخورد ترامپ با توافق‌های بین‌المللی از جمله برجام بسیار نا‌مسئولانه بوده است. باید به خاطر داشت که ترامپ با سایر روسای جمهور آمریکا تفاوت چندانی ندارد و تنها هویت واقعی سیاست‌مداران آمریکایی را عیان کرده است.
جدا از انتظار زیاد آمریکاییها در مذاکرات که داستانی تکراری است، آمریکا هیچگاه حاضر نمی‌شود از موضع قدرت و عقده‌گشایی علیه کشور مقابل خود، حتی زمانی که در روند مذاکرات قرار دارد، کوتاه بیاید. آمریکاییها در بحبوحه مذاکرات یعنی در ماه اوت سال جاری میلادی (مرداد ماه)، رزمایش مشترکی را با کره جنوبی انجام دادند. این رزمایش بیش از دو هفته به طول انجامید و با واکنش تند مقامات پیونگ‌یانگ همراه بود. آن‌ها معتقد بودند که برگزاری رزمایش آن‌هم با کره‌جنوبی، با روح مذاکرات مطابق نیست. چنین اقدامات و یا اظهار نظر‌های غیرمتعارف آن هم در کش‌و‌قوس فرآیند‌های دیپلماتیک از سوی آمریکاییها سررشته طولانی‌ای دارد. «وندی شرمن»، معاون سابق وزارت خارجه آمریکا در حالی که واشنگتن در میانه مذاکرات هسته‌ای با ایران بود، ناگهان طی اظهار نظری سخیف گفت: «تقلب در دی. ان.ای ایرانی‌ها قرار دارد!»
طبیعتا مذاکره معنای مشخصی دارد، بدین معنا که طرف مذاکره کننده به امید کسب امتیازی ویژه گام به عرصه مذاکرات می‌گذارد. به عنوان مثال، کره‌شمالی تنها به امید انقضای بخشی از تحریم‌های آمریکا، نشستن بر سر یک میز با آمریکا را پذیرفته. مادامی که مذاکرات به قاعده «حاصل جمع صفر» گرایش پیدا نکرده باشد، مذاکرات ادامه خواهد داشت. اما اگر کره‌شمالی حس کند که رفع تحریم به قیمت خدشه دار شدن «امنیت» کشورش تمام خواهد شد، هرگز به ادامه مذاکرات تن نخواهد داد. شاید به همین دلیل باشد که سفیر کره‌شمالی در سازمان ملل، چندی پیش اعلام کرد که موضوع «خلع سلاح اتمی» به طور کامل از روی میر مذاکرات کنار گذاشته شده است. منطق مذاکره، اما برای آمریکاییها متفاوت است، مذاکره برای آن‌ها به معنی تحمیل خواسته‌ها، بدون آنکه امتیاز محسوسی به طرف مقابل بدهند.
توافق با کره‌شمالی، برگ برنده ترامپ در انتخابات آتی
اگر بخواهیم مذاکرات را کمی از دیدگاه آمریکاییها بسنجیم، نیاز جمهوری‌خواهان برای پیروزی روند دیپلماسی در قبال کره‌شمالی، بسیار حیاتی است. با افتضاح اوکراین‌گیت، موفقیت در مذاکره با کره‌شمالی می‌تواند برگ برنده‌ای در انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکا برای جمهوری‌خواهان محسوب شود. طی سالیان گذشته، در موارد نادری شاهد انعطاف و لحن ملایم ترامپ در برابر رقبای سیاسی وی بوده‌ایم. یکی از همین موارد استثنایی، نوع تعامل ترامپ با کیم جونگ اون، رئیس کره‌شمالی بوده است. با اینکه کیم طی چندین نوبت آزمایش موشکی در ماه‌های گذشته ترتیب داده، ترامپ همچنان از ادبیاتی صمیمانه در قبال رئیس کره شمالی استفاده می‌کند.
برای نمونه ترامپ طی توئیتی می‌نویسد: «رئیس کیم نمی‌خواهد با نقض اعتماد، مرا ناامید کند. کره شمالی چیز‌های زیادی می‌تواند بدست آورد. ظرفیت کره‌شمالی تحت ریاست کیم جونگ اون، نامحدود است»، و یا طی پیام دیگری در حساب توئیتری خود می‌نویسد: «رئیس کیم چشم اندازی عالی و زیبا برای کشور خود دارد و فقط آمریکا با من به عنوان رئیس جمهور می‌تواند این چشم انداز را به واقعیت تبدیل کند. او کار درست را انجام خواهد داد، زیرا بسیار باهوش است و نمی‌خواهد دوست خود رئیس جمهور ترامپ را ناامید کند».
اما توئیت‌های ترامپ هم همیشه آنقدر مهربانانه نبوده، پیش از آغاز مذاکرات ترامپ از عبارات بعضا توهین‌آمیزی هم علیه کیم جونگ اون استفاده می‌کرد تا به نحوی آن‌ها را متقاعد به مذاکره کند. وی طی سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، در سال ۲۰۱۷، گفت: «مرد موشکی (کیم جونگ اون) در حال انجام عملیات خودکشی برای خود و رژیم کره شمالی است». وی در ادامه افزود: «آمریکا از قدرت و صبر زیادی برخوردار است، اما اگر مجبور شود که از خود و متحدان خود دفاع کند، کره شمالی را به کلی نابود خواهد کرد».
این سبک غیرمعمول ترامپ در قبال کره شمالی نشان می‌دهد که تا چه اندازه توافق با پیونگ‌یانگ برای ترامپ حیاتی است و می‌تواند انتخابات آتی را تحت تاثیر خود قرار دهد. البته در این میان باید پرونده مذاکرات آمریکا و کره شمالی آنطور که ترامپ می‌پسندد را شکست خورده تلقی کرد، چراکه چندی پیش سفیر کره شمالی در سازمان ملل تصریح کرد که دیگر کشورش حاضر نیست موضوع خلع سلاح هسته‌ای را از سوی آمریکاییها بشنود.
کره‌شمالی تحت حمایت قدرت‌های شرقی
در این میان اما، کره‌شمالی از حمایت روسیه و چین، به عنوان دو قدرت برتر شرق، هم برخوردار است و در مواقع ضروری می‌تواند بر موضع آن‌ها حساب ویژه‌ای باز کند. در همین ارتباط می‌توان موضع قدرت‌های شرق از جمله روسیه را در میان کلام برجستگان علمی آن‌ها جستجو کرد. «آرتیم لوکین»، پروفسور دانشگاه فدرال شرقی در ولادیووستوک، خاطره‌ای از دیدار خود با یک مقام رسمی از کره‌شمالی تعریف می‌کند، که رویترز آن را بازنشر داده است.
وی می‌گوید: «من مکالمه‌ای را به یاد می‌آورم که در ماه ژوئن گذشته (سال جاری میلادی)، با یک مقام رسمی کره شمالی انجام دادم، وی در این ملاقات اظهار داشت که اگر کره شمالی از تحریم‌های آمریکا خلاص نشود و دست به یک «اقدام جدی» علیه آمریکا بزند، واکنش روسیه چه خواهد بود؟ من به او پاسخ دادم که اساساً مسکو سیاست چین در واکنش به تشدید احتمالی رابطه پیونگ یانگ-واشنگتن را دنبال خواهد کرد». وی در ادامه می‌افزاید: «سوال جالب این است که آیا پیونگ یانگ در بستر رابطه گرمی که با پکن دارد، مامور به افزایش تنش با آمریکاست؟ هیچ راهی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. اما تصور می‌کنم اگر کیم موشکی با برد طولانی پرتاب کند، پکن به آن اعتراضی نخواهد کرد». البته این استاد دانشگاه در مقابل تاکید می‌کند که از تحرکات هسته‌ای کره‌شمالی، هیچ کشوری استقبال نخواهد کرد.
اولتیماتوم کره‌شمالی به واشنگتن
حالا و با به بن‌بست کشیده شدن مذاکرات، اوضاع کمی پیچیده شده، ترامپ طی پیامی در حساب توئیتری خود ضمن هشدار به رهبر کره شمالی، ضمن خصمانه خواندن اقدامات کیم، مدعی شد که کره شمالی طبق این روند، همه چیز را از دست خواهد داد. ساعاتی پس از این تهدید، پیونگ‌یانگ ضمن دمدمی‌مزاج خواندن ترامپ به آمریکا یادآوری کرد که چیزی برای از دست دادن ندارد. کره شمالی سال‌هاست که تحت تحریم‌های شدید شورای امنیت سازمان ملل و آمریکا قرار گرفته و اوضاع سختی دارد.
همه چیز برای کره شمالی مشخص شده و آن‌ها به خوبی فهمیده‌اند که ترامپ از طولانی شدن مذاکرات به چیزی خواهد رسید، کیم سانگ نماینده کره شمالی در سازمان ملل تاکید کرده: «گفت‌و‌گوی پایدار و اساسی که آمریکا همواره آن را تکرار می‌کند، یک ترفندی برای صرفه جویی در زمان است که با توجه به فضای سیاسی آمریکا از سوی ترامپ اتخاذ شده است». وی همچنین خاطرنشان کرده: «ما نیازی به گفتگو‌های طولانی با آمریکا نداریم».
سخن پایانی
تنها انگیزه کره‌شمالی از حضور در مذاکرات با آمریکا بهبود اوضاع اقتصادی و رفع تحریمها بوده و در طرف دیگر ماجرا، ترامپ همچنان به دنبال اولین موفقیت دیپلماتیک درمیان منازعات فراوان آمریکا در حوزه روابط خارجی است. از سویی دیگر، آمریکا به دلیل قدرت بیشتری که در برابر کره شمالی دارد، مذاکره را مطابق معیار خود تعریف کرده و مایل است بیشترین سود را از مذاکرات کسب کند و کمترین امتیاز را به طرف مقابل بدهد. کما اینکه بر اساس مستندات، آمریکا حاضر نشده بخشی از تحریمها را در برابر بخشی از اقدامات کره‌شمالی، لغو کند.
در این میان اما، کره شمالی از سایر توافقاتی که یک سر آن آمریکا بوده درس عبرت گرفته، سران کره شمالی، برجام و یا پیمان آب وهوایی پاریس را که حاصل دوره‌های فشرده مذاکرات بوده و آمریکا به راحتی از آن خارج شده را به خوبی در حافظه خود ثبت کرده و با احتیاط فوق‌العاده‌ای در مسیر مذاکرات قدم بر‌می‌دارند. از سویی دیگر با مشخص شدن ترفند آمریکا در مذاکرات مبنی بر «خرید زمان» تا موعد انتخابات، کره شمالی درست همین نقطه را نشانه رفته و به آمریکا هشدار داده که تنها تا پایان سال جاری مهلت دارد که وضعیت مذاکرات را مشخص کند. همه این موضوعات حصول توافق بین دوکشور را بسیار سخت کرده، پرواضح است که دیگر کشور‌های مستقل جهان به خاطر بدعهدی‌های متعدد و انتظارات بیجای آمریکا، تمایلی به مذاکره با این کشور ندارند.
