مهرورزی به بهانه تولد مهر
یلدا شبی که کدورت ها را باید کنار نهاد و بر گرد یک کرسی و با حرارت و گرمای حضور عزیزانمان شبی خاطره انگیز را رقم زد.
به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، عطر دل انگیز کدو تنبل، لبو‌های سرخ و رشته پلو دست پخت مادر بزرگ قشنگترین عطر هایست که همیشه یاد آور شب‌های خاطره انگیز یلدا برایم است .
مادر بزرگ همیشه چند روز قبل‌تر از شب یلدا خانه را برای آمدن میهمان‌ها آب و جارو میکرد.
از روز‌های گذشته به همه یاد آوری میکرد که این شب را فراموش نکنند.
تاج خانم ۵۷ سال دارد و این‌ها تنها گوشه‌ای از خاطراتی بود که ابن بانوی زنجانی ما را مهمان آن می‌کند .
او به خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، می‌افزاید: لحظه لحظه زمانی را که در این شب درکنار وجود پر مهر مادربزرگ و پدر بزرگ بودیم سرشار از خاطره‌های شیرین برایمان بود صدای جلز و ولز وبالا پریدن دانه‌های گندم قورقا که مادر بزرگ برایمان تهیه میکرد هنوز بهترین آهنگی است که در این شب نوازشگر روح و جانم می‌باشد.
خانم تاج خانم ادامه می دهد: ناتوانی و بی‌رمق بودن جسم مهربان مادر بزرگ مانع پذیرایی از میهمان‌ها نمی‌شد پدربزرگ که شروع به قصه گویی میکرد نوه‌ها ناخواسته از فضای میهمانی جدا شده و در میان داستان پدر بزرگ خود را گم می‌کردند.
او می‌افزاید: حالا که خود صاحب نوه شده ایم سعی می‌کنم در این شب آن‌ها را مهمان خاطره‌های خوشی کنیم که شاید هرگز نتوانند آن را تجربه کنند.
آقای محمودی همسر خانم تاج خانم نیز به خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، می گوید :یلدا شب تولد مهر است و بهانه ایست برای اینکه مهربانی هایمان را نثار هم کنیم و دوستی هایمان را همچون سدی در برابر کینه ها و کدورت ها قرار دهیم و با مهربانیمان یک شب خاطره انگیز برای خود و عزیزانمان بسازیم.
جایگاه شب چله در نزد زنجانی‌ها
خاطرات زنجانی‌ها از شب چله شور و هیاهوی خرید در بازار سنتی زنجان چند روز مانده به شب یلدا نشان از بوی زندگانی و استمرار همه آیین‌های زیبای این قطعه از کشور دارد.
چله لیک پیش کشی از طرف داماد در شب یلدا برای نوعروسان
از جمله سنن زنجانی‌ها که بسیار زیباست این است که در این شب هدیه‌ای از طرف داماد به خانه عروس فرستاده می‌شود که در آن داماد بنا به تمکن مالی خود هدیه‌ای تهیه می‌کند و آنرا در کنار بستن خنچه‌های شیرینی، آجیل و میوه به خانه عروس می‌فرستد که در اصطلاح به آن چله لیک گفته می‌شود.
این خنچه شامل انواع آجیل و شیرینی و میوه‌های فصل مانند انار و هندوانه به همراه هدایایی برای عروس خانم است که در بسته‌هایی آذین‌بندی می‌شود.
البته این اقدام خانواده داماد در سال بعد و در نخستین شب یلدا توسط خانواده عروس مقابله به مثل می‌شود و این بار خانواده عروس برای دختر و داماد خود چله لیک می‌برند.
صفورا خانم پیرزنی ۷۴ ساله هست او در مورد رسم و رسوم محل زندگیشان در شب یلدا به خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان؛ می‌گوید:یکی از رسومات زنجانی ها چله پایه به خانه عروس در شب یلدا هست که از طریق خانواده داماد هدایای شب چله بر روی سینی بزرگی قرار می‌گیرد و روی آن پارچه قرمز رنگ به اسم دواق کشیده می‌شود.
سپس این سینی بر روی سر اقوام نزدیک داماد قرار می‌گیرد و عازم منزل خانواده عروس می‌گردد.
صفورا خانم می‌گوید: این عمل سال بعد از طریق پدر و مادر عروس جبران می‌گردد.
به مراسمی دعوت هستیم که این روزها به بهانه یلدا در نمایشگاه کاسپین برگزار می شود پدر بزرگ های موسسه هفت باغ مهربانی مهمان این جشنواره بودند.
با یکی از پدر بزرگ های هفت باع مهربانی هم صحبت می شویم.
آقای حیدری یلدا را یاد آور خاطرات خوش از دوران بچگیش می داند، او به خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان،می‌گوید : شب‌های یلدا شب‌های خوراکی‌های خوشمزه است، سیب‌زمینی پخته شده روی زغال کرسی و لبو‌های دست پخت مادر لذیذترین غذا در زمستان های سرد آن روزگاران بود.
این پدر بزگ مهربان می گوید: قورقای بو داده ی روی کرسی در کنار قصه پدر که بصورت شعر برایمان نقل میکرد دلچسبترین هدیه این شب برایمان بود.
آداب و رسوم زنجانی‌ها در شب یلدا
یلدا در میان زنجانی‌ها شبی میمون و مبارک است در زنجان در شب یلدا پیران و خردسالان جوانان و به خصوص بزرگتر‌های ایل در کنار هم جمع می‌شوند در این شب بزرگتر‌های ایل در صدر مجلس می‌نشینند و به کوچک‌تر‌ها هدیه می‌دهند.
شعر خوانی از اولویت‌های این شهر در نزد زنجانی هاست مخصوصا خواندن شعر‌های شهریار و مجموعه حیدر بابای او که جزو شعر‌های شب یلدا اذری زبان‌ها و همچنین زنجانی‌ها ست. مادر بزرگان همیشه برای استقبال از روز‌های بلند رحمت و برکت شب‌های یلدا در چهار گوشه کرسی گردو و فندوق می‌شنمایند به این امید که بر اطراف فرزندانش شادی و خنده حاکم گردد.
خوراکی‌ها و تنقلات ویژه شب یلدا در زنجان
خوراکی‌ها و تنقلات زیادی در شب یلدای زنجانی‌ها بنا به وسع خانواده مصرف می‌گردد، اما آنچه که مادر بزرگ‌های مهربان بر روی سفره از جنس جاجیم پهن شده بر روی کرسی قرار می‌دادند کاسه‌های مسی پر از کشمش‌های سیاه و قهوه‌ای بود که بر رویش گردو‌های مغز شده قرار می‌دادند سنجد و قورقا گندم برشته شده هم ازدیگر تنقلاتی بود که در سینی پذیرایی مادر بزرک‌ها بر روی کرسی می‌درخشید.
همچنین در آن موقع‌ها زنجانی‌ها در شب یلدا مقداری برف سفید را با شیره انگور مخلوط نموده و آنرا می‌خورند.
زنجانی‌ها با خوراکی هایی، چون ترب، شلغم، کلم و تنقلاتی مانند توت و انجیر خشک، کشمش، گردو و نخودچی در این شب از میهمانان خود پذیرایی می‌نمایند. بواسطه معروف بودن انار طارم این میوه هموراه بر سر سفره شب چله زنجانی‌ها جای وِیژه داشته است.
یلدا شب صله رحم
صله ارحام یکی از خوب‌ترین دستاورد‌های شب یلدا است این شب مجالی در صله رحم و تحکیم بنیان خانوادههاست.
در زنجان شب یلدا پیران و خردسالان جوانان و بخصوص بزرگتر‌های ایل در کنار هم جمع می‌شوند.
در این شب بزرگتر‌های ایل در صدر مجلس می‌نشینند و بزرگتر‌ها به کوچک تر‌ها هدیه می‌دهند شعر خوانی می‌کنند، فال حافظ می‌گیرند و شاهنامه خوانی در صدر برنامه‌های امشب قرار دارد.
ارجمند مدیر کل میراث فرهنگی استان به خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، می گوید :این مراسم یکی از مراسماتی است که موجب پیوند دوباره نسل ها با حضور سه نسل در کنار یکدیگر مادر بزرگ و پدر بزرگ ها، در کنار پدران و مادران، فرزندان و نوادگان می شود.
ارجمند می افزاید : با توجه به اینکه یکی از رسالت‌های اصلی ما حفظ و احیا این مراسمات و میراث‌های ناملموس آن است در تلاشیم که در احیا چنین مراسماتی پیشرو باشیم.
او می گوید :از جمله برنامه های امسال به مناسبت این شب برگزاری جشنواره‌ای با عنوان جشنواره شب یلدا در مجموعه بازارچه صنایع دستی با حضور صنعتگران حوزه صنایع دستی و مردم شهر زنجان است.
ارجمند می افزاید: مسابقه آشپزی ومراسم مجمع آرایی از برنامه های شاد و مفرح این جشنواره است.
گزارشی از زهرا نصیری
انتهای پیام/ن
