به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ، با آغاز ثبت‌نام از نامزد‌های انتخابات مجلس شورای اسلامی، رسما فضای انتخاباتی در سراسر کشور آغاز شد. از همین الان اگر روزنامه‌ها، سایت‌ها و خبرگزاری‌ها را ببینید اثرات این فضا را مشاهده خواهید کرد. از چند روز دیگر که اسامی نامزد‌های تایید صلاحیت‌شده هم اعلام شود دیگر فضا کاملا انتخاباتی خواهد شد. گذشته از ایام رسمی تبلیغات که در اختیار همه نامزد‌های محترم قرار دارد، استفاده از رسانه‌ها نیز اولویت اصلی همه متقاضیان شرکت در این ماراتن انتخاباتی است. اگر در گذشته رسانه‌ها چارچوب خاصی برای معرفی برنامه‌های یک نامزد را داشتند، امروزه با گسترش فضا‌های مجازی هر کسی می‌تواند رسانه شخصی خودش را داشته باشد. این مساله جدا از اثرات مثبت و خوب آن چند آفت هم دارد؛ یکی گسترش رسانه‌های بی‌نام و نشان که در اصلاح اهل فن «فیک‌نیوز» خوانده می‌شود. هر چه این فیک‌نیوز‌ها زیاد شوند فضای رسانه‌ای هم دچار افت خواهد شد. در پیامد این اتفاق شاهد اخبار جعلی هستیم که یکی از کارکرد‌های اصلی آن تخریب رقبای انتخاباتی است.

روز گذشته حجت‌الاسلام رئیسی، رییس قوه‌قضاییه در سخنانی در برخورد با تخلفات انتخاباتی تاکید کرد: «رسیدگی به تخلفات انتخاباتی باید به‌موقع و متناسب باشد و اقدام در خصوص این تخلفات بعد از برگزاری انتخابات، فایده‌ای ندارد. هر تخلف در هر زمانی که رخ داد باید همان موقع با آن برخورد شود. در ستاد پیشگیری از جرایم و تخلفات انتخاباتی نیز این موضوعات را پیش‌بینی کرده‌ایم. از همکاران خود در دستگاه قضایی می‌خواهم که ضمن همکاری با مجریان و ناظران، نسبت به رسیدگی به تخلفات انتخاباتی در زمان خود اقدام کنند».

هر چند این مساله عموما در همه انتخابات‌ها به چشم می‌خورد که شعبه ویژه‌ای برای رسیدگی به تخلفات شکل می‌گیرد، اما تاکید رییس قوه‌قضاییه بر رسیدگی به جرم در همان زمان وقوف جرم، اتفاق مهم و قابل توجهی است. این مساله را نیز می‌توان در بحث تخلفات رسانه‌ای نیز پیگیری کرد.

فیک‌نیوزها، عامل ناامنی رسانه‌ای

گفتیم دورانی است که هر فردی می‌تواند رسانه شخصی خودش را داشته باشد و در ایامی، چون انتخابات این مساله بیشتر به چشم می‌خورد. قبل از اینکه کمی در این‌باره بحث کنیم اول خوب است بدانیم «فیک‌نیوز» چیست و چه کارکردی دارد. در اصصلاح وب‌سایت‌های اینترنتی‌ای هستند که به‌طور عمد اخبار جعلی را تبلیغ می‌کنند و موارد تبلیغاتی و غیرواقعی را به‌عنوان اخبار واقعی می‌دانند که اغلب با استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای بالابردن ترافیک این سایت‌ها و تقویت اثر آن فعالیت می‌کنند. در دوران حاضر این فیک‌نیوز‌ها می‌توانند در قالب کانال‌های تلگرامی یا صفحات اینستاگرامی هم تولید محتوا کنند، اما آنچه مهم است اینکه توزیع این اخبار از طریق رسانه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد، چون به دلیل حضور مردم در این عرصه توزیع این موارد راحت‌تر است و خیلی از کاربران هم بدون صحت‌سنجی اقدام به بازنشر یک مطلب خبری جعلی می‌کنند.

چه کسانی مسوول هستند؟

خب در زمان حاضر مرجع تشخیص رسانه‌های جعلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، چون عموم وب‌سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی پرجمعیت برای این نهاد قابل شناسایی هستند. در زمان انتخابات هم که فعالیت‌های خبری و رسانه‌ای اوج می‌گیرد باید توانی ویژه برای رصد این مدل صفحات گذاشته شود چرا که عمده فعالیت‌های مخرب رسانه‌ای از سوی فیک‌نیوز‌ها انجام می‌شود هر چند رصد رسانه‌های رسمی هم نشان می‌دهد آن‌ها هم سهمی از تولید اخبار مخرب را دارند، اما به دلیل رسمی‌بودن حرفه‌ای‌تر این کار را می‌کنند. اگر یادتان باشد در ایام انتخابات ریاست جمهوری دوره قبل وزارت ارشاد هر روز فهرست رسانه‌هایی که تخلف انتخاباتی داشتند را اعلام می‌کرد. حتی بعد از پایان انتخابات هم این کار را به صورت مفصل انجام داد؛ اما ثمره آنچه بود؟ هیچ. چرا که پیامد آن لیست این بود که هیچ برخوردی با رسانه متخلف انجام نمی‌شد و خب تبعات این اتفاق رویکرد‌های تخریبی بعدی را ادامه می‌دهد، اما اگر رسانه‌های جعلی بدانند که قرار است در بزنگاه تخلف جرم با آن‌ها برخورد شود، دیگر ریسک تخلف پایین می‌آید و خب نتیجه آن به سالم‌سازی فضای رسانه‌ای می‌انجامد.

اخبار جعلی و ضرر به نامزد‌ها

همانطور که گفتیم پیامد رشد فیک‌نیوز‌ها تولید اخبار جعلی است؛ اخباری که برای تخریب رقیب انتخاباتی تولید می‌شود و عموما به دلیل نامشخص‌بودن منشا اصلی خیلی با آن برخورد نمی‌شود و همین مساله سرمنشأ بداخلاقی‌های رسانه‌ای در عرصه انتخابات می‌شود؛ با این حال اگر در همان مرحله وقوع تخلف اقدام قانونی قاطعانه در مقابل آن صورت بگیرد بالطبع شاهد حرکت درست رسانه‌ای خواهیم بود. در همین یکی دو روز اخیر لیستی از افراد منتسب به یکی از گروه‌های حاضر در انتخابات به صورت گسترده در حال پخش‌شدن بود که در همان ساعات اول از سوی برخی افراد حاضر تکذیب شد، ولی با این حال به صورت متعدد پخش شد. چه بسا در صورتی که اقدامی برای توقف این اقدام نشود، همین مساله در ادامه مایه اختلاف شود؛ اتفاقی که سرمنشأ آن تولید یک خبر جعلی از سوی فیک‌نیوز‌ها بود.

به نظر می‌رسد لازم است دستگاه قضایی با همکاری وزارت ارشاد با رصد تخلفات رسانه‌ای در حوزه فیک‌نیوز‌ها و اخبار جعلی و البته تخلفات رسانه‌های دیگر این فضا را کنترل کند. برخورد درست و موثر در این فضا قطعا هم به نفع رسانه‌ها و هم افراد حاضر در صحنه انتخابات است؛ ضمن اینکه فضای روانی حاصل از سالم‌سازی محیط قطعا روی مردم برای حضور آگاهانه در انتخابات موثر خواهد بود.

منبع: روزنامه صبح نو

انتهای پیام/