به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، آمار‌ها از فوت حدود سه هزار و ۵۰۰ نفر در سال ۹۷ خبر می‌دهد که نه بر اثر سیل و زلزله بلکه فقط به خاطر استنشاق ذراتی با اندازه کمتر از ۲.۵ میکرون، جان خود را از دست داده اند. ۲.۵ میکرون یعنی ۰.۰۰۰۲۵ سانتی متر، ۲.۵ میکرون یعنی ذرات معلقی که از اگزوز خودرو‌ها و کامیون‌ها و موتور‌ها خارج می‌شوند، موذیانه تجمع می‌کنند و در روز‌های سرد سال از طریق ریه به خون راه می‌یابند و منجر به مرگ و میر می‌شوند.

بد نیست بدانید از دست رفتن حدود ۴۲ هزار سال عمر و خسارت اقتصادی ۱.۳ میلیارد دلاری به دلیل همین ذرات معلق کوچک است. این روز‌ها افزایش میزان این ذرات موذی باعث ناسالم شدن هوا، تعطیلی مدارس، تعطیلی دانشگاه ها، تعطیلی ادارات، ممنوعیت‌های ترافیکی برای خودرو‌ها و مرگ و میر می‌شود، اما واقعا سهم خودرو‌های سواری، وانت، تاکسی، موتورسیکلت، مینی بوس، اتوبوس‌های شرکت واحد، کامیون‌ها و هواپیما‌ها در این آلودگی چقدر است؟

ذرات نامرئی و موذی
با نگاهی به بررسی‌های صورت گرفته درباه منشأ آلودگی هوای تهران و البته کلان شهر‌های دیگر به راحتی می‌توان متوجه شد همین ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون که پیش از این هم به آن ذرات موذی گفتیم، عامل اصلی این پدیده شوم و آزار دهنده است.

این ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون بر خلاف آلاینده‌های دیگر که معمولا به شکل گاز هستند، به صورت ذرات جامد و مایع در هوا پراکنده می‌شوند و به دو شکل اولیه و ثانویه در می‌آیند. ذرات اولیه، همان ذراتی هستند که به صورت مستقیم از منابع تولید آلاینده خارج و وارد هوای محیط می‌شوند در حالی که ذرات ثانویه به شکل گاز وارد جو می‌شوند و بر اثر دما، نور خورشید و واکنش‌های شیمیایی مختلف دیگر تغییر شکل می‌دهند و به شکل جامد در می‌آیند.

به گفته محمد کاظمی کارشناس محیط زیست «این ذرات دارای انواع مختلفی هستند که از اصلی‌ترین آن‌ها می‌توان سولفات (S۰۴)، نیترات (NO۳) و ترکیبات آلی ثانویه را نام برد.» نکته جالب توجه ذرات ثانویه در این است که این ذرات به‌صورت مستقیم قابل‌اندازه‌گیری نیستند و تخصیص سهم منابع انتشار آن‌ها کمی پیچیده‌تر از ذرات معلق اولیه خواهد بود.

سهم منابع متحرک
باور عمومی مردم و البته برخی مسئولان این است که بار آلودگی هوا در کلان شهر‌ها بر دوش خودرو‌های شخصی است. دلیل این ادعا هم سیاست‌هایی مانند اجرای طرح‌های ترافیکی زوج و فرد است. شاید دلیل این باور هم سهم ۸۵ درصدی منابع متحرک نسبت به سهم ۱۵ درصدی منابع ساکن در تولید آلاینده‌های کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون باشد.

اما نکته‌ای که به آن توجه چندانی نشده، سهم خودرو‌های شخصی از این ۸۵ درصد است. شاید خودرو‌های سواری سهم بالایی در تولید دی اکسید کربن، منوکسید کربن، اکسید‌های نیتروژن و اکسید‌های گوگرد داشته باشند، اما این به معنی متهم بودن آن‌ها در به خطر انداختن سلامتی مردم به خاطر استنشاق هوا نیست. همان طور که در نمودار تهیه شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران می‌بینیم، بیشترین سهم آلایندگی در این بخش، متعلق به اتوبوس‌های بخش خصوصی، اتوبوس‌های شهرداری و کامیون‌هاست و خودرو‌های شخصی و تاکسی‌ها، سهم ناچیزی – حدود ۲ درصد – دارند. این ۲ درصد ناچیزتر هم می‌شود وقتی که آن را جزئی از سهم کلی ۸۵ درصدی منابع متحرک بدانیم؛ یعنی در کل می‌توان گفت سهم خودرو‌های شخصی و تاکسی‌ها در آلودگی ناشی از ذرات معلق هوای تهران، یک درصد است.

در مقاله‌ای هم که توسط دکتر علیرضا جهانگیریان و مهدی ابراهیمی با عنوان «بررسی تاثیر آلایندگی فرودگاه مهرآباد بر کیفیت هوای منطقه» در سال ۱۳۸۶ ارائه شد و از اطلاعات سازمان فدرال هوایی آمریکا و سازمان بین المللی هوانوردی (ایکائو) استفاده کرده بودند، آلودگی یک هواپیما برابر با آلودگی ایجاد شده توسط ۳۰ خودرو اعلام شده که به گفته رئیس انجمن هوا فضای ایران سهم هواپیما‌ها هم در این آلودگی ۵ درصد است.

سهم بالای دیزلی‌ها
مطالعه سهم بندی‌های ذکر شده برای منابع مختلف، مشخص می‌کند بار عمده آلودگی هوای تهران، بر دوش اتوبوس‌های شرکت‌های حمل و نقل خصوصی، اتوبوس‌های شهرداری و کامیون‌هاست. یکی از دلایل بالا بودن سهم این دسته از خودرو‌ها هم مربوط به سن بالای آن هاست.

بر اساس آمار حدود ۶۰ درصد اتوبوس‌های بخش خصوصی قدمتی بالای ۲۰ سال دارند. همچنین حدود نیمی از کامیون‌هایی که در کشور تردد دارند هم بیش از ۲۰ سال عمر دارند. در کنار این‌ها نباید از سوخت آن‌ها هم غافل شد. سوخت دیزل، یکی دیگر از عواملی است که می‌توان نقش آن را در آلایندگی پررنگ دانست و انگشت اشاره را به سویش گرفت. تا این جای کار به نظر می‌رسد کلید حل بخش بزرگی از آلودگی در گرو به سازی ناوگان اتوبوسرانی باشد، اما اخبار این حوزه چندان امیدبخش نیست.

هرچند قرار بود تمامی خودرو‌های دیزلی، فیلتر دوده نصب کنند، اما شهریور ماه امسال معاون اول رئیس جمهور در پاسخ به درخواست یکی از شرکت‌های خودروسازی برای توقف «نصب فیلتر دوده» روی خودرو‌های دیزلی، به رحمانی و کلانتری نوشت: «با توجه به تحریم و نیاز کشور به کامیون‌های مذکور، با نظر مساعد بررسی و برای مدتی مجوز صادر شود.»

منبع: خراسان

انتهای پیام/