سجاد بهمنی، مدرس گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، در ادامه بحث حاشیه نشینی اطراف کلانشهر اهواز، گفت: اگر بخواهیم دقیق‌تر این فرایند را واکاوی کنیم باید بگوییم رشد شدید جمعیت اهواز برای دهه‌های متوالی و مصادف شدن آن با تخریب گسترده زیرساخت‌های آبادان در دوران جنگ تحمیلی که در آن مقطع پررونق‌ترین شهر جنوب ایران بود باعث به وجود آمدن شکافی بزرگ در سطح بالای شبکه شهری استان گشت که موجب حفظ و تثبیت جایگاه اهواز به عنوان نخستین شهر استان، بدون رقیب جدی و به صورت تدریجی شد.

او افزود: این وضعیت علاوه بر اینکه تاکنون ادامه پیدا کرده، با گذشت زمان و شکل گیری تحولات نوین در استان، تشدید نیز شده است. یکی از این تحولات نوین افزایش تمایل به شهرنشینی است که بی ارتباط با تحولات جامعه روستایی استان نبوده است. به گونه‌ای که رشد شهرنشینی نه تنها با مهاجرت‌های گسترده از روستا به شهر تقویت شده است بلکه بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران و تحلیل نتایج سرشماری سال ٩۵ خورشیدی؛ از سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ از مجموع ۶ هزار روستا در استان خوزستان نزدیک به ۳ هزار از این تعداد، به نفع گسترش کالبدی و جمعیتی شهر‌های استان و دیگر شهر‌های کشور خالی از سکنه شده اند.

افزایش جمعیت اهواز و تبدیل به اولین شهر متراکم خوزستان

بهمنی بیان کرد: نگاهی به روند شهرنشینی دهه‌های اخیر در استان خوزستان نشان می‌دهد، در سال ۱۳۵۵ شهر اهواز که پیشتر، پس از آبادان دومین شهر پرجمعیت خوزستان بود در نتیجه سرمایه گذاری‌ها و مهاجرت گسترده از روستا‌ها و شهر‌های پیرامون با رشد ۴۷ درصدی به اولین شهر پرجمعیت استان بدل شد. این روند تحولات جمعیتی قابل توجهی را رقم زده است، به گونه‌ای که به تدریج و با تداوم سرمایه گذاری برای توسعه میادین نفتی و استقرار صنایع سنگین در این شهر طی ۱۰ سال از ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۵ جمعیت این شهر ۷۲ درصد افزایش یافت.

این استاد دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به این مسئله که وقوع جنگ تحمیلی نیز نتوانست خللی در رشد جمعیت شهری و حاشیه نشینی اهواز ایجاد کند اظهار داشت: در واقع، وقوع جنگ و تخریب شهر‌های خرمشهر، آبادان، اروندکنار و بستان، انهدام صنایعی، چون پالایشگاه نفت و تاسیسات مشابه و از کار افتادن صنایع و مراکز بزرگ اشتغال و تاسیسات بندری خرمشهر نیز باعث شد تا جمعیت این مناطق و سایر مناطق کشور مهاجرت اجباری را به اهواز تجربه کنند.

سجاد بهمنی تصریح کرد: در آن مقطع شهر اهواز به هیچ وجه ظرفیت و زیرساخت‌های میزبانی از حجم انبوه جمعیت وارد شده را نداشت، هر چند به علت رونق نفتی این شهر، قیمت زمین و خدمات، افزایش قابل توجهی یافت. به همین دلیل و با افزایش فاصله قیمت میان اهواز و مناطق همجوار بخشی از جمعیت مهاجر پشت دروازه‌های شهر ماندند. در این دوره، روستا‌های حومه‌ای و نزدیک به شهر اهواز مانند عین دو، ام طمیر، شلنگ آباد، ملاشیه، کوت عبدالله، کوت سید صالح در جذب مهاجران نقش بسزایی داشتند.

او گفت: در ادامه همین روند و با تداوم رشد جمعیت نزدیک به ۶ درصدی اهواز، محلات حاشیه نشین دیگری نیز یکی پس از دیگری در اطراف این شهر به شکل قارچ گونه رشد کردند. ملاشیه، منبع آب، حصیرآباد، کریشان، زوویه و ده‌ها محله دیگر اکثرا سنگ بنای شکل گیری شان در همین دوره بنیان گذاشته شد. بیشتر جمعیت تازه وارد به این محلات را روستاییان مهاجر تشکیل می‌دادند که برای بهبود شرایط زیست خود به سکونت در اهواز امید بسته بودند.

انتهای پیام/ ن