به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، دانش ساخت و طراحی پرنده‌های هدایت‌پذیر از دور (پَهپاد) که به آن هواپیمای بدون سرنشین نیز می‌گویند؛ طی سالیان اخیر به قدری گسترش یافته‌ که به طور گسترده در زمینه‌های مخابرات، ناوبری جهانی، تحقیقات هواشناسی، جغرافیایی و جاسوسی به کار گرفته می‌شوند.

پهپاد‌ها انواع مختلفی مانند نمونه های بسیار کوچک با وزنی در حد چند گرم وزن دارند (MAV)، پهپاد‌های مینیاتوری که کمتر از ۲۵ کیلوگرم وزن دارند و پهپاد‌های سنگین، البته این سه نوع در دو دسته کلی بال متحرک و بال ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند. 

کاربرد‌های گوناگون هم از دیگر شاخصه‌های تقسیم بندی پهپاد‌ها هستند که پهپاد‌های نظامی با امکان حمله به اهداف زمینی یا هوایی، پهپاد‌های تجسسی و جاسوسی، پهپاد‌های پشتیبانی و لجستیکی، پهپاد‌های غیرنظامی و تجاری چهار شاخه اصلی در این تقسیم بندی به شمار می‌رود.

نخستین بار که از این محصول استراتژیک در جهان استفاده شد در سال ۱۸۴۹ میلادی در اتریش بود که با گذشت زمان به تدریج پیشرفت کرده و به نقطه کنونی رسیده است.

پهپاد؛ ظرفیتی که می‌تواند یک تهدید هم محسوب شود

همانطوری که پهپادها استفاده های گوناگونی دارند ولی هنگامی که دشمنان هم بخواهند از این نوع تسلیحات برای ضربه زدن به کشورمان استفاده کنند، ما باید از تجهیزاتی استفاده کنیم که آنها را از طریق پدافندی مختل کنیم. اما این اختلال از طریق نظامی نبوده و با تجهیزاتی به نام اخلالگرها باید این مهم را به سرانجام برسانیم. یکی از مواردی که پرنده‌های بدون سرنشین می توانند ایجاد کنند، جاسوسی و تصویربرداری از اماکن مهم و حساس همچون سایت های نظامی، هسته ای و اطلاعاتی و همچنین پدافندی می شناسیم.

دی ماه ۹۵ بود که یکی از این نوع تهاجم ها توسط یک «هلی‌شات» بر فراز منطقه پرواز ممنوع در مرکز تهران انجام شد که با واکنش پدافند هوایی و شلیک توپ‌های ارتفاع پست  نابود شد.  اینجا بود که مسئولان دفاعی کشورمان متوجه شدند که پهپادها علاوه بر یک ظرفیت، تهدید نیز به شمار می روند. 

نیروی زمینی ارتش، پیشگام ساخت اخلالگرهای پهپادی

سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش با بررسی این تهدیدات و به عنوان یک نیروی محوری این قبیل تهدیدات که عموما از سوی پرنده های کوچک ایجاد می شود را بررسی کرد. همین جا بود که نزاجا کار طراحی و ساخت سامانه جامع مقابله با تهدیدات نوین ریزپرنده را کلید زد. اکثر پهپادها به نوعی یک سیستم الکترونیکی هستند که با سیستم های رادیویی هدایت و کنترل می شوند که برخی اوقات هم از طریق (GPS) این کار صورت می گیرد.به همین دلیل هم مناسب‌ترین روش برای مقابله با این نوع ریزپرنده‌ها را می‌توان ایجاد اخلال الکترونیک در فرآیند هدایت و ارتباط آنها برشمرد.

اخلالگر باند S، نخستین گام ساخت اخلالگر در ارتش

نیروی زمینی ارتش آذرماه سال ۹۵ و در جریان برگزاری رزمایش محمد رسول الله (ص) اولین اخلالگر خود برای مقابله با تهدیدات پهپادی را رونمایی کرد. برد این اخلاگر ۳ کیلومتر است که فعالیت آن در باند S، محدوده فرکانسی ۲.۳ تا ۲.۵ گیگاهرتز و با توان ساتع کردن تشعشع معادل با ۳۰ وات است که با اخلال این فرکانس ها می توان عملکرد پهپاد مورد نظر را مختل کرد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این اخلالگر دارابودن قابلیت به زمین نشاندن پهپاد‌ها و  پرنده‌های کوچک است.  

پروژه شاهد، نسل نوین اخلالگر در نزاجا

نزاجا در گام بعد با طراحی پروژه شاهد، ۳۱ فروردین امسال بود که خانواده اخلاگر‌های شاهین را در سه نوع کوله‌ای، استقراری و دستی معرفی و به یگان‌های عملیاتی ارتش ملحق کرد که برد آن‌ها در بازه بین ۲ تا ۱۰ کیلومتر تخمین زده می‌شود. اخلاگر‌های خانواده شاهین این توان را داشتند تا با ایجاد اخلال و اختلال بر روی امواج ماهواره‌ای تمام پهپاد‌های مهاجم را منحرف کرده و از کار بیاندازند. این اخلاگر ظاهری مانند سلاح انفرادی البته با ابعادی بزرگتر داشته و به دلیل برد بالا، بر روی آن دوربین هدفگیری نیز تعبیه شده است.

اخلالگر محمول بر پهپاد، عضو دیگر خانواده شاهین

اخلالگر ارتباطی محمول بر پهپاد ۴ مهرماه ۹۷ و در هفته دفاع مقدس رونمایی شد. این اخلالگر توانایی و قابلیت انجام عملیات ضدپهپادها، مولتی روتور‌های جاسوسی و بمب‌افکن‌ها در محدوده فرکانسی ۲۰ تا ۵۲۰ مگاهرتز را دارد.  

تورپران محمول بر سلاح ژ-۳

نوع دیگری از اخلالگرهای برای مقابله با ریزپرنده‌ها و پهپادها، پرتابگرهای تور محمول بر سلاح ژ-۳ به سمت ریزپرنده‌ها هستند که توسط جهاد خودکفایی نزاجا با برد  ۱۵۰ متر ساخته شدند. این اخلالگرها می‌توانند توری به مساحت ۲۰ متر مربع را پرتاب کند.

سامانه اخلالگر گنبدی و جهتی شاهد؛ جدیدترین سامانه اخلاگر نزاجا

سامانه «اخلالگر گنبدی و جهتی شاهد» را می‌توان جدیدترین محصول از این نوع دانست که ۱۱ مهرماه امسال با حضور امیر سرتیپ محمدحسین دادرس جانشین فرمانده کل ارتش، امیر سرتیپ کیومرث حیدری فرمانده نیروی زمینی ارتش و جمعی از امراء و فرماندهان ارتش به همراه پنج دستاورد جدید نیروی زمینی ارتش در سازمان تحقیقات و جهادخوکفایی نیروی زمینی ارتش رونمایی شد.

این اخلالگر با قرارگرفتن بر روی خودرو به صورت ثابت مستقر شده و توان کشف اهداف به صورت تصویری را دارد.   این سامانه همچنین قادر است تا با ارسال فرکانس‌هایی با طول موج بالا، گنبدی را برای محافظت از یک منطقه در برابر ورود ریزپرنده‌ها و پهپاد‌ها در باند‌های فرکانسی مختلف ایجاد کند.

سامانه اخلالگر جهتی و گنبدی شاهد از ۲ خودرو تشکیل شده که یک خودرو مجهز به سامانه‌های کشف و الکترواپتیکی برای کشف اهداف پرنده و خودروی دیگر برای ارسال امواج اخلالگر به منظور جلوگیری از ورود ریزپرنده‌ها به محدوده حفاظتی است.

کلام آخر

امروز ساخت و طراحی انواع اخلالگرها چه در انواع پهپادی و ریزپرنده ها و چه در انواع سنگین برای ایجاد اختلال در بمب افکن ها و هواپیماهای راهبردی به یک اصل تعیین کننده در میدان های نبرد و عرصه پدافندی تبدیل شده که ارتش جمهوری اسلامی ایران به ویژه در نیروی زمینی ارتش به عنوان یک نیروی محوری در حال اجرایی شدن است.

مهدی طلوع وند

انتهای پیام/