در تازه‌ترین نمونه اشتباه خواندن شعر به قطعه «قمار باز» آلبوم «بی‌نام» محسن چاوشی برخوردیم که در آن یک مصرع به غلط خوانده می‌شود.

دلخوری مولوی و حافظ از چاوشی و زند وکیلی!به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، وقتی خواننده‌ها اشعار شاعران بزرگ ادبیات فارسی مانند حافظ، سعدی و مولانا را اجرا می‌کنند، لطفِ شنیدنِ آن شعر‌ها چند برابر می‌شود. چه بسا غزلی از حافظ را بخوانیم، ولی حسن و زیبایی آن غزل در کنار صدای یک خواننده و نوای موسیقی برایمان بیشتر شود و مضمون شعر را بهتر درک کنیم.

برای همین است که می‌گویند همیشه موسیقی به کمک شعر می‌آید و آن را شکوفاتر می‌کند، اما گاهی پیش می‌آید که خواننده‌ای از سرِ ناآگاهی و نداشتنِ دانش کافی در شعر، بیت یا مصرعی را اشتباه می‌خواند و همین کار، موجب تغییر معنای آن می‌شود. در تازه‌ترین نمونه اشتباه خواندن شعر به قطعه «قمار باز» آلبوم «بی‌نام» محسن چاوشی برخوردیم که در آن یک مصرع به غلط خوانده می‌شود.

مصرعِ اشتباهیِ «قمار باز»
محسن چاوشی که در آثار مختلف خود همیشه ارادتش را به مولانا نشان داده است، در تازه‌ترین آلبوم خود، یعنی «بی‌نام» هم غز‌ل‌هایی از این شاعر بزرگ را انتخاب و اجرا کرده است. یکی از این غزل‌ها که به نام «قمارباز» در آلبوم گنجانده شده است، با این ابیات آغاز می‌شود: «همه صید‌ها بکردی هله میر بار دیگر/ سگ خویش را رها کن که کند شکار دیگر/ همه غوطه‌ها بخوردی همه کار‌ها بکردی/ منشین ز پای یک دم که بماند کار دیگر».

مولانا در بیت سوم می‌گوید: «همه نقد‌ها شمردی به وکیلِ در سپردی/ بشنو از این محاسب عدد و شمار دیگر». چاوشی مصرع اول این بیت را این‌طور خوانده است: «به وکیل، در سپردی» که غلط است. «وکیلِ در» در گذشته یک عنوان شغلی بوده و به کسی اطلاق می‌شده که نایب، منشی یا سفیرِ فردی صاحب منصب در دربار پادشاه بوده است؛ بنابراین «وکیلِ در» یک واژه کاملاً مستقل است و در متون قدیم فارسی به ویژه تاریخ بیهقی بار‌ها به این عنوان شغلی برمی‌خوریم. از این رو از خواننده‌ای مانند چاوشی که خدمت بزرگی به معرفی اشعار مولانا به جامعه کرده است، انتظار می‌رود پیش از خواندن شعری حتماً درباره اجرای صحیح آن از یک مشاور ادبی کمک بگیرد.

غلط خواندنِ همشهریِ حافظ!
حافظ غزل مشهوری دارد با این مطلع: «ما شبی دست برآریم و دعایی بکنیم/ غم هجران تو را چاره ز جایی بکنیم». علی زندوکیلی سال گذشته این غزل را اجرا و در قالب تک آهنگ منتشر کرد، اما بیت دوم غزل را طوری خواند که معنا به کلی تغییر کرد و داد حافظ هم درآمد! بیت دوم از این قرار است: «دلِ بیمار شد از دست، رفیقان مددی/ تا طبیب اش به سر آریم و دوایی بکنیم»، اما علی زند وکیلی آن را به این صورت درآورده و خوانده: «دل، بیمار شد از دستِ رفیقان، مددی»! این در حالی است که همین غزل حافظ را خواننده‌هایی مانند غلامحسین بنان و علیرضا قربانی اجرا کرده‌اند و زندوکیلی می‌توانست آن‌ها را بشنود. بعد از مدتی حمیدرضا ترکاشوند این غزل را در آلبوم «نوکوب» بازخوانی و این اشتباه زندوکیلی را اصلاح کرد.

ما ز یاران چشم یاری داشتیم
گاهی هم ممکن دست بردنِ سلیقه‌ای در یک شعر معنای آن را تحت تأثیر قرار بدهد یا منظورِ شاعر را به درستی نرساند. غزل «ما ز یاران چشم یاری داشتیم/ خود غلط بود آن‌چه می‌پنداشتیم» را بسیاری از خواننده‌ها اجرا کرده‌اند؛ از محمدرضا شجریان تا مهران مدیری.

اما این شعر متأسفانه گاهی دستخوش تغییرات سلیقه‌ای خواننده‌ها شده است. برای نمونه محمدرضا شجریان این غزل را در آلبوم «رندان مست» اجرا کرده و مصرع دوم «شیوه چشمت فریب جنگ داشت/ ما غلط کردیم و صلح انگاشتیم» را این‌طور تغییر داده است: «ما ندانستیم و صلح انگاشتیم».

گویا تصور بر این بوده که شاعری مانند حافظ هیچ وقت از لفظ توهین‌آمیز «غلط کردن» استفاده نمی‌کند. در حالی که این ترکیب فعلی در گذشته به معنای همان خطا کردن بوده و اصلاً هم توهین به حساب نمی‌آمده است. جالب این که خطا کردن به جای غلط کردن فقط در یک نسخه غیر معتبر از دیوان حافظ آمده است.

نمونه دیگر این تغییر در اشعار کلاسیک مربوط به صدیق تعریف، خواننده و موسیقی‌دان ایرانی است که بیت دیگری از این غزل را تغییر داده است.

بیت مد نظر این است: «تا درخت دوستی کی بر دهد/ حالیا رفتیم و تخمی کاشتیم». صدیق تعریف مصرع دوم را این‌طور تغییر داده است: «حالیا رفتیم و بذری کاشتیم». در متون قدیم فارسی ترکیب فعلی «بذر کاشتن» نداریم و فعل مناسب برای واژه بذر «افشاندن» است و در نسخه‌های معتبر دیوان حافظ هم ترکیب بذر کاشتن نیامده است و بهتر بود از نسخه‌های معتبر غزلیات این شاعر بزرگ استفاده می‌شد.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/

برچسب ها: مولوی ، حافظ ، چاوشی ، زندوکیلی
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۰
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
حسین
۱۷:۱۲ ۰۳ آبان ۱۴۰۱
دقیقا اینهمه خواننده هرچی دلشون خواست می خونن کسی کاری نداره کافیه کسی با مضمون مذهبی یا ملی بخونه سر تا پا ازش ایراد و خطا میگیرن برای همینه خیلی از خواننده ها توی این موضوعات وارد نمی شن یا حتی ازش زده می شن
Iran (Islamic Republic of)
محمد
۱۴:۴۵ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
ولی این سبک شعر خوانی سعدی و مولوی را اول چاوشی اجرا کرد بعد دیگران تقلید
Iran (Islamic Republic of)
Mohsen
۱۳:۳۴ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
حالا این همه خواننده شعر بی معنا میخونن گیر دادین ب محسن چاوشی؟!
بعد هم محسن چاوشی فوق ستاره ی ایرانه و پس از این همه سال خوانندگی امکان ندارن اشتباه کنه
این آلبوم برای مدت طولانی چک شده.پس مطمئنا اشتباه نیست و حتما از این کارشون ی منظوری دارن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۱۲ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
حالا کی مولوی و حافظ دلخور شدن بچه های yjc اونجا بودن ؟؟؟؟
Iran (Islamic Republic of)
فاطمی
۰۷:۵۷ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
من که عاشق خونده گری هر دو عزیزم واقعا همین که اشعار شعرای بزرگ سرزمین پارس را میخوانند و زنده نگه میدارند کافیست
Iran (Islamic Republic of)
جواد قاسمی
۰۱:۲۴ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
نقد دوستان درسته
ولی عزیزان شاعران گذشته هم از روی علم و دانشی که داشتن شعر رو سرودن
درسته که خوانندگی اشعار بزرگان کار قشنگی هست ولی بهتره این همه زحمت تنظیم و ساختن یک قطعه موسیقی با یک اشتباه قابل اصلاح به باد نره، پس بهتره که از استاد ادبیات هم در کنار کار موسیقی استفاده بشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۴۱ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
اشتباه ،اشتباه ست حتی اگر خواننده خاص باشه .اگر آقای خاص تمایل داره شعر با معنای حافظ و مولانا رو بخونه باید اول از اهلش مشورت و تحقیق کنه این که چیز بدی نیست قطعا
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۳۶ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
توی شعر عزیزم کجایی دقیقا کجایی، یه مصرع رو کلا برعکس خونده برای اینکه قافیه جور بشه. میگه: بیا تا رگامو تو خونت بریزم. در واقع خون رو توی رگ میریزن نه رگ رو توی خون
-
ناشناس
۱۱:۲۱ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
این یه جور ارایه تو ادبیات" گرامی پس هیچ مشکلی نیست در بعض اشعار این نوع ارایه مشاهده شده
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۵۳ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
اسم آرایه رو میشه بفرمایید؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۳۳ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
ای بابا
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۴۳ ۳۰ دی ۱۳۹۸
اون ترکیب "وکیل در" منو به یاد فامیل دور انداخت.
اگر در بند در مانند درمانند
یعنی yjc ببین چه مخاطبین فرهیخته ای داری!...
خب خواننده عینک ریبن با اون تیپ شلوار تیکه پاره که ازش رویت شد شعر مولانا بخونه همین میشه دیگه.نمیشه انتظارات بالایی داشت
گرچه اگر هدف آشنایی مردم و حتی نسلهای بعد بااین اشعار و شعرا باشه چون امکان موندگار شدن اثر هست بهتره تصحیح بشن...
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۴۶ ۳۰ دی ۱۳۹۸
حالا یه کاری کنید یه نفرم که یه شعر حسابی میخونه دیگه نخونه.
Iran (Islamic Republic of)
ابراهيم
۲۱:۴۴ ۳۰ دی ۱۳۹۸
چاوشیه دیگه چه میشه کرد
Iran (Islamic Republic of)
حسین
۲۰:۳۹ ۳۰ دی ۱۳۹۸
بیت انتخابی محسن چاوشی هیچ ایراد ندارد؛چرا که معنای آن هیچ تغییر نمی کند.
به وکیل،در سپردی.
به وکیل در،سپردی.
در سپردن از افعال پیش وندی رایج متون کهن است،به معنای همان سپردن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۶:۱۷ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
اتفاقا معنیشون از زمین تا آسمون فرق داره
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۳۴ ۳۰ دی ۱۳۹۸
بابا برو گیر نده به این قشنگی خونده داری حسودی می‌کنی....
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۵۹ ۳۰ دی ۱۳۹۸
بی سوادی دیگه
Lithuania
Sh
۱۸:۵۵ ۳۰ دی ۱۳۹۸
بنظرم همین که در این دوره آقای چاوشی آقای خاص موسیقی ایران این جسارت و هوشمندی رو داشتن که اشعار شاعران بزرگی چون حافظ و مولوی رو به صورت آهنگ ارائه بدن بصورتی که ورد زبان کوچک و بزرگ باشه خیلی کار ارزنده و بزرگی رو انجام دادن در دوره ای که اشعار و آهنگ های بی محتوا هر روز در بازار پخش میشه, کار ایشون خیلی کار پسندیده و بافکری بوده ما باید از این اتفاقات استقبال کنیم و حمایت و تشویق کنیم نه اینکه بگردیم تا یه نقطه ضعف کوچک پیدا کنیم و با الفاظی چون ناآگاهی و نداشتن دانش کافی دنبال خراب کردن خواننده باشیم کمااینکه آقای چاوشی بینظیرترین و بهترین خواننده ایران هستن و با این نکته های پیش پا افتاده کارشون از ارزشش کم نمیشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۱۷ ۰۱ بهمن ۱۳۹۸
بله کارخوبیست ولی صحیح خواندن هم هنرش تکمیل ترمیکند. اشعارشعرای قدیم ظرافت خاصی دارندکه خواننده بایددفت کند.