به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، روز‌های پررنج برنج در شمال پایان یافته و کلاه‌های حصیری و داس‌های کشاورزان دیپورت شده اند به پشت بام خانه‌ها و بجای آن‌ها کیسه‌های شالی است که از انبار‌ها بیرون می‌آید و راهی شالیکوبی‌ها می‌شوند تا کیسه رزق کشاورزان را پر کنند.

این روز‌ها لبخند‌های ملیح به شکرانه برداشت مناسب برنج، نگاه شاکرانه به رزاق بی منت و نفس‌های به شماره افتاده شالیکار از بالا و پایین بردن کیسه‌های برنج، تصویری یگانه است در شالیکوبی‌های شمال، همه چیز به نظر عالی است، اما جریانی در پستو‌های تاریک در حال رقم خوردن است.

تمام شهر‌های شمال یک خیابان شالیکوبی دارند خیابانی که شاید فقط یک شالیکوبی داشته باشد، اما همان یک دانه هم برای دانه کردن میلیون‌ها شالی، برای سرمستی صبحگاهی از بوی برنج کفایت می‌کند، بی خیال گرد و خاک کارخانه، بی خیال رفت و آمد و سر وصدای نیسان‌های آبی رنگی که می‌گویند سلطان جاده‌های شمال هستند.

با ذهنی پر از یک سوال که خوره‌ای شده بر جانم وارد کارخانه ابتدای کوچه محل سکونتم می‌شوم صادق را از سال‌های پیش می‌شناسم چند سالی است ۱۰ کیسه سهمیه سالانه را از او می‌خرم.

گوش تا گوش کارخانه پر است از کیسه‌های سفید، کیسه‌های شالی که ابتدا شکافته و سپس در دستگاهی که تا سقف کارخانه بالا رفته ریخته می‌شوند و دستگاه غول آسا هم فی الفور غربال می‌کند دانه‌های سفید برنج را از غیر، در حد بضاعتش.

 

در حال چشم گردانی هستم که صادق سَر می‌رسد چه خبر؟ اینجا؟ منم که مانند برخی‌ها این روز‌ها کمی بی حوصله شدم، بعد از عرض سلام و سلامتی، می‌گویم عارضم خدمت شما که " تخلیط برنج " دیگر چیست که می‌گویند ردش را باید در شالی کوبی‌ها زد.

ریسمانی را که در دست دارد نشان می‌دهد و می‌گوید " این رشته سر دراز دارد اخوی " و یک سر آن بر می‌گردد به وقتی که پای برنج‌های خارجی به بازار باز شد و اختلاف قیمت برنج‌های از آن سوی آب آمده با برنج‌های وطنی، برخی‌ها را که اهل پولیتیک ناسالم بودند وسوسه کرد تا با مخلوط کردن برنج‌های ارزان خارجی با برنج‌های وطنی، نان خود را در روغن نیرنگ بزنند.‌

او می‌گوید: برخی تاجرانِ. (کلمه را نمی‌شد نوشت) برنج‌های خارجی موجود در فروشگاه‌های بزرگ و هایپرمارکت‌های مازندران را یکجا می‌خرند و می‌دهند به برخی شالیکوبی داران تا در حجم وسیع، این برنج‌ها را با برنج‌های پرمحصول شیرودی و فجر و ندا و نعمت مخلوط کنند.

مشتی برنج بر می‌دارد و می‌گوید: هر کیلوگرم برنج ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان در شالیکوبی‌های استان خرید و فروش می‌شود، ولی اگر نصف این برنج را با برنج خارجی ۱۰ هزار تومانی مخلوط کنند می‌توانند در تهران و اصفهان و شیراز و مشهد و هر جای این کشور هر کیلوگرمش را ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان بفروشند و، چون خیلی تخصصی است مشتری هم متوجه این فریب نمی‌شود.‌

او می‌گوید: تعداد این شالیکوبی داران سودجو محدود است و این تخلف عموما در جا‌هایی دور از چشم بازرسان انجام می‌شود، چون اگر تعزیرات بفهمد ۲ برابر میزان برنج‌هایی که مخلوط کردند باید جریمه بدهند و شالیکوبی هم پلمپ می‌شود.

به عنوان یک شمالی قلبم دارد می‌ایستد وقتی به یاد می‌آورم پینه‌های سرخ و متورم دستان گل آلودۀ پدرم را که در جوانی پیر شده اند، به یاد می‌آورم پابرهنه راه رفتن مادرم روی مرز‌های شالیزار که چگونه با چشمانی تب دار تا می‌شد میان آب و گِل تا ساقه‌های باورش را در زمین تیره و متروک نشا کند و چگونه برخی‌ها با چشم‌های حریص این باور را نشانه گرفته اند.

اکبریان عضو اتحادیه سراسری شالیکوبی داران کشور در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، می‌گوید: حدود هزار واحد شالیکوبی در مازندران فعال است و برای سفید کردن دانه‌های شالی به صورت کارمزدی از کشاورزان پول می‌گیرند.

او برای شناسایی متخلفان آدرسی کمی سرراست به ما می‌دهد و اضافه می‌کند: تخلف تخلیط برنج در شالیکوبی‌های زیر پوشش این اتحادیه انجام نمی‌شود بلکه تعدادی انبار و واحد بسته بندی برنج در روستا‌های استان یا نقاط دورافتاده وجود دارند که برنج‌ها را تخلیط، بسته بندی و عرضه می‌کنند.

اکبریان با بیان اینکه شاید در برخی شالیکوبی‌های قدیمی که فقط سالنی از آن‌ها بجا مانده هم این تخلف انجام شود، می‌گوید: برای یافتن سر نخ ماجرا سراغ مسئولان شهرستان بابل باید بروی که روزانه تا ۳۰ کامیون برنج خارجی وارد آن شهرستان می‌شود!

 

جمله او مرا به دو سه روز قبل می‌برد ،خبری که از قول دادستان عمومی و انقلاب شهرستان بابل در رسانه منتشر کردیم. حجت‌الاسلام اسماعیل ملاکریمی ۳۰ دی ماه امسال در نشست با اتحادیه شالیکوبی‌داران از آن‌ها خواسته بود لیست اماکنی که تخلیط برنج در آن‌ها انجام می‌شود را به نهاد قضایی بدهند تا طبق قانون پلمب شوند.

در ان جلسه حسن قربان‌زاده مدیرعامل اتحادیه شالیکوبی‌داران شهرستان بابل هم گفته بود: ۵۰ تریلر برنج خارجی روز‌های گذشته وارد شهرستان بابل شد که متاسفانه اکثر این برنج‌ها با برنج داخلی تخلیط می‌شوند.

اما حتما حجم وسیع تخلف فقط در یک شهرستان انجام نمی‌شود قربان نژاد رئیس اداره برنج جهاد کشاورزی مازندران در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، می‌گوید: شالیکاران مازندرانی تخلیط برنج انجام نمی‌دهند چرا که کشاورز معمولا محصولش را به واسطه‌ها می‌فروشد و شرائط انبارداری و نگهداری و بسته بندی برنج را نیز ندارد.

او صاحبان شالیکوبی که برنج خود را با یک نام تجاری عرضه می‌کنند را هم متهم اصلی تخلیط برنج نمی‌داند و معتقد است این افراد هیچگاه به اعتبار برند خود لطمه نمی‌زنند و این تخلف یا توسط صاحبان شالیکوبی که برند خاصی ندارند انجام می‌شود یا توسط دلالانی که در نقاط دوردست، دور از چشم ناظران انبار و تجهیزات بسته بندی دارند.

 

قربان نژاد با بیان اینکه این دلالان حتی به برند‌های معروف برنج شمال مانند برنج فریدونکنار هم رحم نمی‌کنند، گفت: محموله‌ای با نام برنج فریدونکنار از طریق یکی از دلالان به خراسان رضوی ارسال شد، اما در آنجا مشخص می‌شود که این محموله با برنج‌های خارجی مخلوط شده که پرونده نیز برای این تخلف در محاکم قضایی تشکیل شده است.

 

ورود ۵۰ تریلر برنج خارجی فقط در یک شهرستان که بخشی از آن برای تخلیط برنج روانه انبار‌های زیرزمینی می‌شود نشان می‌دهد بازار دلالان و اختلاط کنندگان برنج به نسبت برنجکاران واقعی داغ‌تر است، شاید به خاطر اینکه این افراد به خوبی راه نیرنگ را می‌دانند، باید سراغ محاکم قضایی رفت مسئولان می‌گویند برخورد‌ها شدید خواهد بود.

یدالله ملکی مدیر کل تعزیرات حکومتی مازندران در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، با تایید تخلیط برنج‌های خارجی با برنج داخلی و فروش آن به عنوان برنج ایرانی، گفت: برنج مازندران برندی مطرح در کشور است و کاری که این سودجویان انجام می‌دهند ضربه به اقتصاد شالیکاران شمال است به همین دلیل به قضات تعزیرات اعلام کردیم در برخورد با این افراد هیچگونه مماشاتی نکنند.

او می‌گوید: قضات تعزیرات حکومتی در برخی پرونده‌ها به دلیل آنکه فرد برای نخستین بار جرایمی مرتکب شده است شاید تخفیفاتی بدهند، اما درباره تقلب تخلیط برنج هیچ تخفیفی برای سودجویان قائل نمی‌شوند و متخلف حداکثر جرایم را باید تحمل کنند.

مدیر کل تعزیرات حکومتی گفت: متخلفان در این پرونده‌ها به پرداخت چند برابر ارزش کالا، پلمپ واحد صنفی و ابطال جواز کسب هم محکوم می‌شوند.

تا اینجای گزارش مشخص شد با وجود برخورد‌های قضایی، منفعت بالای این تجارتِ متقلبانه در کنار فعالیت‌های زیرزمینی منفعت طلبان، دو عامل اصلی برای ادامه روند تخلف تخلیط برنج است، اما چگونه می‌توان این افراد متقلب را روسیاه کرد؟

اسماعیل یزدان پناه که نخستین پایانه صادراتی برنج کشور را در آمل راه اندازی کرده است در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری، تداوم تخلف تخلیط برنج ایرانی با خارجی را ضربه‌ای بزرگ به تولید کشور می‌داند و می‌گوید: وقتی یک تخلف چند سال ادامه دارد یعنی یک جای کار احتمالا می‌لنگد.

او با بیان اینکه بخشی زیادی از برنج مازندران به‌صورت فله‌ای و غیربرند در بازار توزیع می‌شود، گفت: علاوه برتشدید نظارت برمراکز بسته بندی، کیسه‌های برنج تولید داخل باید با دریافت کد رهگیری شناسنامه دار شوند تا مشخص شود این برنج از کدام مبدا بارگیری شده است.

یزدان پناه راهکار پیشنهادی خود را در مقصد هم جستجو می‌کند و می‌گوید: کارگاه‌های زیرپله‌ای در ۵ ساعت و پیش از اینکه بازرسان متوجه شوند می‌توانند تا ۱۰ تن برنح را بوجاری، تخلیط و به مقصد ارسال کنند، اما برنجی که به مقصد رسیده است به این سرعت فروخته نمی‌شود به همین دلیل بازرسان زمان کافی برای آزمایش برنج و رسیدگی به این تخلف دارند.

این فعال بازرگانی، با بیان اینکه جرایم هم خیلی بازدارنده نیست، می‌گوید: علاوه بر جریمه، تمام برنج‌های تخلیطی کشف شده باید به نفع دولت توقیف و پس از فروش، همه مبلغ دریافتی به خزانه دولت واریز شود.

 

یزدان پناه در انتهای صحبتش دریچه دیگری پیش چشم‌های بهت زده ام باز می‌کند و می‌گوید: سودجویان فقط برنج‌ها را تخلیط نمی‌کنند زمزمه‌هایی است که در برخی مناطق به صورت محدود حتی بذر‌های برنج را نیز با هم مخلوط می‌کنند تا کشاورزی که به نیت برنج طارم بذر خریده ندانسته بذر ارقام دیگری را بکارد و  با این جمله یاد ریسمانی می‌افتم که صادق دوست شالی کوبی دار من دستش بود و می گفت " این داستان سر دراز دارد اخوی" راست می‌گوید این رشته انگار سر درازی دارد شاید به بلندای طمع سودجویانی که به قول سعدی علی الرحمه چشم تنگ آنان را یا قناعت پر می‌کند یا خاک گور

گزارش: سید رضا کریمی

انتهای پیام/ک