به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،  غرب آسیا برای مدت های مدیدی درگیر تحولات زیادی بوده است و  کشورهای منطقه در این دوران تنش های زیادی را تجربه کرده اند؛ از حملات گروه های تروریستی به اماکن عمومی گرفته تا ظهور و بروز آنها در قالب دولت های خود خوانده در کشورهایی مانند عراق و سوریه همگی جزئی از نا امنی هایی هستند که  ثبات خاورمیانه را مورد تهدید قرار داده اند.

در تمام این مدت ایران امن ترین کشور منطقه بود و نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران تمام تلاش خود را بکار گرفتند تا جنگ و تنش هایی که شرق و غرب کشورمان را محاصره کرده بودند، به داخل مرزها کشیده نشوند؛ از طرف دیگر دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز در کنار نیروهای نظامی تمام تلاش خود را به کار گرفت تا از طریق راه حل های سیاسی امنیت را به منطقه بازگرداند.

در این گزارش نگاهی به فعالیت های دیپلماسی تهران در جهت برقراری ثبات و امنیت در خاورمیانه خواهیم انداخت.

آستانه، راه کاری برای حل بحران سوریه

ابتدا تنش های داخلی سوریه و سپس ظهور و قدرت گرفتن داعش در این کشور، مخاطراتی را برای امنیت منطقه به وجود آورد که سه کشور ایران، ترکیه و روسیه تصمیم گرفتند با برگزاری نشست هایی راهکارهایی برای برون رفت از بحران در این کشور را رائه دهند؛ در نهایت این رایزنی ها در قالب نشست آستانه شکل گرفت.

از ژانویه ۲۰۱۷ تا کنون ۱۳ نشست تحت عنوان آستانه  با حضور ایران، روسیه و ترکیه به عنوان کشور‌های ضامن آتش بس در سوریه برگزار شده است.

یکی از مهمترین دستاورد‌های آستانه تشکیل مناطق کاهش تنش در سوریه است؛ این نشست ها نقش مهمی در جریان مبارزه با گروه‌های تروریستی داشته اند و به عقیده برخی از کارشناسان، مذاکرات آستانه بیشترین تاثیر را در  برقراری صلح  سوریه داشته است.

نشست آستانه تا کنون در سه سطح روسا، وزرا و کارشناسان تشکیل شده است؛ اما در آخرین مذاکرات انجام شده شاهد تغییراتی در چیدمان بازیگران بودیم به طوری که در این دور علاوه بر نمایندگان سه کشور ایران، روسیه و ترکیه،  معارضان سوری و هیئت وابسته به دولت دمشق، نمایندگانی از کشور‌های عراق و لبنان نیز  در آن حضور داشتند.

همچنین نمایندگان کمیته بین المللی صلیب سرخ جهانی و دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان هم در حاشیه‌ این دور از مذاکرات با موضوع آزادی زندانیان و گروگان‌ها در سوریه حضور پیدا کردند و موضوع نشست نیز « تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی، تداوم بازگشت آوارگان همچنین تبادل زندانیان میان طرف‌های سوری» بود.

به طورکلی آخرین تلاش های نشست آستانه عموما معطوف به تدوین قانون اساسی در سوریه بود، اما اوضاع با بروز اختلاف نظرهایی میان آنکارا و دمشق کمی تغییر کرد و روند صلح در سوریه و پاکسازی تروریست ها در ادلب، کمی با کندی مواجه شد.

اختلاف نظر ترکیه- دمشق، امتیازی برای تروریست‌ها

در حالی که ارتش سوریه و کشورهای حامی دولت مرکزی در این کشور سعی در آزاد سازی و پاکسازی ادلب از تروریست ها داشتند، آنکارا به بهانه ایجاد منطقه امن در مرز خود با سوریه، به خاک این کشور حمله کرد که با واکنش منفی اکثر قریب به اتفاق کشورها رو به رو شد.

اما با این وجود برخی از کارشناسان عقیده دارند که ترکیه تا کنون و طی این سالها هزینه زیادی بابت تروریست هایی که از سوریه وارد خاک آنها می شدند پرداخت کرده و ضررهای بسیاری را متحمل شده است که این موضوع تا حدودی حق اعتراض را به این کشور می دهد.

به هر حال مجموع این اتفاقات باعث شد تنش ها در منطقه غرب آسیا تشدید شود و به همین دلیل بود که در نهایت ایران، پیشنهاد میانجیگری میان ترکیه و سوریه را مطرح کرد.

ایران، واسطه ای بی طرف میان کشورهای غرب آسیا

 به عقیده کارشناسان با توجه به اینکه ایران رابطه ای مثبت با سوریه و ترکیه دارد، می تواند واسطه ای خوب میان این دو کشور باشد.

به عقیده شعیب بهمن کارشناس آسیای مرکزی و قفقاز، ایران به عنوان یکی از کشور‌ها و بازیگران موثر در بحران سوریه به صورت خاص و به عنوان یکی از تاثیر گذارترین باقدرت ها در عرصه تحولات غرب آسیا به صورت عام، از نقش قابل ملاحظه ای در تحولات منطقه برخوردار است و با توجه به نقشی که تهران از آغاز بحران سوریه برای مقابله با تروریسم ایفا کرده است، تاثیر بسزایی در حل این بحران تاثیر گذار بوده است.

بنابراین  با توجه به سابقه نقش آفرینی ایران در کاهش تنش های منطقه،  نقش آفرینی تهران در حل مناقشه بودجود آمده میان آنکارا و دمشق دور از ذهن نیست.

مصیب نعیمی کارشناس غرب آسیا حل تنش  بوجود آمده میان ترکیه و سوریه را در گرو آمادگی طرفین برای پذیرش میانجیگری و رایزنی در این رابطه می داند به عقیده او، در حال حاضر تنها دمشق آمادگی خود در این زمینه را اعلام کرده است.

به هر حال لازمه‌ی حل هر بحرانی در منطقه مشارکت عمده کشورهاست، اما تا کنون ایران، نقش کامل و تاثیر گذاری را در زمینه حل این تنش ها ایفا کرده است و از ابتدای شکل گیری مذاکرات آستانه تا کنون در سیاست های خود نه تنها تغییری ایجاد نکرده است بلکه هربار بیشتر از دور قبل برای حل تنش ها در سوریه و منطقه اقدام می کند.

انتهای پیام/