به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، نیروهای پدافندی کشورمان نظیر نیروی پدافند هوایی ارتش، قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء و نیروی هوافضای سپاه به عنوان مدافعان آسمان ایران اسلامی همواره نقش فوق‌العاده‌ای در حفط امنیت هوایی دارند و به همین خاطر فرمانده معظم کل قوا پدافند هوایی را خط مقدم دفاع از کشور نامیدند.

اگر بخواهیم تاریخچه این نیرو را بررسی کنیم باید به دوران پیش از پیروزی انقلاب بازگردیم. آن زمان این نیرو نیز مانند سایر بخش‌های ارتش کشورمان وابسته به تجهیزات غربی و مستشاران خارجی بود.

با پیروزی انقلاب اسلامی و اعمال تحریم‌های ضالمانه آمریکا و متحدانش و همچنین آغاز جنگ تحمیلی، متخصصان جوان و بومی صنایع دفاعی کشورمان کار ساخت تجهیزات و تسلیحات دفاعی را شروع کردند. اما نقش قهرمانانی همچون سرلشکر شهید منصور ستاری که بعد‌ها به فرماندهی نیروی هوایی ارتش رسید در این میان بسیار چشمگیرتر و پررنگ‌تر بود.

ایران در سال‌های اخیر و عمر پر برکت انقلاب اسلامی و توصیه‌های حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری که همواره تاکید بر خودکفایی داشتند به سوی خودکفایی در همه زمینه ها به ویژه عرصه دفاعی گام برداشته است.

پیروی از این رهنمودها نیز باعث شده تا ایران همواره امن‌ترین آسمان منطقه غرب آسیا و یکی از امن‌ترین آسمان‌ها را در جهان داشته باشد. این امنیت مرهون تلاش و زحمات متخصصان صنایع دفاعی و تسلیحاتی کشورمان است. متخصصانی که همیشه در جهت تلاش و امنیت ملت ایران تلاش کردند و هر روز با طراحی و ساخت تجهیزات به روز و جدید در این راه تلاش می‌کنند.

به همین دلیل باشگاه خبرنگاران جوان در ادامه بررسی دستاورد‌های بومی دفاعی کشورمان در حوزه توپ‌های ضدهوایی این دستاورد‌ها را بررسی می‌کند. در گزارش‌های قبلی سامانه مصباح ۱ و سامانه سعیر را بررسی کردیم و در این گزارش به بررسی سامانه سماوات می‌پردازیم.

توپ ضد هوایی سماوات

این سامانه در واقع نمونه مهندسی معکوس شده سامانه دفاع ضد هوایی اورلیکن ساخت سوئیس است. متخصصان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در سازمان صنایع دفاع با استفاده از محصول اصلی و بهینه کردن آن از طریق تهدیدشناسی پیرامون ایران و همچنین رفع نواقص آن این سامانه را طراحی و ساخته‌اند.

برای آنکه بدانیم پایه ساخت این سامانه ضد هوایی چه بوده است در ابتدا توپ ضد هوایی اورلیکن و کاربردهای آن را در اینجا توضیح می‌دهیم.

سامانه دفاع ضد هوایی اورلیکن

این سامانه ساخت کشور سوئیس و یکی از سامانه‌هایی است که با برد ۶ هزار و ۸۰۰ متر در رده سلاح های ضد هوایی کوتاه برد قرار می گیرد. گلوله‌های اورلیکن در هنگام شلیک تا ارتفاع ۴ هزار متری پرتاب می شوند. فشنگ‌های این توپ ضد هوایی حدود ۱۶۰۰ گرم و گلوله‌های آن حدود ۵۵۰ گرم وزن دارند و با سرعت قابل توجه ۱۱۷۵ متر بر ثانیه از زبانه لوله‌های ۳/۱۵ متری این توپ خارج می‌شوند. سرعتی که از اغلب توپ‌های ضدهوایی مشابه بالاتر است. نواخت تیر تئوریک این سیستم ۵۰ گلوله در دقیقه است.

بنابراین می‌توان گفت توپ ۳۵ میلی‌متری «اورلیکن» یک توپ دو لول با توان شلیک مهمات‌های ۳۵ میلی‌متری با طول پوکه‌های ۲۲۸ میلی‌متری است که هر کدام یک و نیم کیلوگرم وزن دارند. توپ به صورت خودکار مسلح می‌شود و هر لوله در سمت خود دارای یک خشاب ۶۳ گلوله‌ای برای هر لوله است.

این توپ که می‌تواند با اهداف زمینی و هوایی درگیر شود، دارای توان پوشش منفی ۵ درجه به طرف پایین و مثبت ۹۲ درجه به طرف بالاست و با داشتن شش هزار و ۷۰۰ کیلوگرم وزن، با سه نفر خدمه عملیاتی می‌شود.

نحوه جایجایی

این سامانه یک سیستم کششی است و برای جابجایی بر روی کامیون سوار می‌شود، اما مدل‌های خودکششی آن نیز در آلمان غربی با نام ژپارد با استفاده از شاسی تانک لئوپارد ۱ و در ژاپن با نام «توپ ضدهوایی خودکششی تایپ ۸۷» با شاسی تانک ژاپنی تایپ ۷۴ ساخته شده‌اند.

شرکت بریتانیایی مارکونی هم یک مدل خودکششی از این سیستم را با رادار‌های سری ۴۰۰ مارکونی طراحی کرده که با نام «سامانه ضدهوایی مارکسمن» شناخته می‌شود و بر روی شاسی تانک‌های مختلف قابل نصب است. فنلاند و لهستان این مدل را خریداری کرده و بر روی تانک‌های تی-۵۵ خود نصب کرده‌اند.

این سامانه ضد هوایی به کشورهای محتلفی همچون اتریش، چین، عربستان، کویت، بحرین، امارات، ایران، آرژانتین، نیجریه، مصر، برزیل، اکوادور، شیلی و برخی دیگر از کشورها فروخته شده است. 

اورلیکن ایرانی با نام سماوات 

مسئولان کشورمان ایران نیز در دهه ۵۰ شمسی و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی اقدام به خرید یکصد دستگاه از این نوع سامانه کردند. با آغاز جنگ تحمیلی و تهاجم رژیم بعثی به کشورمان این سامانه در حوزه دفاع هوایی در حفاظت از آسمان کشورمان نقش موثری داشت و به همین دلیل مسئولان دفاعی کشورمان پس از پایان دفاع مقدس سیستم‌های قبلی را نوسازی و سامانه جدیدی را طراحی کرده و ساختند.

سامانه ساخته شده در کشورمان به نام «سماوات» معرفی شد و تاکنون نیز در حوزه دفاع هوایی نزدیک از آن بهره برداری می‌شود. اما در نمونه ایرانی قابلیت دید در شب و همچنین رادار‌های استفاده شده با Skyguard و Super Fledermaus FC هم به آن اضاف شده که باعث قدرتمندتر شدن بیش از پیش این سامانه شده است.

مهدی طلوع وند

انتهای پیام/