به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، آبنبات بجنورد مدت هاست که با طعم دلپسندش بر بساط چای خانواده‌ها راه یافته و با شناساندن خود در شهر‌های دور و نزدیک و حتی آنسوی مرز‌ها به هر شیوه کام‌ها را شیرین و طرفدارانی پر و پا قرص پیدا کرده است.

امروزه اکثر بجنوردی‌ها هنگامی که قصد مسافرت و دیدار دوستان و عزیزان ساکن در شهر‌های دیگر را دارند همچون گذشته‌ها به رسم سوغات، چند بسته آبنبات آن هم از نوع سفارشی همراه خود می‌برند، افزون بر این مسافرانی که به بجنورد می‌آیند یا در سر راه زیارت امام رضا (ع) از این شهر می‌گذرند نیز از طعم دلچسب آبنبات بجنورد بی نصیب نمی‌مانند و خود را میهمان این سوغات شیرین می‌کنند.

تاریخچه آبنبات بجنورد

سابقه صنعت قند خراسان به سال ۱۳۱۳ شمسی می‌رسد که شرایط طبیعی مناسب برای کشت چغندرموجب گسترش این صنعت در منطقه شده است به همین دلیل کارخانه‌های متعدد تولید قند در این منطقه دایر شد.

افزون برکارخانه‌های قند، در بیشتر شهر‌های استان‌های خراسان به ویژه در شهر‌های خراسان شمالی کارگاه‌های محلی تولید آبنبات نیز دایر شده است. این کارگاه‌های بومی که عمری طولانی‌تر از کارخانه‌های قند دارند بیش از یک قرن است که به شیوه سنتی دست اندرکار تبدیل شکر به آبنبات هستند.

قدیمی‌ترین نوع آبنبات تولیدشده خراسان شمالی، آبنبات قیچی است که به دلیل برش با قیچی‌های بزرگ سنتی، به این نام مشهور است.
چندی بعد با افزودن گرد هل به آن، آبنبات هلدار بجنورد به بازار عرضه شد و با عطر خوش و خاصیت گرمش ذائقه‌ها را مشکل پسند کرد.

زمانی آبنبات هلدار مملکت خانمی نیز برای خود محبوبیتی پیدا کرد و از آن جا که بانویی از اعیان و اشراف موسوم به مملکت خانم، سفارش می‌داد که آبنبات‌ها را برای او در اندازه‌های بزرگ تری قیچی کنند این نوع آبنبات حجیم که وزنی حدود ۳۵ تا ۴۰ گرم داشت به نام او شهرت یافت . در دوره علی شاه قاجار، حدود ۱۲۸۴ شمسی، نوعی قند به نام "مام پزه"از عشق آباد به بجنورد وارد شد که مورد پسند عموم قرار گرفت.

تولید آبنبات بجنورد با طعم‌های مختلف

رئیس اتحادیه آبنبات سازان خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،  گفت: در شهرستان بجنورد ساخت سه نوع آبنبات هلدار، دارچینی و زنجبیلی نسبت به سایر انواع آن از قدمت بیشتری برخوردار است.

او افزود: در حال حاضر آبنبات با طعم‌های مختلفی مثل کاکوتی، زرشکی، گل محمدی، پسته‌ای، نارگیلی، گردویی و... در کارگاه‌های مختلفی در حال تولید و بسته بندی است که به شهر‌های مجاور مثل سبزوار، مشهد، اسفراین و... صادر می‌شود.

اکبر اقا از تولیدکنندگان قدیمی آبنبات در بجنورد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،  گفت: بطور کلی از گذشته تا کنون دو دسته آبنبات در بجنورد تولید می‌شود آبنبات زنجی یا چوپانی، که این نوع آبنبات، چون عمل سفید کردن روی آن انجام نمی‌گیرد به رنگ طبیعی نبات بوده و هرچه بماند نرمتر وخوشمزه‌تر می‌شود.

او در ادامه افزود:آبنبات زنجی تازه، بسیار چسبناک و با دوام بوده و مصرف آن در مقایسه با آبنبات سفید با صرفه‌تر است وعلت معروفیت این آبنبات در چسبندگی زیاد آن است.

این تولید کننده آبنبات گفت:نوع دیگری از آبنبات، آبنبات سفید که به دو صورت ترکیبی و ساده تولید میشود و مصارف سوغاتی و صادراتی داشته و طرفدارن بسیاری دارد.

فعالیت ۶۰ کارگاه آبنبات سازی در بجنورد

رضا فدایی رئیس اتحادیه آبنبات ریزان بجنورد در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،  گفت: در حال حاضر ۶۰ کارگاه آبنبات سازی در بجنورد مشغول فعالیت هستند که در هر کارگاه تعداد ۳ تا ۶ نفر فعالیت می کنند.

رئیس اتحادیه آبنبات ریزان بجنورد افزود: از آن جایی که پول در صنف آبنبات ریزان در گردش نیست، تقاضا‌هایی برای تولید آبنبات وجود دارد، اما آن‌ها نمی‌توانند امر تولید را انجام دهند.

بازار صادرات آبنبات بجنورد

خراسان شمالی جزیره‌ای از سوغات ترش و شیرین و صنایع دستی اقوام مختلف است که هر یک می‌تواند دستاوردی کم نظیر برای مسافران و گردشگران به این استان باشد و همچنین به سایر کشور‌ها صادر شود.

آبنبات بجنورد در سال‌های گذشته به برخی از کشور‌ها به صورت محدود و بعضا چمدانی صادر شده است، اما برای گسترش نیاز به برندسازی دارد.

سیاوش وحدت مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، گفت: در حال حاضر این محصول دیرینه که کام مردم خراسان شمالی را شیرین کرده و از دیر زمان وجود داشته به کشور‌های مختلفی مثل آلمان، ترکمنستان، سوئد، ترکیه وعراق صادر می‌شود.

وحدت اظهار کرد: در گذشته دستگاه سنگ آبی یکی از مهمترین مشکلات آبنبات سازان بود که سبب می‌شد تا مقدار خیلی زیادی آب هدر رود، اما هم اکنون این دستگاه اصلاح شده و میزان هدر رفت آب به صفر رسیده است.

مدیر عامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی افزود: درصدد این هستیم تا صنعت آبنبات همیشه ماندگار باشد.

یک روز شیرین با طعم‌های متنوع

در کوچه‌های قدیمی بجنورد که قدم بزنی هنوز هم کارگاه‌های کوچک و قدیمی تولید آبنبات را میبینی و بوی قند ناخواسته توجه تو را جلب می‌کند.

به سراغ یکی از تولید کنندگان با تجربه آبنبات رفتم تا چگونگی تولید این سوغات پرآوازه بجنورد را از نزدیک تجربه کنم.

حسن فدایی از تولید کنندگان معروف بجنوردی که سال هاست در این زمینه فعالیت می‌کند در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،  گفت:تولید آبنبات بیش از ۷۰ سال است که در خانواده ما نسل به نسل به فرزندان منتقل میشود.

تجربه حضور در این کارگاه تولیدی من را متوجه زحمت و مشقت اینکار کرد و دلیل ماندگاری این حرفه‌ی کهن را به من فهماند. در کارگاه نه چندان بزرگ آقای فدایی ۱۵ نفر مشغول به کار هستند.

حسن آقا با اشاره به اینکه تولید آبنبات را از کودکی در کنار پدر و پدربزرگش آموخته است، گفت: آبنبات بجنورد از خمیرکش داده شده شکر که موجب سفید شدن رنگ آن می‌شود، تولید می‌شود.

او در ادامه افزود:این خمیر را از قالب‌های مخصوص و در اندازه‌های دو سانتیمتر مکعبی عبور داده و پس از خشک شدن در کمتر از یک ساعت در پاکت‌های پلاستیکی نیم تا یک کیلوگرمی بسته‌بندی و به بازار عرضه می‌کنند.

حسن آقا با بیان  اینکه در این کارگاه، آبنبات با ۲۵ نوع طعم متفاوت تولید می‌شود، عنوان کرد:تاکنون توانسته ایم ۳۰ در صد میزان شیرینی این محصول را نسبت به قند کاهش دهیم و در گام بعدی تلاش داریم تا این میزان را به ۵۰ درصد برسانیم.

در پایان این گزارش شیرین یادی میکنم از کتاب های آبنبات هلدار ، آبنبات دارچینی و آبنبات پسته ای به نویسندگی مهرداد صدقی که بر گرفته از زبان و زندگی مردمان این دیار مهربان و مهمان نواز است.

انتهای پیام/د

نویسنده:اکرم دانش طلب