به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از روغن‌های مورد استفاده در خودرو، روغن دنده یا واسکازین است. واسکازین کلمه روسی روغن دنده (Gear oil) می‌باشد. این روغن‌ها در گیربکس و دیفرانسیل خودرو استفاده می‌شود و با روغن موتور متفاوت است.

در روغن دنده مواد افزودنی مخصوصی وجود دارد که از چرخ دنده‌ها و متعلقات آن‌ها در برابر فشار وارده محافظت می‌نماید. به دلیل اینکه روغن دنده مخصوص دیفرانسیل در شرایط سخت تری کار می‌کند، معمولا از روغن دنده گیربکس قوی‌تر است.

روغن دنده نیز مانند روغن موتور مطابق با سطح کیفیت (API) و ویسکوزیته (گرانروی SAE) طبقه بندی می‌شود. این روغن روان ساز دارای گرانروی بسیار کم (حتی در دما‌های پایین) می‌باشد و با فلزات موجود در جعبه دنده (فولاد و آلیاژ‌های مس) به اندازه کافی سازگاری دارد.

دو نوع اصلی وجود دارد:

روغن‌هایی که برای جعبه دنده‌های دستی و دیفرانسیل‌ها ساخته شده اند، که به آن‌ها MTF هم می‌گویند که مخفف Manual Transmission Fluid است.
روغن‌هایی که برای جعبه دنده یا گیربکس اتوماتیک ساخته شده اند، که به آن‌ها ATF هم می‌گویند که مخفف Automatic Transmission Fluid است.

کاربرد واسکازین یا روغن دنده

وظیفه اصلی واسکازین یا روغن جعبه دنده روانکاری چرخ دنده‌های جعبه دنده‌های دستی و اتومات است.

افزودنی‌های اصلی روغن جعبه دنده چه هستند؟

افزودنی‌های ضد سایش، ضد ترک و EP (افزودنی برای فشار بسیار بالا): این ترکیبات علاوه بر اینکه مانع از برخورد مستقیم فلز با فلز می‌شوند از میزان اصطکاک هم می‌کاهند.
افزودنی کاهنده نقطه سیلان: این افزودنی نقطه انجماد روغن جعبه دنده را کاهش می‌دهد و سبب عملکرد بهتر روغن در دمای پایین‌تر می‌شود.
افزودنی‌های خوردگی و اکسیداسیون: این افزودنی‌ها مقاومت فلزات را در برابر خوردگی شیمیایی و اکسیداسیون کاهش می‌دهند. همان گونه که همه می‌دانند اکسیداسیون و واکنش‌های شیمیایی سبب فرسودگی و تخریب فلزات می‌شوند.

روغن دنده برای خودرو‌های گیربکس اتوماتیک چگونه است؟

در مورد خودرو‌های دارای گیربکس اتوماتیک این موضوع کاملا متفاوت است. عملکرد این نوع گیربکس‌ها هیدرومکانیکی است و با استفاده از فشار روغن و تنظیم مقدار فشار آن، نیروی لازم را از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌کند.

تعویض دنده‌ها به وسیله تغییر مسیر و کنترل فشار جریان روغن در گیربکس توسط شیر‌های الکترونیکی (شیر برقی) انجام می‌گردد. نرم افزاری که بر روی واحد الکترونیکی گیربکس (EGS) نصب است تمامی این اعمال و قسمت‌های مختلف را کنترل می‌کند.

به دلیل ورود ذرات گرد و غبار از منافذی که روغن از آن‌ها به بیرون نشت می‌کند، کارکردن طولانی مدت روغن در دمای بالا روغن گیربکس به سرعت دچار استهلاک می‌شود و خاصیت اولیه آن از بین می‌رود. پس بررسی و چک کردن آن همانند روغن موتور برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر بسیار حائز اهمیت است.

همه روغن‌های جعبه دنده‌های اتومات، رنگی متفاوت از روغن‌های مخصوص گیربکس دستی (معمولی) دارند، اما معمولاً رنگ آن‌ها قرمز است.

زمان تعویض واسکازین

زمان تعویض واسکازین یکی دیگر از مسائلی است که بسیار حائز اهمیت است. تعویض به موقع واسکازین باعث روان کارکردن گیربکس، افزایش عمر مفید قطعات، کاهش درجه حرارت گیربکس، کاهش سر و صدا و در نهایت بهبود عملکرد آن می‌شود.

زمان تعویض آن هم بستگی به نوع روغن و گیربکس خودرو و شرایط مختلف آب و هوایی و نوع کارکرد آن دارد. به طور معمول هم زمان با تعویض دیسک و صفحه کلاچ واسکازین هم تعویض می‌گردد.

با در نظر گرفتن اینکه متوسط عمر سیستم کلاچ به اندازه کارکرد ۱۰۰ هزار کیلومتر خودرو در داخل شهر و جاده باشد، پس در هر بار تعویض دیسک و صفحه کلاچ که همراه با باز شدن کامل گیربکس است، این سیال نیز تعویض می‌گردد.
نشانه‌های تعویض و نشتی روغن گیربکس

رنگ مایع نشتی را بررسی کنید. رنگ روغن گیربکس در حالت عادی قرمز است، اما در صورتی که زمان تعویض آن فرا رسیده باشد ممکن است به قهوه‌ای تغییر رنگ دهد.

همین طور توجه کنید که رنگ دیگر مایعات خودرو مانند ضد یخ و مایع برف پاک کن نیز قرمز است، اما به وسیله بو و درجه غلظت این مواد، می‌توان تفاوت بین آن‌ها و روغن گیربکس را متوجه شد.

رنگ واسکازین

در مرحله دوم نیاز است که بو و غلظت مایع نشتی را بررسی کنید. روغن گیربکس یک مایع صاف و یکدست می‌باشد که وقتی آن را لمس کنید روغنی و چرب به نظر می‌رسد و شباهت زیادی به روغن موتور و روغن ترمز دارد و بوی آن شبیه به بوی نفت است.

اما در صورتی که روغن گیربکس نیاز به تعویض داشته باشد بویی شبیه به روغن سوخته خواهد داشت. مورد دیگری که باید بررسی شود محلی که مایع از آن نشت کرده می‌باشد. روغن گیربکس به طور معمول از قسمت جلو و یا وسط ماشین نشت می‌کند.

این یعنی در صورتی که در مکانی که خودرویتان را پارک کرده اید مقدار زیادی مایع قرمز رنگ را درست در پایین قسمت جلو یا وسط ماشین خود دیدید به احتمال اینکه مشکل نشت روغن گیربکس داشته باشید زیاد است.

توجه مداوم به نشانه‌ها و علائم خودرو بسیار مهم است. به طور مثال عملکرد ضعیف و کند گیربکس، ممکن است به دلیل سطح پایین روغن گیربکس خودرو باشد که معمولا از نشتی نشات می‌گیرد.

در صورتی که گیربکس خودرو اصلا شروع به کار نمی‌کند، احتمالا روغن گیربکس تمام شده و همین مشکل هم ممکن است به دلیل نشتی باشد. فراموش نکنید که برای جلوگیری از نشت روغن نیاز به بررسی، تعمیر و نگهداری مداوم از خودرو نیاز است.

قابل ذکر است بسته به میزان استفاده شما از اتومبیل، روغن گیربکس معمولا هر دو سال یا هر ۳۰۰۰۰ مایل (۵۰۰۰۰ کیلومتر) باید تعویض گردد.

منبع: دلگرم

انتهای پیام/