به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان، سرمازدگی و یخبندان از مهمترین عوامل خسارت زا در محصولات کشاورزی بوده و همه ساله صدمات جبران ناپذیری را به چرخه تولید و اقتصاد کشاورزی کشور وارد می‌کند و پهنه وسیعی از حاصلخیز‌ترین مناطق تولیدی کشور در معرض این تهدید واقع می‌شود.

معمولا بیشترین خسارت سرما زمانی رخ می‌دهد که جوانه‌ها و شکوفه‌ها شروع به باز شدن می‌نمایند و کمترین میزان مربوط به دوره خواب گیاه است.

در استان سمنان به ویژه شرق استان مانند شاهرود، بسطام، مجن و غیره در فروردین ماه درختانی که برای میوه شدن به گُل نشسته بودند بعد از چند روز برف و سرمای غافل گیر کننده کام بهار را برای کشاورزان استان سمنان تلخ کردند.

سرمازدگی چندسالی است که گریبان گیر شاهرودی‌ها شده است، سرمایی که خسارت‌های جبران ناپذیری به شاهرود، مهمترین قطب کشاورزی استان سمنان وارد می‌کند.

اردیبهشت پارسال بود که سرمای ناگهانی به ۱۰ هزار هکتار از باغ‌های شاهرود خسارت زد، سرمایی که تنها در بخش بسطام و کلاته‌های غربی آن به چهار هزار هکتار از مجموع پنج هزار هکتار باغ زردآلو آسیب ۱۰۰ درصدی وارد کرد.

آخرین روز‌های فروردین ۹۷ نیز، کاهش شدید دما به هفت هزار و ۸۰۰ هکتار از باغ‌های این شهرستان یک هزار و ۶۵۰ میلیارد ریال خسارت وارد کرده بود و در مدت زمان مشابه سال قبل از آن هم، به دلیل سرمای بهاره، باغداران شاهرودی حدود ۵۲۰ میلیارد ریال خسارت دیدند و ۳۴ هزار تن از تولید زردآلو و گیلاس شهرستان کاهش یافت.

ایرج رئیسیان مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سمنان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان، گفت: خسارت سرمازدگی اوایل فروردین امسال به باغ‌ها و اراضی کشاورزی استان ۸۸ میلیارد ریال برآورد شد.

رئیسیان بابیان اینکه سرمازدگی در شامگاه چهارم فروردین ۹۹ سبب آسیب به شکوفه درختان میوه در یک هزار و ۱۰۰ هکتار از اراضی زراعی استان سمنان شد،  افزود: سرمای بیش از حد موجب از بین رفتن شکوفه‌ها و سردرختی باغ‌ها در هشت شهرستان استان شد.

مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سمنان بیان کرد: سرمای بهاره در هفته اول فروردین امسال، بیشترین خسارت را به شهرستان‌های غربی استان سمنان وارد کرد.

رئیسیان ادامه داد: ۳۱۸ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان سمنان، ۲۲۴ هکتار از اراضی کشاورزی گرمسار، ۴۰۷ هکتار از اراضی مهدیشهر، ۲۶ هکتار اراضی آرادان و ۱۳۵ هکتار از اراضی سرخه بر اثر سرمای بهاره آسیب دید.

او تصریح کرد: بیشترین میزان خسارت ناشی از سرمازدگی هفته اول فروردین امسال از لحاظ ارزشی مربوط به شهرستان سرخه با ۵۴ میلیارد ریال بود.

 یکی از راهکارهایی که می توان با آن خسارت سرمازدگی را کاهش داد استفاده از گونه های مقاوم به سرما است چراکه بلایای طبیعی خبر نمی کنند و ممکن است هر ساله شاهد سرمازدگی و غیره باشیم، با این حال سال‌های سال است تولید اقلام مقاوم به سرمازدگی در مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان، مرکز شاهرود در دستور کار قرار داشته و اتفاقاً کمترین استقبال از سوی کشاورزان از بهترین راهکارهای مقابله با سرمازدگی شده است.

آقای عباسی یکی از کشاورزان اهالی مجن است که در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان،گفت: تنها منبع درآمدم دچار سرمازدگی شده و امسال کل سطح زیر کشت باغات منطقه خسارت دیده است.

او افزود: هر سال دریغ از پارسال نگاه ما به شاخه‌های بی بر درختانی که برای قد کشیدنشان رنج‌ها برده ایم خیره مانده است و جز سرما چیزی نصیب ما نمی‌شود.

عباسی تصریح کرد: با وجود برخی مراقبت‌ها و رسیدگی شبانه‌روزی به محصولات باغی، امسال در همین آغاز فصل سال بر اثر سرما تمام محصول باغی خود را از دست دادم.

آقای حسینی نیز یکی از باغداران شرق استان سمنان است که در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان، گفت: امسال برای سومین سال متوالی محصولات ما به صورت صددرصد نابود شده است و حاصل چند ماه تلاش کشاورزان به یک شب نابود شد.

او با بیان اینکه دمای منفی ۷ درجه باعث سرمازدگی محصولات ما شده است تصریح کرد: دولت باید به فکر باغداران باشد و از آن‌ها حمایت کند.

حسینی افزود: امسال باغ زردآلوی ما بر اثر سرما از بین رفت و ما برای جبران خسارت‌ها و تامین امورات زندگی خود باید شغل جایگزین داشته باشیم.

مهدی قراییان  مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان، گفت: سرما باعث وارد آمدن خسارت به میوه‌ها و حتی در بعضی موارد از بین رفتن شاخه‌های جوان می‌گردد و میزان خسارت وارده به محصولات کشاورزی با توجه به نوع و گونه، گیاه، مرحله رشد، تعداد برگ‌هایی که شکوفه‌ها و میوه‌ها را در بر می‌گیرد و مدت و شدت سرما متفاوت است.

اگر چه سرما و بارش برف و باران یک پدیده جوی است که کنترل وقوع آن از دسترس انسان خارج است اما حفاظت باغ‌ها و درختان در برابر سرما به دو روش عمده صورت می‌گیرد: روش‌های حفاظتی فعال که روش‌های کوتاه مدت مقابله با سرما هستند و روش‌های حفاظتی غیر فعال که روش‌های بلند مدت مقابله با سرما هستند.

روش‌های حفاظتی کوتاه مدت مورد استفاده عبارتند از: وسایل گرم کننده مانند بخاری، روش‌های آبیاری شامل آبیاری سطحی، غرقابی و شیاری، آبیاری بارانی، ماشین‌های مولد باد، سیستم چاهک معکوس، دستگاه‌های مولد مه پوشاندن گیاه با پوشش‌های مخصوصی با مالچ، سیستم‌های اطلاعاتی هوشمند، باد شکن‌ها با موانع، کف‌های بادوام و غیره.

روش‌های حفاظتی بلند مدت نیز عبارتند از انتخاب مکان مناسب کاشت، کاشت رقم مقاوم به سرما، عملیات مدیریت به زراعی کوددهی، هرس، شخم، آبیاری، تاریخ کاشت، عمق کاشت، تغذیه و غیره.

در شهرستان شاهرود بیش از ۳۰ هزار هکتار زمین زیر کشت انواع محصولات زراعی و باغی است، همچنین شاهرود در سطح زیرکشت محصولات باغی با دارا بودن سهم حدود ۴۰ درصدی از کل سطح محصولات باغی و در تولید با سهم حدود ۵۵ درصدی در رتبه نخست استان قرار گرفته است.

نادر فخری فرماندار شاهرود هم با اشاره به سرمازدگی‌های پیاپی و هرساله باغ‌های این شهرستان، گفت: این روند چند سال است که دنباله‌دار شده، اما اقدام خاصی از سوی جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات کشاورزی از جمله کشت‌های جایگزین و یا کاشت نهال‌های اصلاح شده و مقاوم به سرما مشاهده نمی‌شود.

او از تشکیل تیم‌های کارشناسی برای تعیین وضعیت و تهیه گزارش دقیق از میزان خسارت وارد شده در هر روستا و بخش خبر داد و تصریح کرد: با توجه به شدت و تداوم سرما، نخستین گزارش‌های کشاورزان نشان می‌دهد محصولات زراعی همچون کلزا و گندم هم دچار خسارت شدند و شاید این نوع از سرمازدگی در شاهرود کم سابقه باشد.

کشاورزانی که تنها منبع درآمدشان به خزان تبدیل شده و هیچ محصولی برای آن‌ها باقی نماند همچنان منتظر تمهیدات مسئولین هستند تا بخشی از هزینه‌های آن‌ها را جبران کند.

سید حسن میرعماد رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان هم با بیان اینکه در چند سال گذشته همواره در اواخر فروردین و روز‌های آغازین اردیبهشت‌ماه شاهد کاهش دمای هوا و سرمای زیر صفر درجه به‌ویژه در شاهرود هستیم، گفت: در جریان برودت و کاهش دمای هوا در روز‌های اخیر نیز بسیاری از باغات و محصولات کشاورزی استان دچار سرمازدگی شد.

او بابیان اینکه بیشترین سرمازدگی مربوط به باغات زردآلو است، افزود: ۸۰ درصد باغات زردآلو در استان سمنان دچار سرمازدگی شد و این خسارت سنگینی را به باغداران این بخش وارد کرده است.

‌رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با تأکید بر لزوم پرهیز از تک‌کشتی به‌ویژه برای کشاورزان معیشتی که خرج سالانه معیشت خود را از این راه تأمین می‌کنند، تصریح کرد: با تک‌کشتی در صورت سرمازدگی کل محصول یک کشاورز از بین می‌رود، اما با چند نوع کشت می‌توان میزان خسارت‌های ناشی از این امر را کاهش داد.

میرعماد با اشاره به اینکه بیمه محصولات کشاورزی از دیگر تمهیداتی است که باید از سوی کشاورزان برای جبران خسارت‌های احتمالی انجام شود، تصریح کرد: در حال حاضر ۲۵ درصد از باغات زردآلو در استان بیمه هستند.

او بابیان اینکه کارشناسان صندوق بیمه در حال ارزیابی میزان خسارت هستند، افزود: پیگیری برای تسریع در پرداخت غرامت به کشاورزان خسارت‌دیده در اولویت نخست این نهاد قرار دارد.

بیمه کردن محصولات کشاورزی می‌تواند بخش اعظمی از این خسارت‌ها را جبران کند، اما مسئله این است که بسیاری از باغداران از بیمه کردن محصولات سرباز می‌زنند و آن را به دلایل متعدد انجام نمی‌دهند.

کرم الدین مدیر گروه بیمه‌ای خدمات جهاد کشاورزی استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سمنان،گفت: در سال زراعی ۹۶-۹۷ اقدامات خوبی توسط صندوق بیمه در بحث بیمه محصولات کشاورزی شکل گرفت.

او افزود: صندوق بیمه این تعهد را دارد که بر اساس آن غرامت‌هایی که برای بیمه گذار پیش بینی شده حتما آن مبلغ را در حسابشان واریز کند.

کرم الدین تصریح کرد: کارشناسان صندوق بیمه در حال ارزیابی میزان خسارت‌ها در باغات کشاورزی هستند و بعد از ارزیابی‌ها غرامت کشاورزان پرداخت می‌شود.

هر ساله بخش بسیاری از محصولات باغی و زراعی کشت شده به علت آسیب‌های ناشی سرمازدگی از بین می‌روند که در صورت آشنایی با روش‌های مقابله با سرمازدگی می‌توان گیاهان را در برابر سرما و یخ زدگی محافظت نمود؛ بنابراین یک زارع با باغدار باید هنگام انتخاب یک سیستم مناسب جهت مقابله با سرما در مزرعه یا باغ شرایط اقلیمی را که در طی فصل سرد در آن منطقه روی می‌دهد، در نظر داشته اشد، نظیر طول مدت سرما، شرایط خاک، مسیر وزش باد، محیط اطراف مزرعه، سن و شرایط گیاه، اطلاعات هواشناسی منطقه و غیره.

باغداران استان سمنان نیاز به حمایت جدی دارند، با توجه به خسارات واردشده به باغات و تخریب ۱۰۰ درصدی اغلب محصولات انتظار می‌رود، مسئولان کمک بزرگی به این قشر زحمت‌کش کنند.

علاوه بر مطالب ذکر شده باید این مهم را در نظر داشت که علاوه بر بیمه کردن باغات و محصولات کشاورزی انتخاب مکان مناسب کاشت و کاشت رقم مقاوم به سرما نیز از مهمترین عوامل مربوط به کاهش سرمازدگی درختان است و کشت گونه‌های مقاوم به سرما و تغییر الگوی کشت نیز می‌تواند به رونق زراعت و باغداری در استان سمنان کمک شایانی کند.

گزارش از محمدرضا هوشمند

انتهای پیام / ر