به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، تالاب جازموریان در جنوب استان کرمان و بخشی از سیستان و بلوچستان، مهمترین حوضه آبریز کرمان است که زمانی، یکی از بکرترین عرصه‌های طبیعی نیز محسوب می‌شد، اما به دلیل احداث سد‌های متعدد بر روی هلیل رود، وسعت آن کاهش یافت.

این تالاب با مساحت سه هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع بر اثر فرونشست زمین با ساختی جوان به عنوان یکی از تالاب‌های فصلی مشترک بین سیستان و بلوچستان و کرمان است که سهم استان کرمان از این حوضه آبی حدود ۵۱ درصد و سهم سیستان و بلوچستان ۴۹ درصد تخمین زده شده است.

حوضه آبریز جازموریان با وسعت ۶۹ هزار و ۶۰۰ کیلومتر مربع، از لحاظ تقسیم‌بندی، بخشی از حوضه میانی ایران به شمار می‌رود که نیمه باختری آن به وسعت ۳۵ هزار و ۶۰۰ کیلومتر مربع در جنوب استان کرمان و نیمه خاوری آن به وسعت ۳۴ هزار کیلومتر مربع در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.

بیش از۹۰ درصد تالاب جازموریان آبگیری شد

محمود قانعی فرد، فرماندار رودبار جنوب با اعلام اینکه طبق بررسی‌ها تالاب جازموریان در مقایسه با سال گذشته، شاهد آبگیری بیش از ۹۰درصدی شده است، گفت: با باز شدن دریچه‌های سد و بارش‌های امسال پیش‌بینی آبگیری ۱۰۰ درصدی تالاب جازموریان دور از انتظار نیست.

او بیشترین ورودی آب به تالاب جازموریان را در شهرستان رودبار جنوب عنوان کرد و افزود: میزان قابل توجهی آب نیز از سمت شهرستان قلعه‌گنج به این تالاب هم وارد شده است.

قانعی فرد با اشاره به اینکه ۲۵درصد ریزگرد‌ها از تالاب جازموریان نشأت می‌گیرد، ابراز امیدواری کرد: امسال باتوجه به بارندگی‌های اخیر این ریزگرد‌ها کمتر شوند.

لزوم رهاسازی حقابه جازموریان در تمامی فصول

او با بیان اینکه حقابه در قوانین مربوط به آب، به حق استفاده از آب برای هر مصرف کننده از منابع آب مانند رودخانه، حوضچه‌های آب یا منابع آب زیرزمینی اظلاق می‌شود، تصریح کرد: حقابه تالاب جازموریان باید در تمامی فصل‌های سال رهاسازی شود نه فقط در فصل بارش باران، از این رو شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان باید به این موضوع توجه کرده و در فصول خشک و گرما نیز حقابه را رها کند.

قانعی فرد با اشاره به اینکه برخی حتی وجود تالاب جازموریان را کتمان می‌کردند، بیان داشت: با مستندات لازم به کارشناسان، خواستار رهاسازی حقابه جازموریان شدیم چرا که تالاب جازموریان تاثیرات زیست محیطی مهمی نه تنها بر استان‌های همجوار تالاب، بلکه بر کشور می‌گذارد.

تالاب جازموریان زیستگاه هوبره

قانعی فرد گفت: تالاب جازموریان زیستگاه هوبره پرنده زیبا و منحصر به فردی بوده که بنا به گفته ریش‌سفیدان در زمان قدیم عده‌ای از کشور‌های حاشیه خلیج فارس برای شکار این پرنده به تالاب جازموریان سفر می‌کرده‌اند.

فرماندار رودبار جنوب با اعلام اینکه پرنده هوبره گونه‌ای نادر و در معرض خطر انقراض است، افزود: این پرنده در دشت‌های وسیع کویری با اندکی پستی و بلندی زندگی می‌کند و پرنده‌ای بیابانگرد، خجالتی و از لحاظ ترکیب و شکل ظاهر، شبیه بوقلمون است.

قانعی فرد تصریح کرد: طول بال‌های این پرنده به ۱۴۰ سانتیمتر می‌رسد که به ندرت آب می‌نوشد و اصولا آب مورد نیاز خود را از برگ‌های آبدار گیاهی به نام شور تامین می‌کند.

سعید محمودی، سرپرست سابق اداره حفاظت محیط زیست شهرستان رودبار جنوب نیز با اعلام اینکه هوبره در کشور ایران از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان گونه حمایت شده اعلام شده است، گفت: یکی مکان‌های اصلی مهاجرت این پرنده استان کرمان به ویژه حوزه شهرستان قلعه‌گنج و دشت‌های تالاب جازموریان و محدوده شمالی منطقه حفاطت شده مارز است.

او افزود: امسال جوامع محلی در حاشیه تالاب جازموریان و منطقه حفاطت شده مارز میزبان خوبی برای هوبره هستند.

جازموریان میزبان پرندگان مهاجر

مصیب بامری، شهروند رودباری و یکی از فعالان محیط زیست گفت: تالاب جازموریان در پی بارندگی‌های اخیر جان دوباره گرفت و به زودی پرندگان مهاجر زیادی بر فراز این تالاب پرواز می‌کنند.

او افزود: با آبگیری تالاب شاهد افزایش گونه‌های جانوری همچون گراز، گربه وحشی و جنگلی، خرگوش، خدنگ و پرندگان آبزی و کنار آبزی از قبیل فلامینگو، گلاریول، انواع مرغابی‌سانان، گیلانشاه، فالاروپ، آبچلیک، سلیم، تلیه، چاخ لق، دیدومک، چوپ پا، آووست و کاکایی خواهیم بود.

این فعال محیط زیست تصریح کرد: همچنین پرندگان خشک‌زی همچون هوبره، انواع باقرقره، شبگرد بلوچی، انواع چک چک و چکاوک، فاخته، قمری و گونه‌های مختلف خزندگان را بیشتر خواهیم دید.

او بیان داشت: خشک شدن این تالاب طی چند سال اخیر، آسیب‌های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی زیادی را برای مردم ساکن در حاشیه این تالاب ایجاد کرده است.

بامری با بیان اینکه تالاب جازموریان همچون هامون منبع کشاورزی و دامپروری مردم جنوب سیستان و بلوچستان و استان کرمان بوده که بر اثر سیاست‌های نادرست در حوضه آبریز روز به روز رو به افول رفت، گفت: تالاب جازموریان به علت پدیده تغییر اقلیم در سنوات اخیر و همچنین احداث سد‌های متعدد بر حوضه آبریز آن همچون سد جیرفت در استان کرمان بر روی هلیل رود و سد کارواندر در سیستان و بلوچستان، دچار خشکسالی شده و به عنوان یکی از کانون‌های گرد و غبار جنوب شرق کشور شناسایی شده است.

او افزود: خوشبختانه امروزه شاهد باران رحمت الهی هستیم و این بارش سبب آبگیری تالاب شده است.

جازموریان منشاء ۲۵ درصد گرد و غبار کشور

امید عزیززاده، یکی دیگر از فعالان محیط زیست با بیان اینکه جازموریان منشاء ۲۵ درصد گرد و غبار کشور است، گفت: باید به این تالاب توجه ویژه‌ای شود.

او افزود: متاسفانه رهاسازی آب به تالاب در فصل بارش باران است که این موضوع هیچ تاثیری ندارد.

عزیززاده تصریح کرد: امسال با توجه به حجم بارش زیاد به لطف پروردگار شاهد آبگیری خوب تالاب جازموریان بوده‌ایم که این موضوع تاثیرات مهمی در ابعاد مختلف زندگی مردم و شرایط زیست محیطی کشور می‌گذارد.

او بیان داشت: رهاسازی حقابه تالاب جازموریان باید در فصل‌های خشک انجام شود که متاسفانه این مهم محقق نمی‌شود.

آبگیری تالاب جازموریان و ایجاد رونق در زندگی مردم

صابر دهمیری، شهروند جازموریانی گفت: بارش باران سبب رونق دامداری و کشاورزی مردم منطقه به ویژه مناطق حاشیه تالاب جازموریان شده است.

او افزود: آبگیری تالاب، سرسبزی مناطق حاشیه‌ای تالاب و رونق دامداری را به دنبال داشته است و قطعاً این مسئله خوشحالی عشایر و دامداران حاشیه تالاب را به همراه دارد.

تالاب بین‌المللی جازموریان بزرگ‌ترین حوضه آبریز کرمان محسوب می‌شود، این تالاب در جنوبی‌ترین بخش استان کرمان و هم‌مرز با سیستان و بلوچستان قرار دارد و نام هر دو استان نیز در لیست بحرانی‌ترین استان‌های کشور از نظر منابع آبی قرار گرفته است.

تالاب جازموریان که زمانی موجب شده بود جنوب کرمان به هندوستان ایران و قطب تولید محصولات کشاورزی و تأمین نیاز بازار داخلی تبدیل شود، این روز‌ها به دلیل بارش‌های مناسب در وضعیت مطلوبی قرار دارد، اما این تالاب در ایام تابستان و تبخیر آب سیلاب‌های منطقه به کابوسی برای مردم تبدیل می‌شود و زندگی جوامع محلی را تهدید می‌کند.

زندگی بسیاری از مردم بومی و روستاییان اطراف جازموریان به این تالاب بستگی دارد و خشک شدن آن به معنی ایجاد کانونی برای گرد و غبار، خالی شدن روستا‌ها از جمعیت، از دست رفتن هزاران فرصت شغلی و در نهایت مهاجرت روستاییان در یکی از محروم‌ترین مناطق کشور است، که این امر توجه بیش از پیش مسئولان را می‌طلبد.

انتهای پیام/ب

گزارش از: فاطمه اسکندری نسب