قرآن دروازه قرآن اثری ارزشمند در دوره تیموری

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، در سال‌های دور خلاقیت انسان‌ها با اعتقادات، دست به دست دادند تا قرآن ۱۷ منی دروازه قرآن شیراز خلق شود.

حالا این قرآن پس از گذشت ۶۰۰ سال، اما و اگر‌های بسیاری را به وجود آورده است.

به گفته پیشینیان، وزن این قرآن ۱۷ من است، اما برخی معتقدند که هر برگ آن ۱۷ من وزن داشته و در معروف‌ترین دروازه شیراز یعنی دروازه قرآن قرار داشته است.

مردم فارس که همیشه به اعتقادات مذهبی پایبند بوده‌اند، برای تبرک در شب‌های جمعه از زیر این دروازه عبور می‌کردند و تصورشان این بود که با این کار تا آخر هفته از قضا و بلا در امان می‌مانند که این گروه از افراد تا ۴۰ سال پیش نیز به این اخلاق و رفتار خود پایبند بوده اند.

این قرآن ۱۷ منی از سوی سلطان ابراهیم ابن شاهرخ تیموری در سال ۸۳۴ هجری قمری یعنی حدود ۶۰۰ سال پیش به خط ثلث نوشته شده و جنس آن از کاغذ خان بالیغ است.

محمد نعمتی عضو شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران و کاتب قرآن کریم گفت: دروازه قرآن فعلی شیراز در زمان عضدالدوله ساخته شده که یکی از دروازه‌های اصلی شیراز بوده و دروازه اصفهان پیش‌تر از دروازه قرآن مهمترین دروازه شیراز بود که با گذشت زمان از اهمیت آن کاسته شد.

او، درباره نگارش قرآن ۱۷ منی بیان کرد: در گذشته خوشنویسان و کاتبان ایرانی از روی تجربه دریافته بودند که روی کاغذ لغزنده، هنر خوشنویسی با کیفیت بهتری از کار در می‌آید و به همین دلیل کاغذ را با نشاسته اندود می‌کردند تا شکل آهار مهره را به خود بگیرد و صیقلی شود و پس از صیقلی شدن کاغذ روی آن خوشنویسی می‌کردند.

نعمتی،  بر خلاف آن دسته از پژوهشگران که خط این قرآن را ثلث می‌دانند، معتقد است، این قرآن را ابراهیم سلطان تیموری با خط محقق که خطی رشید قامت بوده و با ثلث شباهت دارد، کتابت کرده است.

عضو شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران و کاتب قرآن کریم تصریح کرد: از آن جایی که این قرآن با زر نوشته نشده و به‌صورت ساده نگارش شده، به نظر می‌رسد آخرین کتابت ابراهیم سلطان تیموری باشد.

او، با اشاره به اینکه قرآن ۱۷ منی به دلیل رسم و رسومات آن روزگار اهالی شیراز به‌ صورت هفتگی تلاوت و پس از گذشت مدتی فرسوده شده ،ادامه داد: این قرآن که بزرگ‌ترین قرآن موجود در شیراز بوده در دو جلد مجلل چندین بار صحافی شده است.

اثر ارزشمند دوران تیموریان​

محمدمهدی نجفی رئیس اداره موزه‌های اداره صنایع دستی و میراث فرهنگی فارس نیز با بیان اینکه در سال ۱۳۳۰ به بهانه خیابان کشی، دروازه قرآن فعلی ساخته شده است، افزود: قرآن ۱۷ منی به دلیل اعتقادات اهالی شیراز در بالای این دروازه نگهداری می شد و مسافران و مردم این شهر برای تبرک از زیر آن عبور می‌کردند.

او، اضافه کرد: در حکایات متعدد تاریخی عنوان شده است که نادرشاه افشار قرآن ۱۷ منی و قرآن‌های نگاشته شده را به‌ عنوان پشتوانه معنوی، از طریق کاروان‌های خود حمل می‌کردند تا در سفر و جنگ در امان بمانند.

نجفی اظهار کرد: بسیاری از حاکمان کشور‌های همسایه برای در امان بودن از جنگ و بلایای طبیعی، این قرآن‌ها را دریافت کرده و در مکانی مخصوص نگه می‌داشتند و پس از مدتی آن‌ها را عودت می‌دادند.

رئیس اداره موزه‌های اداره صنایع دستی و میراث فرهنگی فارس، وزن اولیه این قرآن را بیش از ۵۱‌کیلوگرم برشمرد و اظهار کرد: پس از گذشت زمان و آسیب‌های وارد شده، صحافی این قرآن به دلیل حجم زیاد صفحات، از هم باز شده که پارسال کارشناسان شیرازی آن را در دو جلد صحافی کردند که وزن هر کدام از این جلد‌ها بیش از ۲۱‌کیلو گرم است.

نجفی گفت: از جلد‌های قدیمی این قرآن که در دوره قاجار تعویض و اکنون در موزه پارس نگهداری می‌شود که جلد‌های چرمی این قرآن دو جلدی، مرمت شده است تا آسیب جدی‌تری به آن وارد نشود.

او، بیان کرد: در دوره تیموریان آثار بسیار ارزشمندی از سوی هنرمندان آن دوره در شیراز خلق شد که قرآن ۱۷ منی یکی از این آثار است.

رئیس اداره موزه‌های اداره صنایع دستی و میراث فرهنگی فارس در خصوص این قرآن نفیس تصریح کرد: به دستور تاشیح خاتون مادر ابواسحاق اینجوی چنین قرآن‌هایی در فارس و ایران کتابت  و در سال ۷۳۸ تا ۷۴۷ هجری قمری نیز به دستور او، حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) مرمت و بازسازی شد که تعداد زیادی از هنرمندان ایران فرا خوانده شدند تا با خط ثلث چندین جلد قرآن را کتابت کنند.

او، ادامه داد: پس از مدتی یک هزار جلد قرآن از سوی هنرمندان نگاشته و به حرم مطهر شاهچراغ (ع) و خدایخانه مسجد جامع عتیق اهدا شد که یکی از این آثار، قرآن ۱۷ منی شیراز است.

 تنها قرآن به جای مانده از این آمار با خط ثلث نگاشته شده که با تذهیب و طلا‌نگاری، بر زیور آن افزوده شده، و در حال حاضر از این نسخه در موزه پارس نگهداری می‌شود، جایی که از سال ۱۳۱۶ حافظ قرآن ۱۷ منی است تا مورد بازدید علاقه‌مندان قرار گیرد.

منبع: فارس 

انتهای پیام/ت