به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، ازدواج و جشن و سرورهاى مربوط به عروسى مهم‌ترین مراسم شادى‌آور مردم بختیارى است؛ ازدواج تحکیم بخشندهٔ روابط خویشاوندى و گسترش دهندهٔ تیره و طایفه است.

متأسفانه برخی از فرهنگ‌های اشتباه و نادرست موجب شده که ازدواج جوانان به تأخیر بیفتد و همین امر مشکلات فراوانی را در پی خواهد داشت.

بالا رفتن سن ازدواج و به تبع آن نگرانی از بلند شدن لیست تجرد قطعی، کم شدن نرخ باروری و زاد و ولد و پیر شدن جمعیت سه پدیده مهم هستند که اکثراً رسانه‌ها و مسئولین به صورت جداگانه به بحث و بررسی دلایل و پیامد‌های آن‌ها می‌پردازند، سه ضلع مثلثی که می‌تواند آینده سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و به ویژه فرهنگی یک کشور را تحت الشعاع خود قرار دهد.

مهریه‌های سنگین یکی از مواردی است که مسیر ازدواج آسان را سد کرده و بسیاری از خانواده‌ها با این ضرب‌المثل که «مهریه را کی داده و کی گرفته» اقدام به تعیین مهریه‌های سنگین می‌کنند، غافل از اینکه استناد به این ضرب‌المثل در تعیین مهریه درست نیست.

مهریه یا به شکل کهن‌تر آن، «کابین» به مالی گفته می‌شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح به همسر خود می‌پردازد یا مکلف به پرداختِ آن می‌شود.

در ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی آمده است: مهر عبارت از مالی است که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به دادن آن به زن است.

در سال‌های گذشته بیشترین تعداد زندانیان غیر عمد مربوط به محکومان بدهکار مهریه بوده است.

 ۴۸ عاشق در پشت میله‌های زندان

مجید صیادی مدیر نمایندگی ستاد دیه چهارمحال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار ما گفت: تا پایان اردیبهشت ماه امسال، ۴۸ نفر از ۲۱۵ زندانی جرائم غیر عمد در زندان‌های این استان به علت ناتوانی در پرداخت مهریه زندانی (گرفتار) هستند که در مجموع دو هزار و ۹۲۸ سکه بدهکارند.

این در حالی است که در احادیث اولیای الهی، مشاهدات و پایش‌های اجتماعی، دریافت سکه و مهریه‌های سنگین ملاکی برای پایداری و ماندگاری زندگی زوج‌ها نیست.

بیشتربخوانید:

آزادی ۱۶ زندانی بدهکار مهریه در چهارمحال و بختیاری

به زندان شهرکرد رفتیم و با تعدادی از آن‌ها صحبت کردیم. مردی میان سال با قلبی ضعیف و چندین بیماری گفت: زمانی که به خواستگاری رفتم با همسرم قرار گذاشتیم که ۱۴ سکه و یک دانگ از خانه خودم را مهریه او کنم و در محضر، به دلیل چشم و هم چشمی زنان فامیل و حفظ آبرو در جمع خانواده، ۲۰۰ سکه، ۲۰ مثقال طلا و دو دانگ خانه در قباله همسرم ثبت کردیم، اما عهد بسته بودیم که قرارمان همان میزان قبلی باشد.

او با بُغضی فرو خورده افزود: یکسالی از ازدوجمان گذشت و هر روز به بهانه‌های مختلف همسرم مهریه‌اش را از من طلب می‌کرد، تا اینکه تصمیم به طلاق گرفت و اکنون دیگر خبری از آن عهد و پیمان و ۱۴سکه و یک دانگ خانه نیست و با این وضع گران شدن قیمت سکه و طلا، این دیوار‌ها و میله‌های زندان باید تنها چیز‌هایی باشد که تا آخر عمر شاهد آن باشم.

با زندانی دیگری که تنها ۲۸ سال سن داشت و او نیز قربانی مهریه بود، هم کلام شدم؛ او گفت: دو سال قبل با دختر دایی خود بدون توجه به میزان مهریه و تعداد سکه‌ها، با خیالی راحت که همسرم از فامیل است و فامیل اگر گوشت هم را بخورند، استخوان‌های هم را دور نمی‌اندازند ازدواج کردم.

اوایل زندگی همه چیز خوب پیش رفت تا اینکه صحبت گرانی سکه شد با اینکه زندگی خوبی داشتیم، کم کم صحبت‌های من و همسرم به دعوا تبدیل شد.

چند روزی نگذشت که از من درخواست مهریه‌اش را کرد و تهدید کرد که باید مهریه‌اش را بدهم تا با من زندگی کند؛ اما حتی نتوانستم ۱۰ درصد آن را پرداخت کنم، اکنون شش ماه است که در زندان هستم و هیچ راهی برای پرداخت اقساطم ندارم.

خط بطلان بر «مهریه را کی داده، کی گرفته» بکشید

حجت الاسلام حسین عندلیب استاد عالی حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار ما گفت: مردان باید این جمله قدیمی که «مهریه را کی داده کی گرفته» را فراموش کنند و این تعهد را که فلان مقدار بدهکار مهریه هستم و باید آن را به تدریج پرداخت کنم، بپذیرند.

او افزود: مهریه حق قانونی و شرعی زن است که نخستین صحبت‌ها در ازدواج حول محور آن می‌چرخد.

حجت الاسلام سیدابوالحسن فاطمی مسئول حوزه علمیه امامیه شهرکرد گفت: امام صادق (ع) کمی مهریه را از برکات زن می‌داند {من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۲۵۴} و در سخنان گوهربارش مردی که مهریه‏‌ای (برای زن قرار دهد) و قصدش این باشد که به او ندهد را همانند دزد می‌نامند. { فروع کافی، ج ۵، ص، ۳۸۳} و این احادیث دلالت و گواه بر ضرورت ادای دین مردان در پرداخت مهریه زنان است.

 او به نقل از حضرت محمد (ص) افزود: در مورد مهریه سخت گیری نکنید و آسان بگیرید؛ زیرا سخت گیری باعث غضب و کینه می‌شود. {میزان الحکمه، ج ۴، ص ۲۷۹} و این روایت هم خانواده‌ها را به ازدواج آسان ترغیب می‌کند.

فاطمی مهریه و هزینه‌های سرسام آور جشن‌های تشریفاتی را یکی از دلایل بی انگیزگی جوانان به تشکیل خانواده دانست و اضافه کرد: در گذر زمان این مسائل منجر به افزایش سن ازدواج و سستی بنیان خانواده‌ها و آسیب‌های اجتماعی و انحطاط اخلاق در جامعه می‌شود.

سعیدی، یکی از محققان تاریخ چهارمحال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار ما گفت: اگرچه مهریه در زمان معاصر مختص مسلمانان است؛ اما شواهد تاریخی از ایران قبل از اسلام، یونان باستان و دیگر ادیان الهی، نشان‌دهنده سابقه پرداخت مبلغی پول از طرف داماد به عروس یا پدر عروس در زمان ازدواج به عنوان شیر بها است.

سیدمحمد موسوی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری چهارمحال و بختیاری با اشاره به تعیین سکه‌های طلا، به عنوان مهریه دختران مسلمان ایرانی آن هم از سال تولد دختر گرفته تا شمار ائمه یا سوره‌ها و آیات قرآن کریم، گفت: امروز در برخی موارد مشاهده شده است که برخی به ازدواج و مهریه به عنوان یک تجارت نگاه می‌کنند و این سنت حسنه ابعاد معنوی خود را از دست داده است.

 مهریه دختران بابا حیدر

در دیار بابا حیدر، به فاصله ۴۵ کیلومتری از مرکز استان چهارمحال و بختیاری، دختران مهریه یکسانی دارند و این امر در شهرشان به یک سنت تبدیل شده است و مسئولان شهر به دنبال ثبت ملی این سنت و تبدیل آن به یک الگو در کشور هستند.

مردم باباحیدر بیش از سی سال است که سنت مهریه را تنها با ۱۴ سکه بهار آزادی در صورت قباله دختران خود برگزار می‌کنند.

سید محسن میراحمدی رئیس شورای شهرستان فارسان و رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی شورای شهر باباحیدر در گفتگو با خبرنگار ما گفت: پیشینه سنت مهریه دختران در شهر ما به سال‌های دور برمی‌گردد.

او افزود: البته سنت مهریه ۱۴ سکه‌ای تنها در صورتی اجرا شود که عروس و داماد هر دو اهل شهر باباحیدر باشند و اگر عروس و یا داماد اهل باباحیدر نباشند در جلسه‌ای بین بزرگان میزان آن تعیین می‌شود، اما باز هم مهریه زیاد نخواهد بود.

سمیه، یکی از دختران تحصیل کرده دیار باباحیدر که با این سنت ازدواج کرده است و اکنون دو فرزند دارد گفت: مهریه تمام زندگی نیست و نباید برای شروع ازدواج یک مانع باشد، این مسئله در شهر باباحیدر با فرهنگی که ریش‌سفیدان آن را پایه‌گذاری کردند، حل شده است و در ازدواج بین دو باباحیدری مهریه همیشه ثابت و ۱۴ سکه است، اجرای این سنت سبب می‌شود تا ازدواج‌ها به آسانی انجام شود.

بیشتربخوانید: تأکید بر شناسایی مشکلات و نیاز‌های حوزه‌های مرتبط با جوانان

اما اَسرا یکی دیگر از دختران شهر باباحیدر است و مهریه او نیز همان ۱۴ سکه است، تا حدودی با اجرای این سنت مخالف است؛ متعهد بودن به این سنت را زمانی زیبا می‌داند که مهریه در باباحیدر از قبل تعیین شده باشد، اما به روز باشد و ادامه می‌دهد: "من مخالفتی با اینکه شهر ما الگویی برای بقیه باشد ندارم، اما مسئولان شهر فقط نباید به الگو شدن فکر کنند، بلکه باید به دختران شهر باباحیدر و آینده‌شان هم بیاندیشند، سنت پابرجا بماند، اما هر چند سال یک بار تعداد سکه‌ها به روز شود تا به دختران هم ظلم نشود.

از تمام قوانین و سنت‌های دیرینه و کنونی که بگذریم؛ باور و تفکر مردم درباره این موضوع جای تأمل بسیار دارد که با گذری کوتاه بر مهریه‌های تعیین شده به ابعاد اجتماعی جالبی می‌رسیم؛ مهریه‌هایی که تنها از بُعد اجتماعی ساده یا ناشی از احساس تلقی می‌شوند؛ اما زمانی که کار به پرداخت و ادای دین آن‌ها می‌رسد هم تهیه آن بسیار سخت و گاهی ناممکن و هم بسیار هزینه آورتر از سکه‌های طلاست.

در یکی از سایت‌های اینترنتی، عجیب‌ترین مهریه‌های واقعی را اعلام کرده بود، مهریه‌های خنده‌دار و غیر قابل اجرا که با ورود قوه قضاییه دیگر ثبت نمی‌شود و خبری از بال مگس و دست و پای داماد به عنوان مهریه نیست.

در یکی از سایت‌های اینترنتی از مرد نقاشی سخن گفته بود که باید ۱۰۰ تابلو نقاشی کند تا مهریه همسرش را بپردازد و حالا که کارشان به طلاق کشیده شده، زن جوان مهریه اش را اجرا گذاشته است و مرد در جلسه دادگاه از ناتوانی در تحویل یک جای این تعداد تابلو به همسرش سخن میگوید و حالا هم با حکم دادگاه باید ماهانه یک تابلوی نقاشی بکشد و به عنوان مهریه به همسرش بدهد.

زنی با مهریه ۱۰ آهوی وحشی هم یکی از عجیب‌ترین پرونده‌هایی بود که سه سال قبل در دادگاه خانواده به جریان افتاد، این هم از جمله مهریه‌هایی بود که قابلیت اجرا نداشت.

گاهی مهریه شوکه‌کننده است، مانند مهریه نوعروسی که پای سفره عقد همه مهمانان را شوکه کرد.

براساس آنچه یکی از خبرگزاری‌ها اعلام کرده است، عروس خانم برای مهریه‌اش یک موتوسیکلت و دو دوچرخه برای سفر تقاضا کرد و خطبه عقد خوانده شد.

در نمونه‌ای دیگر انتشارتصویری از یک عقدنامه در شبکه‌های اجتماعی با مهریه جالب و در نوع خود جدید موجب تعجب کاربران شد؛ در این عقدنامه هزینه پنج سفر به قاره‌های جهان که شامل کشور‌های برزیل، کانادا، چین، هندوستان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، آلمان، تانزانیا و استرالیا که معادل با نرخ روز مؤسسات توریستی معتبر در تهران برای تور‌های ۱۵ روزه رایج در این مؤسسات به عنوان مهریه عروس برای داماد جهانگرد نوشته شده است.

حالا اگر عروس خانم بخواهد مهریه‌اش را اجرا بگذارد، داماد باید او را روانه ۱۰ کشور با هزینه میلیاردی کند.

از سوی دیگر گاهی برخی مهریه‌ها نه تنها باعث مشکل، بلکه سبب کار خیر می‌شود. نوعروس جوانی به نیت پنج تن با مهریه تکفل پنج یتیم و به نیت ۱۴ معصوم به مدت ۱۴ سال پیمان زناشویی را بسته است تا هم دنیایش را بسازد و هم آخرتش را آباد کند.

عروس لردگانی کاشت شش هزار اصله نهال در کوه‌های زاگرس را مهریه خود قرار داد و مهریه زیست محیطی خود را به زادگاهشان زاگرس هدیه کرد.

علی محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در گفتگو با خبرنگار ما گفت: در این اقدام زوج جوان با هماهنگی اداره منابع طبیعی لردگان، شش هزار اصله بلوط را در دامنه زاگرس کشت، حفظ و نگهداری می‌کند.

او با اشاره به اینکه چهارمحال و بختیاری با یک میلیون و ۶۵۳ هزار هکتار مساحت دارای ۳۱۱ هزار هکتار جنگل بلوط است افزود: کاشت درختان بلوط در منطقه زاگرس دومین بار است که به عنوان مهریه انتخاب شده است.

اما در ورای این مهریه‌ها آنچه مهم است این که برای با هم بودن باید تفاهم داشته و انسان باشیم و دیگر این که در مهریه‌ای ارزان و زیبا، هنوز عشق جریان و برکت دارد.

بسیاری از پرونده‌های موجود در دادگاه‌های خانواده مربوط به مهریه‌هایی است که ابتدا با توجه به عشق و علاقه طرفین امضا شده و تصوری مبنی بر مطالبه آن وجود نداشته، اما در گذر زمان و با بروز مشکلات میان زوجین ماجرای مهریه تازه آغاز شده است.

بدون شک در اختلاف میان زنی که خواهان مهریه خود شده و مردی که متعهد به پرداخت آن است هیچ کس نمی‌تواند کاری انجام دهد، مگر آنکه خود به نتیجه و صلح برسند. اما اطلاع از قوانین و آگاهی به شرایط عقد ازدواج می‌تواند از مشکلات مالی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه بکاهد.

محکومان مالی به ویژه زندانیان مهریه چشم‌انتظار اقدامی جدی از سوی مسئولان هستند. باید تلاش کرد افرادی که هرگز مرتکب جرمی نشده و تنها به دلیل عدم پرداخت مهریه یا نفقه در زندان هستند با تمهیداتی که از سوی مسئولان، به جامعه و زندگی خود بازگردند.

انتهای پیام/ز