به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، برای قرن‌ها استفاده از انواع روش‌های تنبیه بدنی، ابزار اصلی و البته راحت‌ترین روش والدین برای تربیت کودکان بوده است.
اما با توجه به آثار مخرب این نوع تنبیه بر روان و جسم کودک، محققان از دهه ۱۹۶۰ به دنبال راه جدیدی برای اصلاح خطا‌های رفتاری و یا گفتاری کودکان توانستند "تکنیک گوشه نشانی" (نشاندن در یک گوشه و محروم کردن موقت از محیط یا بازی مورد علاقه) را معرفی کنند. گوشه نشانی به "جدا کردن موقتی کودک از محیطی که در آن مرتکب اشتباه شده است"، گفته می‌شود. این دو مثال کاملاً مشخص می‌کند که منظور از گوشه نشانی چیست:

- علی! این کارت/حرفت/رفتارت خیلی بد بود. برو تو اون اتاق و تا نگفتم بیرون نیا.
- لیلا! به خاطر این کار/حرف/رفتار بدی که داشتی، تا وقتی نگفتم، حق نداری با عروسک هات بازی کنی.

هرچند که ممکن است در برخی از موارد این تکنیک بسیار بحث برانگیز شود، اما امروزه در رده توصیه‌های انضباطی اصلی برای کودکان دسته بندی می‌شود.
خبر خوب این است که تکنیک گوشه نشانی فلسفه علمی قدرتمندی به همراه دارد که می‌تواند به خوبی پاسخگوی نگرانی‌های معمول والدین برای استناد به این روش باشد.

تابلوی گوشه نشانی؛ اثر کارل لارسون

مارک رابرتز استاد روانشناسی بالینی دانشگاه ایالتی آیداهو که مطالعاتی گسترده پیرامون اصول تکنیک گوشه نشانی داشته است، در این خصوص می‌گوید: "گوشه نشانی" یک روند تنبیهی نسبتا مدرن است که تنها هدف آن سرکوب رفتار‌های نامناسب به شمار می‌رود و در واقع بخشی از یک بسته تربیتی بزرگ‌تر است.

تقریبا تمام روانشناسان، روانپزشکان و دیگر متخصصین تربیتی کودک بر این موضوع اتفاق نظر دارند که گوشه نشانی تکنیکی به مراتب سالم‌تر از روش‌های قدیمی تنبیه کودکان به خصوص برخورد فیزیکی محسوب می‌شود.

مطالعات مختلف نشان داده اند که تنبیه فیزیکی می‌تواند عوارض جدی دراز مدت بر سلامت روانی کودکان به همراه داشته باشد و ریشه یابی مشکلات رفتاری کودکان را وارد چرخه‌ای باطل و بدون نتیجه کند. هرچند که این کودکان در کوتاه مدت شخصیتی منضبط‌تر را به نمایش می‌گذارند، اما در دراز مدت به سمت رفتار‌های پرخاشگرایانه متمایل می‌شوند.

مطالعه‌ای در سال ۱۹۹۰ در کتاب "راه و بی راهه از دوران کودکی تا بزرگسالی" به چاپ رسید که تاثیر تنبیه فیزیکی در سنین کودکی بر آمار بزهکاری و رفتار‌های تهاجمی در بزرگسالی را بررسی کرده بود. طبق این مطالعه کودکانی که توسط والدین خود محکوم به برخورد فیزیکی شده بودند، در بزرگسالی نیز درصد بالاتری از بزهکاری را نشان دادند. این در حالی است که زندگی در محله‌های با احتمال وقوع بالای جرم، تاثیر کمتری بر بزهکاری کودک در آینده داشته است.

Ennio Cipani از روانشناسان بالینی کالیفرنیا و نویسنده کتاب Punishment on Trial، تکنیک گوشه نشانی را روشی کاملا عملی و تاثیرگذار معرفی کرده است. گفتنی است که بیشتر تحقیقات انجام شده در مورد مبانی تکنیک گوشه نشانی، به دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۸۰ باز می‌گردد. در واقع شواهد به دست آمده از همان تعداد مطالعات آنقدر قوی و کافی بوده اند که مجلات علمی به آن بسنده کنند و نیازی به اجرای بررسی‌های جدید نباشد.

در سال ۲۰۱۰ مطالعه‌ای در مجله آموزش و درمان کودکان به چاپ رسید که حاصل تقریبا ۳۰ سال پژوهش در زمینه استفاده از تکنیک گوشه نشانی است. نتایج این تحقیق نشان داد که گوشه نشانی هم محیط خانه و هم مدرسه جز موثرترین متد‌های تربیتی است که می‌تواند برای القای انضباط در هر کودکی چه با شرایط معمولی و چه شرایط خاص مفید واقع شود.

با وجود تمام یافته‌های مذکور، بحث تکنیک گوشه نشانی همچنان موضوعی چالش برانگیز است و مخالفان خاص خود را دارد. بعضی از منتقدان آن را روشی غیر ضروری و سخت گیرانه می‌دانند و اعتقاد دارند که "والدین مثبت" بدون استفاده از این تکنیک قادر به منضبط سازی و تربیت کودکان خود خواهند بود. در واقع آن‌ها پدر و مادری را حرفه‌ای و به اصطلاح "مثبت" می‌دانند که کمتر به سراغ تکنیک گوشه نشانی برود و از طریق مسیر‌های دوستانه تری اهداف خود را پیش ببرد.

آتش مخالفت‌ها با این تکنیک به واسطه انتشار مطالعه‌ای در هفته نامه خبری تایم در سال ۲۰۱۴ با عنوان "گوشه نشانی به کودک شما آسیب می‌زند" برافروخته شد.
در این مطالعه Daniel Siegel روانپزشک، جداسازی کودک از محیطی که در آن مرتکب خطا شده است را گونه‌ای از "درد اجتماعی" به شمار می‌آورد و معتقد است که این وضعیت منجر به فعال شدن بخش‌هایی از مغز خواهد شد که در درد فیزیکی نیز نقش دارند.

وی اضافه می‌کند که هرچند تکنیک گوشه نشانی اصولی در بسیاری از موارد کارایی قابل قبولی دارد، اما در زندگی واقعی بیشتر رویکردی نامناسب است.
شاید در نگاه اول به نظر برسد که نتایج مطالعه نام برده در تضاد کامل با پژوهش‌های قبلی است، اما اگر کمی دقیق‌تر شویم، همه مطالعات به لزوم استفاده صحیح و همراه با آگاهی از تکنیک گوشه نشانی تاکید داشته اند. بدین ترتیب می‌توان گفت که والدین در برخی از موارد دچار اشتباهات متعددی در جهت استناد به این تکنیک می‌شوند. یکی از مهم‌ترین مشکلات، "عدم مشخص سازی رفتار نادرست کودک" است؛ مثلاً والدین باید هدف خود از گوشه نشانی را با زبانی ساده به کودک توضیح دهند و اشاره کنند که این شیوه تنبیهی نتیجه دقیق کدامیک از رفتار‌های اشتباه وی بوده است.

اما شاید اصلی‌ترین نکته در اجرای تکنیک گوشه نشانی به شیوه‌ای کاملا صحیح، رابطه صمیمانه والدین با یکدیگر و همچنین با کودک باشد.
گوشه نشانی واقعا به چه معناست؟ در یک عبارت "بازدارندگی مثبت"؛ یعنی شما به فرزند خود از حضور در "محیط مورد علاقه وی" یا "انجام کاری که دوست دارد"، یک مرخصی موقتی می‌دهید. بدین ترتیب اگر کودک متحمل بد رفتاری و یا بی توجهی والدین در آن محیط شده باشد، بازدارندگی مثبتی نیز در کار نخواهد بود، چون اساساً کودک به آن محیط علاقه‌مند نیست.

برای مثال تحقیقی در سال ۲۰۱۲ در مجله روانشناسی بالینی کودک و خانواده به چاپ رسید که چکیده‌ای از ۴۱ مطالعه مستقل دیگر مربوط به دهه ۱۹۷۰ به شمار می‌رود و در آن تاثیر روش‌های تربیتی بررسی شده است. در این تحقیق مشخص شد که استفاده از تکینک گوشه نشانی در صورت فراهم بودن بستر مناسب آن، هماهنگی بیشتر کودکان با چارچوب‌های انضباطی مد نظر والدین را به همراه داشته است.

در مقابل استفاده از استراتژی‌های تربیتی مثبت (فاقد گوشه نشانی)، نتایج متفاوتی را ثبت کرده است. استراتژی‌های تربیتی مثبت به طور میانگین در ۵۶ درصد از موارد توانسته اند تمرکز کودکان بر انجام یک فعالیت خاص را حفظ کنند. این در حالی است که استراتژی‌های همراه با پیامد‌های ناخوشایند مانند به کار گیری تکنیک گوشه نشانی، این آمار را به ۷۲ رسانده اند.

قانون مهم دیگر در خصوص اجرای تکنیک گوشه نشانی، استفاده تخصصی و دقیق از آن است. برای مثال در گام نخست باید بدانیم که این روش بیشتر برای کودکان ۲ الی ۶ ساله مناسب است و برای فرزندان بزرگ‌تر تمرکز بر عواقب طبیعی رفتار‌های نادرست مانند حذف موقتی یک سری از "امکانات" بهتر خواهد بود.
حال اگر کودک شما در این بازه سنی قرار دارد، باید دقیقا مشخص کنید که چه رفتار‌هایی منجر به گوشه نشانی می‌شوند و هیچ تخفیفی نیز قائل نخواهید شد.

علاوه بر این نباید به مقاومت کودک حین استفاده از تکنیک گوشه نشانی بها داده شود. کودکان به طور غریزی برای آن که خود را از وضعیت ناخواسته پیش آمده رها کنند، راه زور و اجبار و داد و فریاد را پیش می‌گیرند. اگر در این مسیر سستی نشان دهید، درست مانند آن است که کارایی تکنیک "گوشه نشانی" را با دستان خودتان از بین برده باشید.

منبع: سواد زندگی

انتهای پیام/