به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، جلسه شورای حکام، امروز به صورت مجازی برگزار می‌شود و آمریکا که به دنبال زمینه‌سازی برای بردن پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت و بهره‌گیری از مکانیسم ماشه است، حساب ویژه‌ای برای این جلسه باز کرده است. با توجه به این‌که تحریم تسلیحاتی ایران طبق برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ در ۲۷ مهر به پایان می‌رسد آمریکا‌یی‌ها از چند ماه قبل تلاش‌هایی برای تمدید این تحریم‌ها شروع کرده‌اند و برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفته کشورش از هر ابزاری برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران استفاده خواهد کرد. طبیعتا بهره‌گیری از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ریاست آن به‌تازگی عوض شده و بیش از قبل تحت تاثیر سیاست‌های آمریکاست یکی از اولین ابزار‌های آمریکا در رسیدن به اهدافش است.

آمریکایی‌ها به دنبال این هستند که با وجود خروج از برجام، با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت، زمینه فعال کردن مکانیسم ماشه را فراهم کنند. مکانیسم ماشه، ساز و کاری است که برای پیشگیری از نقض توافق جامع هسته‌ای توسط ایران طراحی شده است، اما نکته اینجاست که این ساز و کار زمانی می‌تواند عملی شود که ایران آغازگر نقض برجام بوده باشد؛ در حالی که روند کنار گذاشتن تعهدات ایران یک سال پس از آن شروع شد که آمریکا از برجام خارج شد و اروپایی‌ها نیز هیچ اقدامی برای عمل به تعهداتشان انجام ندادند؛ بنابراین پنج گام کاهش تعهدات هسته‌ای ایران بر اساس اصول ۳۶ و ۳۷ برجام و صرفا واکنشی به نقض آشکار این توافق بین‌المللی از سوی آمریکا و بی‌عملی اروپا در خصوص اجرای تعهداتش بود.

اعضای باقیمانده در برجام نیز اذعان دارند ساز و کار مکانیسم ماشه علیه ایران قابل اجرا نیست. در همین ارتباط، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و وانگ‌یی، وزیر خارجه چین در نامه‌ای به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و اعضای شورای امنیت تاکید کرده‌اند آمریکا از برجام خارج شده و نمی‌تواند مکانیسم ماشه را فعال کند.

جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز چندی قبل گفته بود از آنجا که آمریکا از برجام خارج شده دیگر نمی‌تواند مدعی شود نقشی در برجام دارد.

استناد به گزارش‌های مجعول آژانس
رویکرد‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سال قبل که رافائل گروسی جایگزین یوکیا آمانو شد سیاسی‌تر از قبل شده است و نمونه آن در گزارشی بود که سال قبل از سوی مدیر کل جدید منتشر شد. در این گزارش مستقیم به ادعا‌های صهیونیست‌ها در خصوص وجود ذرات اورانیوم در برخی مناطق اعلام نشده اشاره شده بود؛ موضوعی که واکنش مقامات کشورمان را به همراه داشت و نماینده کشورمان در آژانس تاکید کرد مدیر کل نباید برخی مسائل را با اغراض سیاسی بزرگنمایی کند.

اکنون هم آمریکایی‌ها به گزارش ۱۶ خرداد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد وضعیت برجام و فعالیت‌های هسته‌ای ایران متوسل شده‌اند و مدعی هستند این گزارش گواهی بر عدم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جمعه ۱۶ خرداد در گزارشی که در اختیار کشور‌های عضو شورای حکام قرار داد، اعلام کرد ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران تقریبا به هشت برابر حد مجاز در برجام رسیده است.

این در حالی است که ایران تمام این موارد را به اطلاع آژانس رسانده و نظارت‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان همچنان طبق برجام ادامه دارد. آمریکا‌یی‌ها همچنین به گزارش ۱۳ اسفند ۹۸ آژانس استناد کرده‌اند که مدعی است «ایران اجازه دسترسی به دو سایت هسته‌ای را به بازرسان آژانس نداده و همچنین سؤالات قبلی در مورد فعالیت‌های خود را بدون پاسخ گذاشته است.» در همان مقطع اسفند سال گذشته که گزارش مزبور توسط آژانس ارائه شد، کاظم غریب‌آبادی، نماینده کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی یادداشتی با اشاره به فشار آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تحت‌الشعاع قرار دادن همکاری‌های سازنده ایران و آژانس، درخواست آژانس برای دسترسی به دو مکان در ایران را فاقد استدلال حقوقی معتبر و موثق دانست که صرفا مستند به اطلاعات جعلی سرویس‌های جاسوسی است؛ امری که مغایر با اساسنامه آژانس، موافقت‌نامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی است؛ لذا ایران تعهدی در قبال این قبیل درخواست‌ها ندارد.

تلاش برای صدور قطعنامه
هر چه هست این‌که آمریکایی‌ها در نشست امروز شورای حکام به دنبال رای‌گیری درباره ادعای نقض مقررات پادمانی و برجام از سوی ایران هستند. کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در سازمان انرژی اتمی چند روز قبل در توییتر با اشاره به برگزاری جلسه نشست شورای حکام به صورت مجازی از کارشکنی‌های آمریکا خبر داد.

وی در این مطلب نوشته‌بود: آمریکا و برخی کشور‌های غربی دنبال این هستند که در صورت لزوم، امکان تصمیم‌گیری از طریق رای‌گیری نیز در این نشست مجازی وجود داشته‌باشد، در حالی که برخی کشور‌های دیگر عضو شورا مانند روسیه با این امر مخالفند.

میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز به تلاش آمریکا برای اثرگذاری مخرب بر پرونده هسته‌ای ایران واکنش نشان داد و در حساب توییتری‌اش نوشت: محافل ضدایرانی با هراس‌آفرینی ادعا می‌کنند گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ضرورت اقدامات فوری آژانس را از دیدگاه عدم اشاعه سلاح هسته‌ای ایجاب می‌کند. اولیانوف توضیح داد: در واقع هیچ گونه فوریتی وجود ندارد. در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ابعاد احتمالی فعالیت‌های هسته‌ای ایران اشاره شده‌است که اگر هم انجام شده‌بود، سال ۲۰۰۴ توسط ایران متوقف شد.

رایزنی‌های ظریف
همزمان با افزایش اقدامات آمریکا برای به‌کارگیری مکانیسم ماشه و تمدید تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران، رایزنی‌های دستگاه دیپلماسی نیز افزایش یافته‌است.

بر همین اساس وزیر خارجه کشورمان این هفته پس از مدت‌ها تعطیلی سفر‌های دیپلماتیک به دلیل شیوع کرونا، سفر‌های خود را کلید زده و دیروز عازم ترکیه شد و سپس به روسیه می‌رود. البته محمدجواد ظریف در همین ایام بیماری کرونا یک سفر هم به سوریه داشته که این نشان‌دهنده اهمیت موضوع سوریه در سیاست خارجی کشورمان است. ترکیه و روسیه نیز که مقصد سفر‌های این هفته ظریف است دو ضلع مثلثی هستند که همراه ایران از چند سال قبل، بحران سوریه را پیگیری می‌کنند.

اما به هر حال در این سفر‌ها به‌ویژه سفر به روسیه، قطعا مباحث هسته‌ای و اقدامات اخیر آمریکا جزو دستورکار‌های اصلی خواهدبود و ایران تلاش خواهدکرد از طریق گسترش همکاری‌ها با کشور‌های دوست، توطئه‌های جدید آمریکا را خنثی کند. رئیس جمهور کشورمان هم هفته قبل در جلسه هیات دولت تاکید کرد ایران از روسیه و چین که عضو دائم شورای امنیت هستند انتظار دارد مقابل اقدامات جدید آمریکا برای تحریم تسلیحاتی ایران بایستند. این نکته نیز باید مورد توجه قرار گیرد که ایران و روسیه در سال‌های گذشته همکاری‌های زیادی در عرصه دفاعی و تسلیحاتی داشته‌اند و قطعا با پایان تحریم‌های تسلیحاتی کشورمان، ایران می‌تواند یکی از بازار‌های تسلیحات روسیه باشد و این نکته می‌تواند برای روس‌ها قابل توجه باشد.

نوذر شفیعی، استاد دانشگاه/شورای حکام فعالیت هسته‌ای ایران را تایید می‌کند

متاسفانه آمریکا به دلیل ابزار‌های قدرتی که در اختیار دارد بر سازمان‌های بین‌المللی تاثیرگذار است. بخش اعظمی از اعضای آژانس به‌خصوص شورای حکام نیزکشور‌های غربی هستند و می‌توانند از آمریکا تاثیر بپذیرند، اما به رغم این دو مورد؛ فاکتور‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند اثرگذاری آمریکا بر شورای حکام را کاهش دهد، یکی از این فاکتور‌ها خروج آمریکا از برجام‌است. برجام مکانیسم موثری درخصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود، اما آمریکا با خروجش باعث شد جمهوری اسلامی تعهداتش را کاهش دهد، بنابراین از این منظر دست آمریکا در آژانس بسته است، زیرا کشور‌های اروپایی هنوز به برجام اعتقاد دارند و خواهان اتخاذ تدابیری هستند که به اجرایی شدن برجام کمک کند، لذا این کشور‌های اروپایی که بخشی از شورای حکام را تشکیل می‌دهند هنوز در چارچوب برجام فعالیت هسته‌ای ایران را رصد می‌کنند. گزارش‌های آژانس هم فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در چارچوب برجام و اساسنامه و مفاد آژانس تایید می‌کند و به این ترتیب دیدگاه مثبتی نسبت به فعالیت هسته‌ای ایران دارد. هر چند آژانس در گزارش اخیرش موضوعات جدیدی را مطرح کرد که شاید چندان با واقعیات انطباق نداشت.

نکته دیگر این‌که بسیاری از کشور‌ها از جمله اروپاییان عضو شورای حکام از سیاست‌های آمریکا خسته شده اند، زیرا این کشور هر روز یک مساله و چالش جدیدی در سطح بین‌الملل به‌وجود می‌آورد و انتظار دارد اروپاییان دائم این کشور را همراهی کنند. به این ترتیب این چالش‌ها دغدغه‌های جدی برای اروپا ایجاد کرده و آن‌ها حاضر نیستند دنباله‌روی‌های بی‌حسابی را از آمریکا داشته باشند.

فاکتور دیگر به‌رغم این‌که آژانس پیش از برجام تحت تاثیر قدرت‌های بزرگ گزارش‌های غیر فنی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران تهیه می‌کرد و به این موضوع نگاه سیاسی داشت، اما با توجه به قطب بندی‌هایی که در آژانس وجود دارد، از جمله روسیه و چین و کشور‌های عدم تعهد و اروپای ناراضی از آمریکا؛ آژانس ناچار است در تهیه گزارش‌های خود در مورد ایران ملاحظات فنی را مبنا قرار دهد و نه سیاسی، بنابراین شاید این فرصتی برای پرونده ایران در شورای حکام باشد.

در مجموع می‌توان گفت، طبیعتا دست آمریکا برای ایجاد اغتشاش و ذهنیت‌های منفی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران در شورای حکام بسته یا محدود است مگر این‌که اتفاق خاصی رخ دهد، پیش‌بینی بنده این است که شورای حکام مجددا فعالیت هسته‌ای ایران را تایید می‌کند و شاید در مورد ایجاد محدودیت‌های جزیی از سوی ایران در ارتباط با بازرسی از دو نقطه توصیه‌هایی را برای رفع آن‌ها به ایران داشته باشد.

محمدحسن قدیری ابیانه، تحلیلگر مسائل بین الملل/ عوامل آمریکا در شورای حکام

آمریکا مثل همیشه و همه جا سعی می‌کند با تحت نفوذ قرار دادن سازمان‌های بین المللی، ایران را به نقض تعهداتش متهم کند و پیرو آن اقدامات دیگرش را انجام دهد. متاسفانه ایران در برجام تعهدات خیلی بیشتری نسبت به پروتکل الحاقی را پذیرفت. این در حالی است که در مقابل، هیچ تضمینی از آمریکا و طرف غربی نگرفت. در شرایطی که طرف‌های ما به برجام عمل نکردند هیچ دلیلی ندارد ما هم به تعهدات برجامی خود عمل کنیم. با وجود این‌که چند قدمی از تعهدات برجامی خود عقب‌نشینی کردیم، اما همچنان نظارت سازمان انرژی اتمی روی ماست و از ان‌پی‌تی سرپیچی نکردیم. ضمن این‌که آمریکا از هر حرکتی استفاده می‌کند تا تحریم تسلیحاتی ما را که به‌زودی قرار است پایان بپذیرد، تمدید کند و حتی آمریکایی‌ها گفتند از مکانیزم ماشه استفاده خواهند کرد. از سوی دیگر یادمان نرود که انگلیس و فرانسه-که دو عضوشورای امنیت و دارای حق وتو و عضو برجامند- می‌توانند از مکانیزم ماشه استفاه کنند تا ایران را به ادامه عمل کردن به تعهدات برجامی وادار کنند. البته در حال حاضر آن‌ها گفته‌اند که آمریکا نمی‌تواند از مکانیزم ماشه استفاده کند. چین و روسیه هم همین موضع را دارند. اما با این حال آمریکا گفته است اگر نتواند در شورای امنیت، تحریم علیه ایران را تصویب کند، کشور‌ها یا شرکت‌هایی را که طرف مراودات تسلیحاتی با ایران هستند، تحریم خواهد کرد. شاهدیم که دبیرخانه سازمان ملل هم به دروغ گفته موشک‌هایی که یمن علیه عربستان استفاده می‌کند، ساخت ایران است. شورای حکام هم از قبل نشان داده که تحت سلطه آمریکاست و تلاش می‌کند علیه ما اقداماتی را انجام دهد.

منبع: روزنامه جام جم

انتهای پیام/