به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، آتروفی یا کوچک شدن مغز به از بین رفتن سلول‌های مغز یا تعدادی از اتصالات بین سلول‌های مغز گفته می‌شود. افرادی که آتروفی مغز را تجربه می‌کنند با عملکرد شناختی ضعیف‌تر در نتیجه این نوع از آسیب مغزی مواجه می‌شوند.

دو نوع اصلی آتروفی مغز شامل آتروفی کانونی و آتروفی فراگیر می‌شوند که مورد اول در بخش‌های خاصی از مغز و دیگری در سراسر مغز رخ می‌دهد.

آتروفی مغز می‌تواند در نتیجه روند طبیعی افزایش سن و پیری رخ دهد. از دیگر دلایل آن می‌توان به آسیب دیدگی، عفونت ها، و برخی بیماری‌های زمینه‌ای اشاره کرد.

بیشتر بخوانید:

رابطه مصرف آنتی اکسیدان و بیماری آلزایمر

علائم
آتروفی مغز می‌تواند یک یا چند بخش از مغز را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم این شرایط با توجه به مکان و شدت آن متفاوت خواهند بود.

به گفته موسسه ملی بیماری‌های عصبی و سکته مغزی آمریکا، آتروفی مغز می‌تواند موجب علائم و شرایط زیر شود:

تشنج
تشنج یک افزایش ناگهانی و غیرعادی در فعالیت الکتریکی مغز است. دو نوع اصلی از تشنج وجود دارند که یکی تشنج جزئی نام دارد و تنها یک قسمت از مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد و دیگری تشنج فراگیر است که هر دو سمت مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علائم تشنج به بخش تحت تاثیر قرار گرفته مغز بستگی دارد. برخی افراد ممکن است هیچ علائم مشهودی را تجربه نکنند، در شرایطی که دیگران ممکن است یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر را تجربه کنند:

- تغییرات رفتاری

- حرکات سریع چشم

- مزه تلخ یا فلزی در دهان

- آبریزش یا کف کردن دهان

- قفل شدن دندان‌ها

- ناله و خرخر کردن

- اسپاسم‌های عضلانی

- تکان‌های بدن

- از دست دادن هوشیاری

زبان‌پریشی
اصطلاح زبان‌پریشی یا آفازی به گروهی از علائم ارجاع می‌شود که بر توانایی برقراری ارتباط فرد تاثیر می‌گذارند. برخی انواع زبان‌پریشی می‌توانند بر توانایی تولید یا درک گفتار فرد و برخی دیگر می‌توانند بر توانایی خواندن یا نوشتن وی تاثیرگذار باشند.

به گفته انجمن ملی زبان‌پریشی آمریکا، هشت نوع مختلف از زبان‌پریشی وجود دارند. نوع زبان پریشی که فرد تجربه می‌کند به بخش یا بخش‌هایی از مغز که آسیب دیده اند، بستگی دارد.

برخی موارد زبان‌پریشی نسبتا خفیف هستند، در شرایطی که دیگران ممکن است توانایی فرد برای برقراری ارتباط را به شدت مختل کنند.

زوال عقل
زوال عقل اصطلاحی است که برای گروهی از علائم مرتبط با افت مداوم عملکرد مغز استفاده می‌شود. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- از دست دادن حافظه

- کندی تفکر

- مشکلات زبانی

- مشکلات مربوط به حرکت و هماهنگی

- قضاوت ضعیف

- اختلالات خلقی

- از دست دادن همدلی

- توهمات

- دشواری در انجام فعالیت‌های روزانه

انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارند. بیماری آلزایمر شایع‌ترین نمونه در این زمینه محسوب می‌شود.

خطر ابتلا به زوال عقل یک فرد با افزایش سن بیشتر می‌شود و بیشتر موارد در افراد ۶۵ ساله یا پیرتر رخ می‌دهند. با این وجود، کارشناسان زوال عقل را به عنوان بخشی طبیعی از روند پیری در نظر نمی‌گیرند.

دلایل
آتروفی مغز می‌تواند در نتیجه آسیب دیدگی چه ناشی از یک آسیب مغزی تروماتیک یا یک سکته مغزی شکل بگیرد. همچنین، آتروفی مغز ممکن است در نتیجه یکی از موارد زیر رخ دهد:

- انسفالیت

- نوروسیفیلیس یا سیفلیس عصبی

- اچ‌آی‌وی

در برخی موارد، آتروفی مغز ممکن است در نتیجه یک اختلال یا بیماری مزمن مانند موارد زیر رخ دهد:

- فلج مغزی

- مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام‌اس

- بیماری هانتیگتون

- زوال عقل پیشانی‌گیجگاهی

- بیماری آلزایمر

- بیماری پیک

- انسفالومیوپاتی میتوکندریایی که گروهی از اختلالات است که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد

- لوکودیستروفی که گروهی از بیماری‌های ژنتیکی نادر است که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد

تشخیص
در زمان تشخیص آتروفی مغز، پزشک ممکن است ابتدا سابقه پزشکی کامل فرد را دریافت کرده و پرسش‌هایی درباره علائم وی مطرح کند. این می‌تواند شامل زمان آغاز علائم و این که رویدادی محرک آن‌ها بوده است یا خیر باشد.

پزشک ممکن است آزمایش‌های زبانی یا حافظه یا آزمایش‌های ویژه دیگر برای بررسی عملکرد مغزی را انجام دهد.

اگر پزشک به آتروفی مغز مشکوک باشد، باید مکان آسیب مغزی را مشخص کرده و شدت آن را ارزیابی کند. این کار از طریق سی‌تی اکسن یا ام‌آر‌آی انجام می‌شود.

درمان
گزینه‌های درمان برای آتروفی مغز با توجه به مکان، شدت، و دلیل آن متفاوت خواهند بود.

آسیب دیدگی‌ها
آتروفی مغز می‌تواند به عنوان پیامد بلند مدت یک آسیب دیدگی شکل بگیرد. در این موارد، درمان به طور معمول بر کمک به بهبود مشکل مربوط به مغز با گذشت زمان متمرکز است.

آسیب دیدگی‌های مغزی به طور معمول نیازمند یک دوره توانبخشی هستند که ممکن است شامل یک یا تعداد بیشتری از موارد زیر باشد:

- فیزیوتراپی

- گفتاردرمانی

- مشاوره

عفونت‌ها
دارو‌ها برای درمان عفونت‌هایی که به التهاب مغزی یا آتروفی منجر شده اند، ضروری هستند.

پزشک آنتی بیوتیک‌ها را برای درمان عفونت‌های باکتریایی و دارو‌های ضد ویروس را برای درمان عفونت‌های ویروسی تجویز می‌کند. این دارو‌ها به مبارزه با عفونت و تسکین علائم کمک خواهند کرد.

اختلالات و بیماری‌ها
برخی اختلالات و بیماری‌ها می‌توانند به آتروفی مغز منجر شوند. بسیاری از این بیماری‌ها در حال حاضر درمان ریشه کن کننده ندارند، از این رو، روند درمان به طور کلی بر مدیریت علائم متمرکز است.

درمان ممکن است شامل ترکیبی از دارو‌ها و تراپی‌ها مانند گفتار یا کاردرمانی باشد. این تراپی‌ها ممکن است برای کمک به بازیابی عملکرد مغز فرد یا یادگیری راهبرد‌هایی برای کمک به مقابله با شرایط لازم باشند.

برخی بیماری‌ها مانند ام‌اس موجب بروز علائم به صورت دوره‌ای می‌شوند. پزشک برنامه درمان فرد را بر همین اساس تطبیق خواهد داد.

آیا امکان معکوس کردن آتروفی مغز وجود دارد؟
تا همین اواخر، بسیاری از دانشمندان مغز را اندامی نسبتا غیر قابل تغییر در نظر می‌گرفتند. با این وجود، پژوهش‌ها به طور فزاینده نشان می‌دهند که مغز چگونه ساختار و عمکلرد خود را در طول زندگی تطبیق می‌دهد.

در حال حاضر، به طور دقیق مشخص نیست که امکان معکوس کردن آتروفی مغز وجود دارد یا خیر. با این وجود، مغز ممکن است چگونگی کارکرد خود را برای جبران آسیب وارده تغییر دهد. در برخی موارد، این ممکن است برای بازگرداندن عملکرد به مرور زمان کافی باشد.

ورزش برای آتروفی مغز
یک بررسی در سال ۲۰۱۱ نشان داد که ورزش منظم می‌تواند سرعت آتروفی مغز مرتبط با افزایش سن یا زوال عقل را کاهش داده یا حتی معکوس کند.

با این وجود، مطالعه‌ای دیگر در سال ۲۰۱۸ نشان داد که ورزش با شدت زیاد و تمرینات قدرتی موجب کاهش سرعت اختلال شناختی در افراد مبتلا به زوال عقل خفیف تا متوسط نمی‌شود. از این رو، برای بررسی دقیق‌تر شرایط به پژوهش‌های بیشتر درباره اثر ورزش بر پیشگیری یا معکوس کردن آتروفی مغز به واسطه زوال عقل نیاز است.

دارو‌هایی برای معکوس کردن آتروفی مغز
در حال حاضر، دانشمندان بر توسعه دارو‌هایی که می‌توانند آتروفی مغز را معکوس کنند، کار می‌کنند. به عنوان مثال، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ این که داروی زوال عقل دونپزیل (Donepezil) می‌تواند آتروفی مغز ناشی از الکل را در موش‌ها معکوس کند را بررسی کرد.

پژوهشگران دریافتند موش‌هایی که با این دارو درمان شده بودند، کاهش در التهاب مغز را تجربه کرده و افزایش در تعداد سلول‌های مغزی جدید را نشان دادند. با این وجود، مشخص نیست که دونپزیل آثاری مشابه بر آتروفی مغز ناشی از دلایل دیگر دارد یا خیر.

همچنین، مشخص نیست این دارو موجب آثاری مشابه در انسان‌ها شود. از این رو، به انجام آزمایش‌های بالینی با حضور سوژه‌های انسانی نیاز است.

چشم انداز
چشم انداز آتروفی مغز با توجه به مکان و شدت آسیب و همچنین دلیل زمینه‌ای آن متفاوت است.

زمانی که آتروفی مغز به واسطه یک بیماری رخ می‌دهد، علائم ممکن است با گذشت زمان تشدید شوند. درمان‌های بلند مدت می‌توانند به کاهش سرعت این روند کمک کرده و به فرد در مدیریت هر گونه اختلال شناختی ناشی از آن کمک کنند.

در مورد آسیب دیدگی‌هایی مانند سکته مغزی و آسیب مغزی تروماتیک، دریافت مراقبت فوری و موثر می‌تواند چشم انداز شرایط را به طور قابل توجهی بهبود ببخشد.

منبع: عصر ایران

انتهای پیام/