ویدا سادات رضوی نعمت اللهی، دکترای روانشناسی مشاوره در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، به بیان گزارشی در خصوص فرزندآوری و شکاف جمعیتی پرداخت و گفت: اگر نگاهی به پنجره جمعیتی کشور در حال حاضر بیندازیم، شاید جمعیت جوانی را ببینیم، چرا که ما ۷ سال پیش جزو جوان‌ترین کشور‌های دنیا بودیم و اکنون هم به هر حال جوان‌های زیادی را در این پنجره می‌بینیم.

او افزود: امروز به واسطه کاهش نرخ ازدواج، بالا رفتن سن ازدواج و کاهش نرخ موالید و زاد و ولد متاسفانه شاید این خبر نگران کننده را بتوان گفت که ما طی ۲۰ تا ۳۰ سال آینده، به یکی از پیرترین کشور‌های جهان تبدیل شویم، چرا که جمعیت جوان ما در سال ۱۴۲۰ تا ۱۴۳۰ به یک جمعیت فرتوت و کهنسال تبدیل می‌شود و ما با کاهش نیروی مولد مواجه می‌شویم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تصریح کرد: شاید بیش از ۲۰ سال بیشتر وقت نداریم که از این فرصت جوان بودن کشورمان استفاده کنیم تا به امید خدا بتوانیم تهدید پیری رو به یک فرصت طلایی تبدیل کنیم.

سادات رضوی نعمت اللهی به بررسی سیر جمعیت از زمان انقلاب شکوهمند اسلامی تا به امروز پرداخت و بیان داشت: طی این مدت، ما سه برهه را پشت سر گذاشته ایم، روز‌های ابتدایی انقلاب که به دلیل درگیری با جنگ و نیاز به نیرو‌های بیشتر، افزایش جمعت جزو سیاست‌ها قرار گرفت، پایان جنگ تحمیلی و به گونه‌ای از اوایل دهه هفتاد به دلیل منابع تحلیل رفته، سیاست کاهش جمعیت مورد توجه قرار گرفت و در دهه اخیر که با افزایش سن ازدواج، شیوع نوعی نازایی در کنار رشد مشکلات اقتصادی کشور و عواملی از این دست روبرو هستیم.

موسس و مشاور مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی و مرکز مشاوره تحکیم بنیان خانواده و ازدواج شادزی در استان و شهرستان کرمان گفت: هم اکنون می‌بینیم سیر صعودی رشد جمعیت به سمت نزولی شدن حرکت کرده؛ چرا که توان درونی خانواده‌ها واقعاً کاهش پیدا کرده است، پس ما شاهد تشدید پدیده تجرد قطعی و کاهش نرخ رشد تعداد خانواده و به ویژه فرزندان به عنوان پایه‌های نشاط و چراغ مهر و عاطفه‌ای که در یک خانواده در گذشته تلقی می‌شد، هستیم.

این دکترای روانشناسی مشاوره هشدار داد: امروز یک فاجعه بزرگی را بیخ گوشمان احساس می‌کنیم و باید واقعاً کارشناسان و مسئولان توجه وافری را به این امر داشته باشند.

سادات رضوی نعمت اللهی افزود: در سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۴ با یک ضریب اطمینان می‌توانیم بگوییم که ما بیشترین نرخ موالید را داشتیم؛ کما اینکه گزارش شورای عالی انقلاب فرهنگی موید این مطلب است که ما در سال ۱۳۹۸ نرخ زاد و ولد مان با ۱۴.۵ تولد به ازای هر هزار نفر جمعیت کشور در واقع به کمترین حد خود در ۵۰ سال گذشته رسید.

او تصریح کرد: از سال ۹۴ که کاهش جمعیت را داشته ایم، وحشناک‌ترین و خطرناک‌ترین دوره را در سال ۹۸ شاهد بوده ایم.

سادات رضوی نعمت اللهی تأکید کرد: لازم است این تهدید هرم جمعیتی کشور و شوک جمعیتی قبلی را که داشته ایم، جدی بگیریم و اقدامات کارشناسانه‌ای که واقعیت‌ها را ببینیم و از تبلیغات فاصله بگیریم و راهکار‌هایی نیز ارائه شود تا به حل این مسئله کمک کند.

او بیان داشت: وقتی که افزایش جمعیت در قالب سیاست‌های کلی نظام سلامت قرار بگیرد؛ ولی نااطمینانی از آینده و اقتصاد وجود داشته باشد، قطعاً این برنامه با شکست روبرو می‌شود.

سادات رضوی نعمت اللهی گفت: همه‌ی ما اذعان داریم و می‌دانیم هر کشوری در راستای توسعه و پیشرفت خودش نیاز به دو سرمایه انسانی و اجتماعی دارد و خیلی وقت ها، وقتی بررسی‌هایی می‌شود، بعضی از کارشناسان به طور اهم، مسائل کاهش نرخ موالید را به مشکلات اقتصادی و بعضی‌ها به مدرنیته و تقلید از زندگی غربی نسبت می‌دهند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه افزود: شاید بتوان گفت که تورم بالای زندگی مردم، کوچک شدن سفره‌های معیشتی، تغییر سبک زندگی شان با ظهور رسانه‌ها، بیکاری و میزان اشتغال نیروی فعال و نبود ثبات شغلی، نبود حمایت ازسوی دولت و حاکمیت برای فرزندآوری، نبود مشوق‌های لازم، بروز ناباروری در آمار و ارقام بالا (آلودگی‌های هوا، مواد مصرفی هورمونی و تراریخته، امواج ناشی از پیشرفت تکنولوژی و ... باعث افزایش ناباروری می‌شود) و یا قوانینی که به مرحله‌ی اجرایی شدن نمی‌رسند، متاسفانه رضایت از تک فرزندی در میان خانواده‌ها و یا تحصیلات زوجین به‌خصوص خانم‌ها که سبک تفکرشان را عوض می‌کند و یا موقعیت باروری و تربیت فرزندانش را برایشان مشکل خواهد کرد و مهاجرت شبانه نخبگان به این کاهش نرخ موالید دامن می‌زند.

سادات رضوی نعمت اللهی به مهاجرپذیر بودن کانادا اشاره و تصریح کرد: یکی از دلایل آن این است، این کشور جمعیت نیروی فعال و مولدش رو به کاهش رفته است و اکنون از نیروی غیربومی و خارجی استفاده می‌کند تا این نقصیه را در رشد و پیشرفت کشورش مرتفع کند.

موسس و مشاور مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی و مرکز مشاوره تحکیم بنیان خانواده و ازدواج شادزی در استان و شهرستان کرمان به افزایش طلاق‌های توافقی، تشدید گسترده‌ی طلاق عاطفی و حتی در دوره‌ی حاضر بیماری منحوس و اژد‌های هفت‌سر کرونا که در میان این همه اوضاع نابسامان اقتصادی هزینه‌های دیگری را هم برای خانواده‌های ایرانی متاسفانه به دنبال داشته اشاره کرد و بیان داشت: صندوق جمعیت سازمان ملل متحد یک الگوی پیش بینی جمعیت را بررسی کرده که بر اساس آن، در صورت تداوم روند کنونی که ایران در آن به سر می‌برد، به تدریج، سالانه حدود ۲۰۰ هزار نفر از جمعیت کل کشور کاسته می‌شود.

سادات رضوی نعمت اللهی گفت: طبیعی است، هرچه نرخ بالای سالمندی و تداوم کاهش نرخ باروری را داشته باشیم، امکان وقوع این پدیده متاسفانه زودتر از موعد قابل تصور باشد.

این دکترای روانشناسی مشاوره افزود: ایران رکوردار سریع‌ترین کاهش نرخ فرزند آوری در تاریخ جهان است و ما در سال ۹۸ نسبت به ۵۰ سال اخیر بیشترین مورد را در این مسئله داشته ایم.

او تصریح کرد: با ظهور و بروز کرونا، برنامه‌های اجتماع محورمان توقف پیدا کرده و خودش یک ضایعه‌ای را ایجاد کرده است.

سادات رضوی نعمت اللهی بیان داشت: ما باید بدانیم عوارض هر بحرانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است، پس باید حداقل بتوانیم برای میان مدت و بلندمدت تدابیر شایسته‌ای را انجام دهیم.

این عضو هیئت علمی دانشگاه به تحقیق انجام شده در بین استان‌های کشور پرداخت و گفت: بدین ترتیب، استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و هرمزگان تقریباً در سال گذشته بیشترین نرخ باروری و زاد و ولد و گیلان، مازندران، مرکزی، البرز و سمنان متأسفانه کمترین نرخ را داشته اند.

سادات رضوی نعمت اللهی افزود: شش ماهه اخیر، یعنی شش ماهه سال ۹۹، بهترین شش ماهه ماست، چرا که به دلیل اینکه هنوز فرزندانی به دنیا خواهد آمد که شکل گیری آن‌ها در سال ۹۸ بوده است.

این دکترای روانشناسی مشاوره تصریح کرد: با توجه به اینکه با بحران کرونا هم روبه‌رو هستیم از شهریور به بعد شاید این کاهش زاد و ولد و موالید متاسفانه بیشتر دیده شود.

سادات رضوی نعمت اللهی بیان داشت: میانگین سن پدر‌ها حدود ۳۴ و مادر‌ها ۲۷ سال رقم خورده و می‌توانیم بگوییم مادری که یک فرزند دارد، میانگینش ۴۳ سال است و تقریبا دارد به ناباروری نزدیک می‌شود.

او گفت: هم اکنون ۶۰ درصد خانواده یمان دو فرزند، ۱۴ درصد یک فرزند دارند و ۱۰ درصدشان هیچ فرزندی ندارند.

سادات رضوی نعمت اللهی افزود: متأسفانه در بین جمعیت کشورمان، ۳۰ درصد جمیعت جوان ۲۰ تا ۳۵ ساله مان ازدواج نکرده اند و طبق آمار، ۱۱ میلیون مجرد داریم، این‌ها همه نگرانی‌هایی است که وجود دارد و به جز تهدید موالید، ۴۰ درصد کاهش ازدواج را در یک دهه داشته ایم و در سال ۹۸ این رشد حتی منفی هم بوده است.

او تصریح کرد: باید نرخ باروی به سه فرزند برسد و هر یک درصد رشد جمعیت، نیازمند سه درصد رشد اقتصادی است، بنابراین اگر این محقق نشود، به احتمال بسیار بسیار زیاد، در سال ۱۴۳۰، از هر سه نفر ایرانی که می‌بینیم، یک نفر سالمند بالای ۶۰ سال خواهد بود.

موسس و مشاور مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی و مرکز مشاوره تحکیم بنیان خانواده و ازدواج شادزی در استان و شهرستان کرمان با اعلام اینکه ما با سه چالش بزرگ مواجه خواهیم بود، بیان داشت: چالش فرهنگی ـ اجتماعی مثل بحران ساختاری خانواده، شکاف‌های نسلی که بر اثر به هم خوردن توان جمعیت اتفاق می‌افتد، جمع شدن چتر‌های حمایتی خانواده از سالمندان و کاهش تدریجی سرمایه اجتماعی و چالش اقتصادی مواجه هستیم و این با کاهش سیاسی و انتظامی که در واقع کم شدن نیروی توانمند برای دفاع از اقتدار، امنیت و تمامیت ارضی کشور است، رخ می‌دهد.

سادات رضوی نعمت اللهی با اشاره به اینکه افزایش جمعیت و کیفیت زندگی در ایران رابطه عکس دارد، افزود: ما نباید پنج نیاز مهم افراد کشور را از نظر دور ببریم، بنابراین آموزش، بهداشت و درمان، مسکن، اشتغال و معیشت این‌ها مواردی است که قطعاً باید مورد توجه دوستان، صاحب‌نظران و کارشناسان قرار گیرد و در واقع کمیته رصد و پایش سیاست‌های جمعیتی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی خودشان به کمک کارشناسانی که می‌توانند مفید فایده باشند، تدابیری را اتخاذ کنند تا بتونیم این فاجعه را به نوعی مدیریت و به یک فرصت طلایی تبدیل کنیم.

انتهای پیام/ب