صنایع دستی آمیزه‌ای از هنر و صنعت/ احیای صنعت‌های سنتی با تغییر کاربری آن ها
مشاغل سنتی و صنایع دستی قدیمی از جمله مواردی هستند که برخی از آن‌ها به دلیل رشد و پیشرفت تکنولوژی در زندگی بشر به دست فراموشی سپرده شدند.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، رشد و پیشرفت تکنولوژی، استفاده از مواد و ملزومات مصنوعی، سرعت بالای تولید، افزایش جمعیت و تنوع سلایق، بسیاری از امورات مردم را تحت تأثیر قرار داده تا جایی که زندگی شکل و رنگ دیگری گرفته و گذشته نه‌چندان دور تبدیل به خاطره‌ای غیرقابل بازگشت و افسوس‌برانگیز شده است.
زندگی آرام و مشاغل ساده که با رنگ و طرح و نقش‌های طبیعی و ملموس گره می‌خورد اکنون به مصنوعات و ماشین و سرعت تبدیل شده و دیگر طرفداری ندارد.
بیشتر بخوانید
یکی از اموری که به شدت از این تغییر و تحولات پرسرعت فناورانه متاثر شده مشاغل پیشین است، بسیاری از شغل‌های قدیمی که تولیدی و صنعتی بوده با جایگزین شدن محصولات صنعتی ماشینی استفاده خاصی ندارد، این شغل‌ها با تمام مزایای طبیعی، بومی و زیباشناختی خود از چرخه زندگی حذف یا آنقدر کمرنگ شده که فقط در صحبت‌های قدیمی‌ها یا برخی کتاب‌ها می‌توان ردی از آن‌ها پیدا کرد.
جوانان امروزی هم که تحصیلات دانشگاهی دارند و اغلب تخصصشان در رشته‌های نظری است، رو به شغل‌های سنتی نمی‌آورند و انتظار کار‌های فناورانه زودبازده پردرآمد و پشت‌میزی دارند و عموماً کسی خبری از شغل‌های درآمدزای قدیمی نمی‌گیرد.
از این رو گذری زدیم به برخی از شغل‌های در حال انقراض و گفتگو کردیم با افرادی که هنوز دل در گرو هنر و صنعت و سنت قدیم دارند.
بهرامی قفل ساز مشهور چالشتری که ساخت قفل‌های قدیمی را از نسل‌های پیشین خود آموخته، گفت: امروزه قفل‌ها، الکترونیکی و رمزدار شده‌اند و قفل‌های دست‌ساخته، دیگر کاربردی ندارد، این قفل‌ها بیشتر برای تزئین دکوراسیون خانه و اماکن خاص استفاده می‌شوند.
او افزود: برای اینکه این شغل منسوخ نشود، من و چند نفر دیگر که قفل سازی بلد بودیم، شروع به احیای آن کردیم و برخی از موارد کاربری آن را تغییر دادیم تا این قفل در زندگی روزمره همچنان استفاده داشته باشد، مثلا من قفل روکش طلا، قفل دستبند و گردنبند و قفل‌هایی از این دست تولید کردم.
بهرامی اضافه کرد: قفل‌های قدیمی چالشتری به سبک خاصی ساخته می‌شود که در نگاه اول بسیار پیچیده به نظر می‌رسد، اما در واقع پیچیدگی خاصی ندارد و به سادگی باز می‌شود و این موضوع سبب شهرت این قفل شد.
او ادامه داد: در حال حاضر بسیاری از قفل‌های قدیمی چالشتری در موزه‌های بزرگ دنیا از جمله موزه‌های لوور پاریس، انگلیس، آمریکا و کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس نگهداری می‌شود، همچنین در عتیقه فروشی‌های اصفهان می‌توان این قفل‌ها را مشاهده کرد.
بهرامی با اشاره به لزوم آموزش و ترویج صنایع دستی گفت: برای معرفی و احیای این هنر تاکنون در نمایشگاه‌های زیادی شرکت کرده ام و رتبه‌های برتر کشوری کسب کرده ام.
تغییر کاربری‌های هنر صنعت‌های قدیمی برای ورود به بازار
در ادامه این گزارش با هاجر درخشان بانوی فعالی که همراه با خانواده‌اش صنعت نمد را با رویکردی جدید احیا کرده است گفتگو کردیم.
این فعال عرصه هنر و صنعت گفت: پنج سال پیش وارد عرصه تولید محصولات نمدی با کاربری‌های جدید شدیم، ما نمد را تولید نکردیم بلکه از تولیدکنندگان (نمدمال‌ها) خریداری و کاربری‌های آن را نسبت به کاربری‌های قدیم، تغییر و وارد بازار کردیم.
درخشان با بیان اینکه در زمان تحریم و کمبود پشم گوسفند مرینوس از پشم گوسفندان بومی استان استفاده کردیم اضافه کرد: عرق گیر صندلی خودرو، کف‌بند، ساق بند، تشک و کفی کفش از جمله محصولات نمدی هستند که با تأیید پزشکان ارتوپد و طب سنتی، تولید و روانه بازار کردیم. برخی محصولات نیز در حال ثبت اختراع هستند.
این صنعتگر سنتی بیان داشت: تاکنون در نمایشگاه‌های داخلی زیادی شرکت کرده‌ایم و در نمایشگاه‌های ترکیه و هلند نیز حضور داشتیم که آثار مطلوبی به دنبال داشت.
درخشان گفت: کار‌های سنتی همیشه جذابیت خود را دارند و نمد نیز هم تزئینی و هم کاربردی است که می‌توان از این طریق اشتغالزایی و درآمدزایی داشت.
مشاغل سنتی و صنایع دستی سنتی با تغییر کاربری به چرخه تولید باز می‌گردند
مهرداد رئیسی معاون صنایع دستی و هنر‌های سنتی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: با توجه به تغییرات فناورانه بسیاری از مشاغل سنتی جایگزین پیدا کرده اند، اما باید این مشاغل را در مناطقی که خاستگاه آن‌ها است احیا کنیم، زیرا حداقل مردم محلی هنوز از آن‌ها استفاده می‌کنند و کاربرد دارند.
او افزود: بسیاری از صنایع دستی که در گذشته محصولات پراستفاده‌ای داشتند امروزه نیز می‌توانند با تغییر کاربری به چرخه تولید بازگشته و بازار داشته باشند.
رئیسی اضافه کرد: برای مثال «سفره آردی» در گذشته خیلی مورد استفاده بوده و الآن نیز یکی از اقلامی است که در جهیزیه نوعروسان قرار داده می‌شود.
او با تاکید بر به‌روزرسانی و آموزش صنایع دستی ادامه داد: گیوه‌بافی، کرباس‌بافی و سبدبافی از مشاغل سنتی در حال منسوخ شدن بودند که سال گذشته احیا و آموزش آن‌ها در برخی شهرستان‌ها مانند لردگان و سامان آغاز شد.
رئیسی گفت: همچنین آموزش تهیه سفره آردی عشایری جهت توسعه مشاغل صنعتی قدیمی در دستور کار قرار دارد.
منبع: تسنیم
انتهای پیام/ف
