به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهًا وَوَضَعَتْهُ کُرْهًا ۖ وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَعَلَىٰ وَالِدَیَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی ۖ إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَإِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ

ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می‌گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته‌ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، و من از مسلمانانم!»

فایل صوتی تلاوت آیه ۱۵ سوره احقاف

تفسیر آیه ۱۵ سوره احقاف

حسین‌بن‌زید از پدرانش نقل کرده است: جبرئیل بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده گفت: «ای محمّد (ص) فرزندی برایت متولّد خواهد شد که پس از تو امّتت او را خواهند کشت»، پیامبر (ص) فرمودند: «من نیاز به چنین فرزندی ندارم». جبرئیل گفت: «ائمه (علیهم السلام) و پیشوایان دین از نژاد او خواهند بود».

پیغمبر اکرم (ص) پیش فاطمه (س) آمده، فرمودند: «تو را فرزندی خواهد بود که پس از من امّت او را می‌کشتند». عرض کرد: «نیاز به چنین فرزندی ندارم». سه مرتبه این سخن را برایش تکرار کرد. سپس فرمود: «از نژاد او ائمه (علیهم السلام) و جانشینان من خواهند بود».

فاطمه زهرا (س) قبول کردند و بعد به حضرت حسین (ع) حامله شد خداوند فرزند او را از شیطان حفظ نمود و در شش ماهگی متولّد شد و فرزندی شش ماهه متولّد نشده جز حضرت حسین (ع) و یحیی‌بن‌زکریا (ع).

پس از زایمان پیامبر اکرم (ص) زبان خود را در دهانش گذاشت حسین (ع) مکید؛ و آن جناب از زنی شیر ننوشید تا وقتی‌که گوشت و خونش از لعاب دهان پیامبر اکرم (ص) رویید و این تفسیر آیه: وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْساناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ کُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً است.

بيشتر بخوانيد

• آیا منظور از «ظالمین» نسل قاتلین اباعبدالله (ع) است؟ + صوت آیه ۱۹۳ سوره بقره

مادر به دلیل دشواری دوران بارداری و زایمان و شیردهی، حق ویژه‌ای بر فرزند داشته و باید نسبت به او بیشتر احسان کرد، چنانچه در روایات تأکید بیشتری در مورد احسان به مادر شده است و پیامبر اکرم در روایتی سه بار سفارش به نیکی به مادر کرد و آنگاه سفارش به نیکی به پدر.

پیام‌های آیه ۱۵ سوره احقاف

۱- سفارش احسان به والدین، در طول تاریخ و تمام ادیان بوده است. («وَصَّیْنَا» در قالب ماضی آمده است)

۲- احسان به والدین، از حقوق انسانی است که هر پدر و مادری بر گردن فرزندشان دارند. «وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ» (نفرمود: «وصینا الذین آمنوا»)

۳- در احسان به والدین، مسلمان بودن آنان شرط نیست. «وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ»

۴- استحکام بنیاد خانواده و حفظ جایگاه والدین، مورد توجّه خاص خداوند است. «وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْساناً»

۵-نه تنها انفاق و امداد و احترام، بلکه هر نوع نیکی نسبت به والدین لازم است.(«إِحْساناً» به صورت نکره آمده که شامل هر نوع احسانی شود.)

۶- احسان به والدین باید پیوسته و برجسته باشد، نه به مقدار ضرورت و مقطعی.(تنوین در «إِحْساناً» نشانه‌ی عظمت و برجستگی است.)

۷- توجّه به سفارش اکید خداوند به زحمات گذشته والدین، احسان و خدمت کردن به آنان را عاشقانه و جدی‌تر می‌کند. وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ ... حَمَلَتْهُ أُمُّهُ

۸-کمال احسان به والدین، در آن است که بی واسطه انجام گیرد. «بِوالِدَیْهِ إِحْساناً» (حرف «ب» در «بِوالِدَیْهِ» نشانه آن است که احسان به والدین با دست خود باشد.)

۹- یاد رنج و زحمت‌های مادران، در برانگیختن عاطفه فرزندان مؤثّر است.حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً ... کُرْهاً ...

۱۰- حق مادر بیش از پدر است. پس از کلمه «والدین»، سخن از رنج‌های مادر است. حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً ...

۱۱- تمام دستورات و اوامر و نواهی دینی، دلیل و فلسفه دارند. (گرچه دلیل بعضی از آن‌ها مانند احسان به والدین، بیان شده است). وَصَّیْنَا ... حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً ...

۱۲- چهل سالگی قلّه توانمندی و رشد انسان است. «بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَهً»

۱۳- شکر الهی، به استمداد و توفیق خداوند نیاز دارد. «أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ»

۱۴- بخشی از نعمت‌های انسان، به واسطه والدین و نیاکان است. «أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی والِدَیَّ»

۱۵- بلوغ جسمی و کمال عقلی، بستر بلوغ معنوی است. بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَهً قالَ رَبِّ ...

۱۶- تشکّر فرزند از نعمت‌هایی که خداوند به والدین او داده، وظیفه و نوعی احسان به والدین است. أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ ... عَلی والِدَیَّ

۱۷- بهترین راه تشکر از نعمت‌های خداوند، انجام کار نیک است.أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ ... أَعْمَلَ صالِحاً

۱۸- ارزش عمل صالح به آن است که پیوسته و دائمی باشد. «أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً» (فعل مضارع «اعمل»، نشانه دوام و استمرار است)

۱۹- عمل صالحی ارزشمند است که خالصانه بوده و مورد قبول و رضای خدا قرار گیرد. «أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ»

۲۰- فرزند و نسل صالح، افتخاری برای والدین است. «أَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی»

۲۱- بهترین دعا آن است که انسان، هم به والدین و هم به فرزندان توجّه داشته باشد. عَلی والِدَیَّ ... أَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی

۲۲- در برابر ناسپاسی‌هایی که نسبت به خدا و والدین داشته ایم، توبه و جبران کنیم. وَ عَلی والِدَیَّ ... إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ

۲۳- تسلیم فرمان خدا زیستن و مسلمان مردن، دعای پاکان و صالحان است. «إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَ إِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ»

انتهای پیام/