مراسم چاق چاقو یکی از آیین‌های سنتی عزاداری ماه محرم در شهرستان سامان است که شب گذشته در این شهرستان برگزار شد.

مراسم چاق چاقو به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، مراسم چاق چاقو یکی از آیین‌های عزاداری حسینی است که اصالتاً مربوط به شهرستان سامان می‌باشد که شب گذشته در این شهرستان (شهر سامان و اکثر روستا‌های زیر مجموعه مثل شوراب صغیر) و برخی نقاط استان چهارمحال و بختیاری (مثل سورشجان) برگزار شد.

نکته مهم مربوط به مراسم چاق چاقو این است که برخلاف بسیاری از مراسم عاشورایی، چاق چاقو در نیمه شب (اغلب ساعت ۳ نیمه شب) و فقط یک شب (در شب عاشورا) برگزار می‌شود.

در این مراسم دسته بزرگی از جمعیت با شکلی خاص، اشعاری ویژه و آهنگی مخصوص در شهر سامان به راه افتاده و هر نفر دو قطعه سنگ یا چوب تخت را در دست گرفته و با نظمی خاص بر هم می‌کوبند.

بیشتر بخوانید

مردم شهر سامان بویژه جوانترها، هر ساله شب عاشورا از ساعت ۹ شب به تکیه ها، مساجد و حسینیه‌ها رفته و از ساعت حدود ۲ بامداد با صدای نی، سنج، طبل و خواندن نوحه ویژه و صف بندی، با کوبیدن چوب یا سنگ‌ها به هم و «یا علی (ع)» گفتن به سمت هیئت چاق چاقو رفته و در حالی که جمعیت آنان بیشتر و بیشتر می‌شود و صدای سنگ و چوب‌ها سکوت شب را در هم می‌شکند، تا اذان صبح، به عزاداری در خیابان‌ها و کوچه‌های شهر می‌پردازند. زنان و کودکان هم بر بام‌ها و جلوی درب منازل جمع شده و همه شهر مملو از غمی سنگین می‌شود. تا زمانی که هوا تاریک است باید شهر را دور بزنند که این مراسم با برگزاری نماز جماعت صبح در مسجد جامع شهر پایان می‌یابد و مردم خود را برای عزاداری روز عاشورا آماده می‌کنند.
 
یکی از نوحه‌های مخصوص (به زبان بومی شهر سامان یعنی ترکی قشقایی) که در حین اجرای مراسم زمزمه می‌شود، به شرح زیر است:‌
ای خدا گین چالمَسِـن بـِگـِجَه سحر اُولمَسِن

گین چالور طوفان اولُر کرب و بلادَ قان اولُر

گین چالور طوفان اولُر اصغر بـُقاز قان اولُر
 
گهوارسه بوش قالمسن رباب پریشان اولماسن‌ای خدا گین چالمَسِـن شام غریبان اُولمَسِن‌ای خدا گین چالمَسِـن زینب پریشان اُولمَسِن

یکی از فلسفه‌های اجرای این برنامه یادآوری جریان شب عاشوراست که امام حسین (ع) بیعت را از یاران خود برمی دارد و از آن‌ها می‌خواهد که هر کسی که نمی‌خواهد بماند برود و از فرزندان خویش می‌خواهد که دو تکه سنگ را به هم بکوبند تا صدای پای اسب کسانی که کربلا را ترک می‌کنند، آن‌ها را خجالت زده نکند.

بر اساس روایتی دیگر، امام حسین (ع) و یارانشان با کوبیدن سنگ‌ها به هم، مانع از رسیدن صدای پای اسبان دشمن می‌شدند تا اهل حرم از فراوانی دشمن اطلاع نیابند و امید خود را از دست ندهند.

همچنین از دیگر فلسفه‌های اجرای این برنامه این گونه بیان می‌شود که در سیزدهم ماه محرم الحرام سال ۶۱ هجری قمری، عده‌ای از قبیله بنی اسد برای خاکسپاری شهدای کربلا به این سرزمین آمدند. آن‌ها به گروه‌های کوچکی تقسیم شدند. چون هوا تاریک بود عده‌ای از زنان بنی اسد، اجساد مطهر شهدا را یافتند و با کوبیدن ۲ سنگ بر هم، سایر گروه‌ها را با خبر ساختند تا همه اجساد پاک و نورانی شهدا جمع آوری شدند. امام سجاد (ع) نیز از زندان ابن زیاد در کوفه خارج شده و در شناسایی و دفن شهدا منجمله دفن بدن مطهر حضرت سیدالشهدا (ع) به این قبیله کمک کردند.

از دیگر فلسفه‌های این مراسم این است که واقعه عاشورا و دفن شهدای آن به قدری با سوز و گداز همراه بوده که سنگ‌های بیابان نیز به هم خورده و صدا کردند.

این مراسم در تاریخ ۲۲ آذر ۱۳۹۱ و با شماره ۶۲۲ به نام استان چهارمحال و بختیاری، شهر سامان در فهرست میراث معنوی (ناملموس) ایران به ثبت رسیده است.

سامان از شهرستان‌های چهارمحال و بختیاری با بیش از ۳۴۴۸۶ نفر جمعیت می‌باشد که مرکز آن (شهر سامان) در فاصله ۲۲ کیلومتری شهرکرد مرکز استان قرار دارد.
 
انتهای پیام/ز
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
آخرین اخبار